„NEW GENE"
,f<zL)oclenlijn'
TRANSPORTONDERNEMING
agent van de FORD-automobielen
en N.S.U.-motorrijwielen
Scooters en Bromfietsen
te Hollandia, Noordwijk
■Qen epióode uit de sS>iameeó - "^urmeóe '3-tel
door ^j-uleó eóquiliier^
met tehenincjen ocm Qred u. sS>oeót
(Vervolg II)
De Japanse kampcommandant nader
de tot een tiental meters, maakte halt
en front, fluisterde even met zijn ad
judant-tolk, en richtte zich dan tot
de zwijgende en zwetende troep.
Enkele minuien lang duurde de vloed
onverstaanbare en grommende keel
klanken, waarna deze hoge officier
met een knik naar de tolk zijn speech
eindigde en naar het kantoor terug-
slofte.
Toen sprak de officier-tolk in een
mengelmoes van gebroken Engels en
Japans: You men no good, you
fight Nippon, you prisoners now, but
Nippon Imperial Army very good en
this camp no good, so you go to
other camp, plenty food en all O.K.,
your officers tell you morel
Deze brokstukken uit de redevoering
waren te begrijpen en men wist nu
dat er veranderingen op til waren en,
met uitzondering van de optimisten,
veranderingen waren zelden verbete
ringen bij de Japanse heren. Zo was
de algemene gedachte.
Terug in de nachtverblijven was de
stemming dan ook merkbaar zorge
lijk, vooral omdat eigen commandan
ten en de dokter nog niet terug waren
van het kampkantoor waar zij wer
den ontboden direct na het middag
appèl.
Pas tegen de avond kwamen zij weer
om en brachten de volgende bood
schap: Om middernacht moest 400
man reisvaardig op de appèlplaats
aangetreden staan. Deze mannen
moesten door eigen commandanten
worden aangewezen en volkomen fit
zijn en evenmin tot de ouderen be
horen. Doel en bestemming van dit
contingent waren onbekend. Het eni-
.ge wat het Japanse kampcommando
wilde vertellen, was. dat de eind
bestemming een paradijsachtige plaats
moest zijn. Verder mocht aan de ver-
trekkenden een extra broodje en 1
eendenei worden verstrekt.
Aldus luidde de order.
Het was in het bijzonder de laatste
toezegging die de stemming nog et
telijke graden deed zakken. De som
berste voorspellers mompelden iets
over een galgenmaal.
Om het aanwijzen volkomen onper
soonlijk en eerlijk te doen geschieden,
werd tot het lotingsysteem besloten,
met dien verstande dat een door het
lot aangewezene geheel vrij was om
een ander zijn plaats te doen innemen
als hij tenminste daarvoor iemand
kon aantrekken.
Het resultaat was een levendige han
del en de prijzen voor een rempla^ant
varieerden van een pakje weduwe''
(zware shagtabak van een bepaald
merk) tot kostbare gouden sieraden
die men tot dusver vernuftig voor
fouillerende Japanners had kunnen
verbergen.
Door dit ruilsysteem behoorde ik
als hartsiochtelijk roker tot de
vertrekkende groep zonder daartoe
te zijn voorbestemd.
Tenslotte maakte het voor mij. als
vrijgezel, niets uit. De plaats die ik
innam was van een man die zijn ge
zin in Soerabaja had en middels al
lerlei wegen nog altijd contact kon
onderhouden met de zijnen, en ik had
in deze stad niemand die mijn afwe
zigheid zou betreuren.
Er waren verscheidenen die in de
zelfde omstandigheden verkeerden en
nu hun zucht naar avontuur konden
bevredigen en daarenboven een zacht
prijsje in de wacht konden slepen.
Met één van dezulken had ik onmid
dellijk contact en tot het einde van
deze historie zijn wij samen gebleven,
met nog een derde man, die echter
door het lot was aangewezen en ove
rigens van geheel ander kaliber was,
meer serieus.
Maar die avontuur-minnende sinjeur
behoorde tot een illuster geslacht, en
angstvallig zijn adellijke naam ver
zwijgend liet hij zich kortweg Sjaak
van Dijck noemen. Enkele jaren voor
de oorlog was hij franco en per ex
presse-bestelling naar de ,,Oostge
stuurd, de vergaarbak voor ondeu
gende telgen van defiige families. De
affaires met barjuffies en ouvreuses
werden hem daar door de familie als
even zovele affreuze affronten jegens
de adellijke naam aangerekend. Jc
mocht in Holland ook niks! Enfin,
papa was o.m. ook president-commis
saris van een vennootschap met ves
tigingen in Nederlands Indië, en dus
werd zoonlief als volontair ter be
schikking van de directie van het
Soerabaja-kantoor uitgezonden. Doch
ook in deze oosterse handelsstad en
marinebasis kon hij blijkbaar geen
weerstand bieden aan zijn euvele
zwak voor het zwakke geslacht. Al
leen heette het hier geen affaires
maar perkara's", waarmede de In-
dië-directie werd geconfronteerd.
De oorlog was voor hem waarach
tig een uitkomst. Ja, je kunt je ge
woonweg niet indenken hoe kwaad
denkend en achterdochtig die directie
tenslotte werd, op kantoor wer
den alle meisjes door ouwe zure ke
rels vervangen, mèt hangsnor. Kan
ik het helpen dat ik overvloei van
naastenliefde en mij verplicht gevoel
eenzame vrouwtjes te troosten? Al
dus besloot hij de introductie toen
hij zich aan mij voorstelde.
Het derde en beslist serieuze lid van
onze kongsie was de landstorm-ser
geant Peter Simon. Het aanvankelijk
uitblijven van elk bericht over vrouw
en kind had eerst een waanzinnige
onrust bij deze man teweeggebracht,
welke na verloop van tijd weg-ebde
tot doffe berust.ng en volmaakte on
verschilligheid voor het heden.
Ais ,,slap.e" had ik opgemerkt dat
hij de eerste weken nachtenlang aan
slapeloosheid leed, ondanks de hels-
zware dwangarbeid overdag.
Tijdens hec corvee werkte hij naast
mij, verbeten en zwijgend.
Toen ik op een keer een grote hoe
veelheid tabak binnen wou smokke
len en hem vroeg een gedeelte van
net risico op z ch te willen nemen,
voldeed hij zwijgend aan dit ver
zoek. Veilig binnengekomen deed hij
geen aanspraken gelden op een ge
deelte van de buit of andere belo
ning. En het risico was groot en de
boete zwaar, op zijn minst toch
een geduchte gesel.ng en enige uren
knielen op scherpe kiezel in de bran
dende zon.
Een onzelfzuchtig mens in een tijd
van berekening en fel egoïsme te ont
moeten, verbaasde en intrigeerde mij
dermate dat ik mij voor hem begon
te interesseren en mij op een gege
ven moment liet ontvallen: ,,Hoor es,
ik weet niet waarover je piekert en
het gaat me ook niets aan, maar als
je zo doorgaat dan ga je zeker kapot
en ik geloof niet dat iemand daar lol
over zal hebben, ja, misschien de
Jap, want dan hebben ze een rant
soen minder uit te geven".
(wordt vervolgd)
