O
Terug naar het onbekende geboorteland (slot)
Een loods verder weg bergt de Wa
jang Orang in zich. Voor 90 cent en
tree voor mij en Marie, vooruit dan
maar, zitten we eenzaam in de loods.
Het is acht uur en de leden van het
orkest zijn er al. Omdat wij belang
stelling tonen, beginnen ze prompt te
spelen. Er is een zangeres met een
goede stem en één van de spelende
zangers met een voortreffelijk geluid.
Er wordt nog zeker 1'/2-uur gewacht
met de opvoering en al die tijd speelt
het orkest en zijn wij de enigen die
luisteren. Er komen wel meer mensen
binnen (hoewel het toch vrij leeg
blijft) maar die luisteren helemaal niet.
Later merk ik dat Indonesiërs plegen
te komen als de voorstelling begonnen
is, terwijl de spelers op hun beurt
wachten tot er wat meer publiek is.
Omdat men zich beiden houdt aan de
jam-karet kan het rustig een half uur
tot een uur later worden. Van het
spelletje "wachten op elkaar" wint het
publiek en de spelers beginnen nood
gedwongen voor een bijkans lege
zaal. Zo ook hier. Om half 10 gaat
het prachtig versierde doek op en
Marie die bezig was een dutje te
doen op mijn schoot, wordt langzaam
wakker.
De wajang orang wordt voor een deel
gedanst en men doet dat op dezelfde
wijze als in het ballet, dat we gisteren
zagen.
Als het doek opgaat staan er twee
glunderende mollige, meisjes in een
Javaans jongensdanskostuum (meisjes
en vrouwen spelen nog al eens man
nenrollen; andersom nooit. Dat komt
waarschijnlijk omdat de stukken die
opgevoerd worden barsten van de
mannenrollen en meestal maar één
vrouwenrol hebben). De twee kindjes
- ze zijn hooguit een jaar of 10 - doen
sierlijk de voorgeschreven gebaren
(pas later in Nederland als ik een uit
voering zie door Hollanders die een
jaar les hadden gehad, viel me op hoe
goed die kleintjes eigenlijk waren).
Ze kijken al dansend duidelijk naar
iemand uit, die nog tussen de cou
lissen moet staan en ja hoor na lang
getuur komt een lange, dunne man die
een reus moet voorstellen en nog la
ter een beeldschoon danseresje even
eens in een mannendanskostuum. De
reus steekt een ellenlange epiloog af,
hij staat daarbij stokstijf en beweegt
alleen zijn lange, dunne armen. Af en
toe wordt hij onderbroken door de
toonloze stem van het danseresje
die niet naar hem kijkt als ze tot hem
spreekt, maar eerder naar de coulis
sen. De twee kleintjes mogen ook wat
zeggen en zitten te popelen tot hun
wachtwoord komt. Het is slecht te ver
staan allemaal - voor ons geen pro
bleem - en kennelijk ook niet voor de
andere toehoorders die rustig door
kwebbelen tegen elkaar. Het weinige
dat van het toneel hoorbaar is wordt
door GIESJE KAAG
af en toe nog eens overstemd door de
gamelanmuziek, die - als ze invalt -
keihard speelt-.
Doek.
's Middags gaan we zwemmen in een
plaatselijk zwembad en worden er bij
na overvallen door de mensen: eerst
allerlei kinderen, die met Marie willen
spelen, haar aanraken en in de wang
knijpen, daarna een waterpologroep.
Deze heeft eerst geinteresseerd aan
de kant gekeken en als zij van hun
trainer het water in mogen, springen
ze als één man in het ondiepe, waar
wij ons bevinden.
Sommigen vragen of ik mogelijk met
hen wil gaan wandelen en ik trek me
zover mogelijk terug in de kinder
schaar, want gewoon "Nee" zeggen
heeft het tegengestelde effect. Geluk
kig komt de trainer ons te hulp en
commandeert ze allemaal het water
weer uit, waar ze - met de rug naar
de attractie van vandaag - een hele
preek krijgen. Het duurt wel 20 minu
ten en al die tijd staan ze braaf met
de handen op de rugTenslotte
mogen er een paar het water in, maar
alleen om baantjes te trekken. Om
half vijf sluit de tent. We wachten in
de vrouwenafdeling op onze beurt
voor de kleedhokjes die ook tegelijk
douchehokjes zijn, en waar moeders
hun kroost uitgebreid inzepen en ha
ren wassen. Het zwembad heeft mo
gelijk ook de functie van badhuis en
helemaal ongelijk hebben ze niet,
want het water is niet brandschoon in
het zwembad.
's Avonds gaan we op aanraden van
de jongen - die ons gisteren een ba
tikschilderij heeft verkocht - naar Pra-
tjimasana (a wordt weer uitgesproken
als o) waar om zeven uur een wajang
repetitie gehouden zal worden. Ik
voorzie problemen met de betjah-man
straks, dus vraag het voor de zeker
heid in het hotel nog eens na. De
meneer in kwestie weet het niet, gaat
in beraad bij een collega en tenslotte
weten ze het. "Pratjimasana is hetzelf
de als Tepas Keprajuritan" en dat
laatste kan ik maar het best tegen de
betjahman zeggen. Hij verzekert mij,
dat er inderdaad vanavond een wa
jang-voorstelling is. Het probleem bij
Indonesiërs is, dat ze je niet durven
tegenspreken. Wat hij eigenlijk be
doelde te zeggen is dat hij dacht dat
"Pratjimasana" door mij ter plekke
verzonnen was en dat op de plek die
ik bedoelde inderdaad wel eens
wajang wordt geoefend, maar dan
's morgens en geenszins 's avonds.
Ik probeer beide toverwoorden die mij
gegeven zijn succesloos op de bet
jahman. Tenslotte voeg ik er aan toe:
"Aloen, AloenKraton", want dat
heeft de jongen ons gisteren als na
dere aanduiding genoemd.
Nu gaat de betjahman een licht op, hij
zegt precies te weten, waar ik wil zijn.
Stap maar in. En prompt zet hij ons
af bij het begin van de aloen-aloen.
Niet goed. Ik probeer nog eens "Pra
tjimasana" (uitgesproken met een o
zoals het moet, dus daar ligt het niet
aan) "Wajang" voeg ik er aan toe.
Een andere betjahman komt helpen.
Nee, maar nu weet hij het echt. Hij
rijdt naar de Kraton, slaat er voor
langs rechtsaf (dat deel is gesloten
voor het publiek) en spoedt zich
naar de ingang aan de achterzijde.
Het is maar goed dat ik oplet, want
als een haas schieten wij een poort
net naast de voorkant met in grote
letters het woord Pratjimasana voorbij.
Het probleem voor de man is al die
tijd geweest, dat Pratjimasana geen
plek is waar toeristen zich ooit op
houden. Hij heeft in zijn geheugen
voortdurend gezocht naar iets waar
toeristen wel heen plegen te gaan en
dat is de uitvoeringshal Tepas Kepra
juritan, in de Kraton, waar voor het
buitenlands publiek wajangoefeningen
te bezichtigen zijn. Hij weet evengoed
als de man in het hotel dat die 's mor
gens zijn en dat de Kraton 's avonds
dicht is voor publiek, maar dat zal hij
ons niet zeggen, omdat het onbeleefd
is en ook omdat het hem een rit
scheelt.
Pratjimasana is ook een deel van de
Kraton. De poort onderdoor en rechts
is inderdaad een lokaaltje waar een
wajangscherm al klaar staat. De spe
lers zitten met gekruiste benen te
luisteren naar hun leraar.
We wachten en ik vertel Marie een
sprookje, waar ook de kinderen uit de
omgeving naar komen luisteren, om
dat ze houden van een vertelstem.
Tenslotte komt er een jongen melden,
dat er vanavond niet geoefend wordt
maar alleen gediscussieerd (een een
zijdige discussie hoor ik zo in de
gauwigheid). Maandagavond zijn er
wajang-examens, dan kan ik wel te
rugkomen. De jongen raadt aan naar
de Wajang Orang te gaan in het
amusements-park. Dat is bij het bus
station, weet ik.
ONS
"LENINGEN TARIEF"
7.000,t.o. 60 mnd. van 150,
8.000,t.o. 60 mnd. van 172,
9.000,t.o. 60 mnd. van 191,
10.000,t.o. 60 mnd. van 213,
15.000,t.o. 60 mnd. van 316,
ADVIES
ASSURANTIE
FINANCIERING
Ook 1e en 2e hypotheken
rente al vanaf 7%%
en verzekeringen
SERVICEDIENST
"RIETDIJK"
Reinoutlaan 15 of antwoordnummer
14, Geldrop, tel. 040-86 84 26
13
