zDe deur naar de maatschappij
ff
SSP^*''^ 'j jfr:#
HEiJm P
Het Nederlandse bedrijf stenen biedt
werkfjeleyenheid aan duizenden
Kal,. ,U |y .1-
(II)
,,<~Ylimrodó óhowroom"
U
1
ONDERWIJS.
HOEKSTEEN VAN HET BEDRIJF
Verleden jaar hebben wij de E. 55
te Rotterdam bezocht.
Voor ons betekende deze expositie
meer dan het exposeren van Neder
lands indrukwekkende industrie. Im
mers ging de belangstelling niet en
kel naar het commercieel-technische
aspect hiervan, doch kwam men diep
onder de indruk van hetgeen hier,
dank zij de denkkracht en de handen
arbeid van intellectuele werkers, van
uitvinders en economische experts, èn
van ,,de man in overall" verricht is
geworden.
De moderne industrie is de som van
de verkregen uitkomsten van de met
het researchwork belaste technici,
chemici en economen. Om het ge
woon te zeggen: voor men een zeep
fabriek als die van 'Sunil, van Omo
of Caste 11a kan opzetten, hebben
eerst de wetenschappelijke werkers
hun berekeningen en hun werkpro
gram de oprichters voorgelegd, die
op hun beurt de commerciële per
spectieven scherp onder de ogen zien.
Eerst dan kan de „planning" worden
begonnen. Het kapitaal speelt hierbij
dan nauwelijks meer een rol. Want
als alle facetten onder de ogen zijn
gezien, de risico-factoren tot de
kleinst mogelijke proporties terugge
bracht financiert de Bank of een
groot concern het project.
Het voorbereidende werk van de
„braintrust" is dan afgelopen
maar niet voor goed. Want draait
eenmaal het bedrijf op volle toeren
dai^ eisen de tekortkomingen, wel
ke slechts in de praktische uitvoe
ring te voorschijn treden de volle
aandacht op. In alle afdelingen, de
chemische, technische, administratie
ve kortom in alle afdelingen: van
het onafgewerkte produkt tot het
keurig voor de detailhandel of voor
de export verzorgde pakket zoe
ken mannen van de wetenschap èn
de man in zijn ketelpak ingespannen
naar een nog efficiënter, nog betere
functionering van het gehele produk-
tie-apparaat.
Overal mannen in overall, hoofdar
beiders en handenarbeiders, geschool
de en ongeschoolde krachten allen
bezield met hetzelfde doel: verbete
ring en opvoering van het produkt.
Of men de D.A.F. afdeling betreedt,
waar tractoren en laadbakken, aan
hangwagens en machines aan de lo
pende band worden geleverd of de
Tomado-sfand bekijkt, waar het
kleinbedrijf de meest ingenieuze vin
dingen op huishoudelijk gebied voor
de vrouwen fabriceert overal
wordt men getroffen door de hoog-
opgevoerde arbeidsprestatie geformu
leerd door het principe: verbetering
van het produkt, zoeken naar nieu
we uitvindingen om tot een volmaakt
produkt te komen dat de verkoop sti
muleert.
Wie dit zo gadeslaat, wordt getrof
fen door nog iets anders dan dit
streven naar industriële volmaakt
heid. Het is de enorme werkgelegen
heid die de Nederlandse industrialisa
tie aan duizenden geschoolde en
nauwelijks geschoolde arbeiders biedt.
Aan een keurcorps van wetenschaps
mannen en middelbaar geschoolde
werkkrachten, èn aan de gewone
werkman. Dit imponeert.
In de laboratoria, in de technische
werkplaatsen, overal intensieve ar
beid, overal werkgelegenheid.
Toch is het noodzakelijk dat hier
steeds nieuwe aanvoer van jongere
krachten wordt ingebracht met origi
nele, frisse ideeën voor nieuwe pro
jecten, want de zware concurrentie
met het buitenland brengt mee dat
niet alleen het prijsniveau van onze
export, maar ook de kwaliteit van
het produkt, een gezonde economische
wedloop met het buitenland glanrijk
moet kunnen doorstaan.
En hiervoor is, in de eerste plaats
onderwijs nodig, dat aan het moderne
bedrijfsleven is aangepast. Want het
onderwijs is de hoeksteen van het
bedrijf.
ARBEIDSMOGELIJKHEDEN
De jonge mensen die hun middelbare
opleidmgen hebben voltooid, kunnen
hier allemaal terecht, als ze begrijpen
dat met hun intrede in deze nieuwe
werkgemeenschap, de deur naar de
studie niet moet worden dichtge
gooid. Want schoolkennis alleen is
niet voldoende. De school immers
kan slechts de basis leggen. Zij heeft
noch de tijd, noch de gelegenheid en
de middelen om tot volwaardige func
tionarissen op te leiden. Dit werd
ten rechte door het onderwijs als
door het bedrijfsleven ingezien.
In ons vorig artikel hebben wij aan
getoond wat door de vier centrale
werkgeversorganisaties met medewer
king van de Raad van Leraren tot
stand werd gebracht. De oprichting
nl. van het Contactcentrum Bedrijfs
leven-Onderwijs (C.B.O.) waarvan
Drs. J. D. Visser directeur is. In be
doeld artikel hebben wij voornamelijk
belicht van de jongelui met eindexa
men H.B.S. of gymnasium. Doch het
arbeidsveld dat wij thans belichten,
is dat van de op de praktische uit
voering ingestelde arbeiders. De jonge
mannen van het Middelbaar-, Uitge
breid- en Lager Technisch Onder
wijs.
Dank zij de medewerking van de heer
Visser van het C.B.O.kunnen wij
aan de hand van de ons verstrekte
gegevens de lezers in Ned. Nieuw
Guinea en de gerepatrieerden in Ne
derland de toekomst- en werkgele
genheden die deze drie verschillende
onderwijs-instellingen aan de abitu
riënten bieden, nader toelichten.
Middelbaar Technisch Onderwijs.
De omvang en betekenis van het
M.T.O. in Nederland is groter
dan in enig ander land. Het aantal
abituriënten van de M.T. School is
per jaar 3 tot 4 voudiger van het
aantal ingenieurs dat de Technische
Hogeschool in Delft aflevert. (In
Duitsland en Zwitserland is de ver
houding 1:1). Het onderwijs aan de
buitenlandse hogescholen verschilt
van dat in Delft aanmerkelijk.
De snelle groei van onze industrie
vraagt om een aanvulling van een
groot aantal technici. Deze zope-
zogenaamde „praktijk-ingenieurs" zo
als de middelbaar-technici wel eens
genoemd worden, vormen de hoekste
nen van het bedrijfsleven, waar zij de
schakel vormen tussen het exact den
ken van de top functionarissen en de
praktische uitvoering van de techni
sche arbeiders. Zij zijn een schakel
in het arbeidsproces met de onmis
bare functie van stootblok èn vraag
baak te zijn.
Het Uitgebreid Technisch Onderwijs
kan in de imponerende ontwikkeling
van ons huidig bedrijfsleven met zijn
doorgevoerde mechanisatie evenmin
gemist worden. De eisen die aan de
M.T.O.-leerlingen worden gesteld,
liggen belangrijk hoger dan die aan
de Lagere Technische School. Daar
om heeft men als tussenvorm het Uit
gebreid Technisch Onderwijs inge
steld.
zoals in Hollandia en
overige plaatsen in Ned. Nieuw Gui
nea het geval is enige jaren
MULO, ULO of 3 jarige H.B.S. heb
ben gevolgd en niet in staat zijn het
Middelbaar Technisch Onderwijs te
volgen, omdat dit schoolprogram voor
hen te hoog ligt, en het Lager Tech
nisch Onderwijs voor hen weer veel
te gemakkelijk is kunnen hier te
recht. Voor hen is deze tussenvorm
de aangewezen mogelijkheid om na
beëindiging van de schoolcursussen,
werkzaam te zijn als: tekenaars, teke
naars-constructeurs, assistenten cal
culators, werkbazen en werkmeesters,
bedrijfs-assistenten, assistent opzich
ters etc. etc. (Laat men ons echter
goed lezen: men wordt dit niet zon
der in het bedrijf praktijk te hebben
opgedaan!)
Ook kunnen zij wanneer zij enige
jaren hebben meegelopen in het be
drijf. patroons worden van kleine be
drijven, technische inkopers, techni
sche verkopers, of technische admini
stratieve functies vervullen.
Maat vóór alles wordt uitgegaan
van het princ'pe dat het onderwijs de
grondslag moet leggen voor de theo-
retisch-technische en de praktische
kennis, welke voor die functie nodig
is. Zo wordt er dank zij het team
work tussen leiding en werknemers
niet alleen een hoger, en middel
baar kader gevormd doch ook een
prima functionerend lager kader.
En voor dit lager kader is nodig:
A. H. Führi-Mierop.
Vervolg Oorlogsbegroting
mens, die in de tropen de dui
velse machinaties heett gezien
van een ondergrondse politieke
beïnvloeding door keurig bui
gende Japanse tokohouders in
even keurige Japanse winkels,
doch die in hun vrije uren blij
ken officieren te zijn van de Ja
panse strijdkrachten die in het
Oosten hun voorbereidende
mentale infiltraties als taak
hebben opgekregen.
Hoe deskundig en feilloos zij te
werk gingen, heeft ons de ge
schiedenis van 1942 geleerd.
Laat dit voor Ned. Nieuw Gui
nea een waarschuwing zijn en
voor alle zelfverzekerde gezag
hebbers. Het getuigt niet van
psychologisch inzicht de kracht
van mentale infiltraties te on
derschatten. Hiertegen zou 'n
contra-propaganda van Ned.
zijde zeker niet misplaatst zijn.
F.
biedt u
<:r&adio-toeótetlen<^
die het wereldgebeuren bij u In de
rimboe brengen
ick-upó
met de nieuwste songhits
^Coelhaóten^
onontbeerlijk voor het conserveren van
de schaarse levensmiddelen
iectrióclie apparaten en janó
die het leven comfortabel maken
m
