Wht American
ABRIDGE BETWEEN EAST AND WEST
In dit nummer beginnen wij alweer
met een andere letter en ziet Tong-
Tong er alweer "goedkoper" uit. En
toch zijn we ondertussen verder ge
komen dan we ooit geweest zijn.Ons
blad gaat nu immers niet meer "de
deur uit" om gedrukt te worden. We
drukken Tong-Tong nu zelf!
Met een paar vrienden hebben we
"botje bij botje gedaa n" en een
persje gekocht, waarmee we ons op
het drukkersvlak gaan begeven. Dat
betekent meer inspanning en gedu
rende de begintijd zeker ook wel
nu en dan een minder goed uitgeval-
len krantje, waarvoor wij bij voor
baat Uw clementie inroepen.
Maar ik geloof'dat wij geen onbil
lijke critiek hoeven te verwach
ten omdat wij in elk geval wat de
inhoud van het blad betreft niet
achteruit gaan en verder (en dat
is de hoofdzaak) handelen in de wa
re geest van ons Tong-Tong-streven
en dat is: tracht voortdurend en
zoveel mogelijk onafhankelijk te
z'ijn. En iaat zoveel mogelijk onze
eigen groep meeverdienen.
Inze Indische groep heeft zich
eigenlijk nooit veel bekommerd om
de vele arbeids- en verdien-moge-
lijkheden die in elke maatschap
pij bestaan. Men heeft zich er b.
v. nooit een voorstelling van ge
maakt of men journalist of uitge
ver of dru kker zou kunnen zijn.
In Indië werd al het drukwerk
(zelfs korfbalblaadjes en zo) au
tomatisch naar de drukker gebracht
en er werd betaald wat gevraagd
werd. Punt. Er waren grote Neder
landse drukkersbedrijven, maar oo^
veel h'eel kleine Chinese en Indo
nesische drukkerijtjessoms in
een bamboehuisje in de kampong.
Hoe eenvoudig ook, dit waren al
lemaal zelfstandige bedrijfjes,
tie in een eigen levensonderhoud
voorzagen, maar bovendien specia
listische kennis aankweekten en
opvoedden tot zelfstandig zaken
man. Er was voor zover wij weten
maar één Indo in Indië, die een
bestaan had als drukker en het
daarin heel ver gebracht heeft:
de drukkerij van Nix in Bandoeng.
Naar Nederland of Amerika geëmi
greerd loopt de Indischman nog
steeds voor zijn drukwerk automa-
2e Jaargang No 18
