L
M f
'Jf
Pasar Malam-waarts in 1978
KIMM Indische spekkoek
Het begon met het rondzwerven der
Sepoys door de ruime wijken van de
soenansstad, met zijn indrukwekkende
pangéranswoningen. Ongevraagd na
men deze gebaarde figuren deel aan
deftige feestelijkheden der Javaanse
groten. Het werd voortgezet door een
nauwer contact met een broeder van de
Soenan, prins Mangkoe Boemi, iemand
die geweldig het land aan Europeanen
had, en ten slotte met Zijne Hoogheid
zelve in hoogst eigen persoon. De Hin-
doe's uit het verre India maakten op
de in hun oude litteratuur enigszins
belezen Javaanse aristocraten een die
pe indruk, daar zij bij hen aanknopings
punten vonden met hun eigen, voor-
Moslims, Hindoeïstisch verleden, de
tijd toen de grote heldendichten ge
schreven werden en de machtige tem
pels bij Prambanan werden opgericht.
Het trok ook hun aandacht, dat juist
in die tijd de Engelsen zelve zich bij-
Thomas Stamford Raffles
zonder voor deze oude monumenten
begonnen te interesseren, ze uitteken
den of opmetingen maakten. Gelijk be
kend was in het bijzonder de luitenant
gouverneur Raffles in deze oude zaken
zeer geinteresseerd, getuige zijn rijk
geïllustreerde History of Java.
Java, zo verzekerden de Sepoys, was
eigenlijk het land van de oppergod
Brama, zodat het feitelijk een groot
schandaal was, dat daar de ongelovi
gen (Engelsen en Hollanders) de lakens
uitdeelden. Hierdoor geprikkeld, woon
de de Soenan zelve, vermomd als een
gewoon Javaan, de religieuze plechtig-
tigheden der Sepoys binnen het fort
dat in mijn tijd nog Vastenburg heette,
bij. De dankbare vorst bedacht de In
diase krijgslieden met geschenken in
geld en gouden sieraden.
Nu had de Soenan nooit kunnen ver
geten, dat pas een zestigtal jaren ge
leden, zijn vader de helft van zijn rijk
ontroofd was, dat deze aan zijn mede
dinger, sultan Amengkoe Boewana I
van Yogyakarta had moeten afstaan.
Intrigant als hij was, had hij diens
opvolger, meestal als sultan Sepoeh
bekend, aangevuurd, om zich tegen het
Britse gezag te verzetten, onder be
lofte van hulp. De Sultan was er in
gelopen, had de vaan des opstands
geheven, maar de hulp uit Soerakarta
was niet gekomen. Raffles trok met
zijn troepen tegen de Yogyase kraton
op, die veroverd en geplunderd werd.
De sultan was diep vernederd, naar
Ambon verbannen, maar Soerakarta
was er niet veel beter van geworden.
De aanwezigheid der hem sympathieke
Sepoys scheen de Soenan een tweede
kans te bieden. De verbroedering, ge
volg van het wederzijds aangehangen
of vaag bewonderd Hindoeisme, leidde
tot een politieke samenzwering, natuur
lijk tegen de gehate Engelsen gericht.
De reeds genoemde prins Mangkoe
Boemi speelde daarbij de eerste viöol.
De bedoeling was, dat de Sepoys de
Britten uit Java zouden verdrijven, zo
mogelijk met Javaanse hulp. Hoe daar
na het gezag over het eiland tussen
de Voor-Indische gasten en de Mata-
rammers zou worden verdeeld, is nooit
erg duidelijk geworden. Wellicht zou
den de Sepoys de macht over de
stranden en West-Java verkrijgen, ter
wijl de Soenan de rest mocht houden.
Het zou dan wellicht blijken, dat de
vorst de Duivel met Beëlzebub ver
dreven had.
De Sepoys gingen nu een dag vast
stellen voor de moord op hun Engelse
officieren en ambtenaren, doch deze
fatale datum werd herhaaldelijk uit
gesteld, net zoals tegenwoordig bij
vliegtuigkapingen pleegt te gebeuren.
Dit werd de samenzweerders noodlot
tig, nog vóór de laatste dag (29 Octo
ber 1815) was aangebroken. Toen had
de plaatsvervangende Engelse kom-
mandant, luitenant Steele al iets over
de boze plannen vernomen. Hij liet da
delijk het hele bataljon aantreden en
hield een pittige toespraak, waarin hij
o.a. dreigde een ieder, die aan het
complot had meegedaan, voor de
mond van een kanon te zetten en aan
flarden te schieten. Dit was in Brits-
Indië de methode om met rebellen af
te rekenen. Deze ernstige woorden
brachten de oproerkraaiers tot naden
ken. De rust in het bataljon keerde
terug. Twee der samenzweerders na-
'h -jï4.TC 2T75T
m g-Jk:,.
Dr. H. J. de Graaf
"DE GESCHIEDENIS VAN
AMBON EN DE
ZUID-MOLUKKEN"
Een schitterend document, rijk
geïllustreerd.
49,50 porto 5,
men al vast de benen. Toen de echte
bataljonskommandant kapitein Cook,
uit Batavia weer terug was, benoemde
hij een commissie van onderzoek, die
van 9 tot 16 november 1815 zitting
hield. Het resultaat was, dat de ergste
raddraaiers en een aantal meelopers
werden gearresteerd en onder bewa
king naar Serondol, bij Semarang ge
voerd. Daar kwamen ze voor de krijgs
raad. Het eind van het lied was, dat
17 der meest schuldigen gefusilleerd
werden en een vijftigtal in de ijzers
naar Bengalen teruggebracht, waar hen
stellig geen glorieuze ontvangst wacht
te.
(wordt vervolgd)
FOTO-BOEKJE CAS-REÜNIE
Tijdens de C.A.S.-reünie op 3 septem
ber 1977 in het Congresgebouw, knipte
de altijd actieve fotograaf Guus Mager
een 70-tal leuke momenten bij elkaar.
Die liet hij bundelen tot een keurig
boekje dat er in de vrolijke blauw-witte
omslag uitziet als een „anakan" van
het grote C.A.S.-Herdenkingsboek. Die
twee horen ook bij elkaar eigenlijk, het
grote boek voor de tempo doeloe, het
kleine voor de nieuwste herinneringen.
Het foto-boekje krijgt u zo, wanneer u
aan Guus Mager, van Alphenlaan 76,
Den Haag een giro stuurt met 16,70
15,voor het boek, f 1,70 porto).
Zijn gironummer is 47864. Als u de be
stelling telefonisch wilt doen belt u
661208.
Maar alstublieft niet bij Moesson be
stellen, wij hebben het niet!
Pasar Malam Amersfoort 17 t/m 19 februari
Pasar Dalam Rotterdam 24 t/m 27 maart in
de Maashal van het Ahoycomplex.
Pasar Gambir Zwolle 25 t/m 27 maart
(IJsselhal).
Pasar Gambir Leeuwarden 27 t/m 30 mei
(Frieslandhallen)
Pasar Gambir Dordrecht 7 t/m 9 juli
(nieuwe Merwehal)
Pasar Malam Enschede 18 t/m 20 augustus
Pasar Gambir Den Bosch 1 t/m 3 septem
ber (Brabanthallen)
Pasar Dalam Eindhoven 1 t/m 3 september
(Philips Jubileumhal)
Pasar Gambir Groningen 29 sept. t/m 1 okt.
(Martinihal)
Pasar Malam Doetinchem 6 t/m 8 oktober
Pasar Gambir Leiden 26 t/m 29 oktober
(Groenoordhallen)
Stort f 16.50 op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
7