Huize St. Lebuinus in Deventer
LIDA BUAIJA SJAMPO
uit Indonesië
(Vervolg: "Opa Recourt")
Sitihardjo, waar Opa een bamboehuis
je heeft in de desa ten zuiden van
Toeren, daar toog hij heen als een
ziek dier, om de eenzaamheid te zoe
ken en zichzelf te genezen met
YOGA. Toen Opa zich genezen achtte,
heeft hij zelf en met de hulp van de
buren het gips stukje voor stukje van
zijn been gehaald- Wie ooit het zwaar
ste geschut van de chirurg, de gips-
schaar heeft gezien, zal vol bewon
dering zijn voor de sterke handen van
Opa en zijn kornuiten, die dit werkje
volbracht hebben, of bloot öf met erg
primitieve gereedschappen, zoals een
kakatua (nijptang), een arit of iets der
gelijks. Dit gebeurde in het bamboe
huisje van Opa in de desa Sitihardjo.
Siti betekent grond of aarde; hardjo
is waarschijnlijk afgeleid van rahardjo
hetgeen slamat betekent, en ongeveer
vertaald kan worden met veilig of vre
dig.
Maar, hoe veilig en hoe vredig, Opa
kan nooit lang in die desa blijven. In
wezen kan hij nergens lang blijven zo
als gebleken bij een experiment, hem
in een tehuis voor bejaarden onder te
brengen. Ze konden hem niet langer
dan twee maanden vasthouden.
genover, gezien het feit dat er ook via
de radio les in Nederlands wordt ge
geven. Daar had men in Soekarno's
tijd niet aan behoeven te denken! -
ofschoon ook de toenmalige president
voortreffelijk onze taal sprak en er
zich gemakkelijker in uitdrukte dan in
het Indonesisch.
Merkwaardigerwijs wordt gebruik van
het Nederlands thans ook beschouwd
als een statussymbool. Maar de over
grote meerderheid der cursisten heeft
zakelijke redenen voor het leren van
onze taal: voor zeer veel studenten is
kennis van het Nederlands dank zij de
ontzagwekkende hoeveelheid weten
schappelijke literatuur in het Neder
lands over Indonesië zo niet onont
beerlijk dan toch zeer gewenst. Een
andere groep hoopt zich door kennis
van onze taal betere vooruitzichten te
scheppen in het bedrijfsleven; som
mige cursisten bereiden zich aldus
voor op studie in Nederland. Of
schoon het Engels duidelijk de plaats
van tweede taal inneemt is op som
mige instellingen van middelbaar on
derwijs het Nederlands een keuze-vak
naast Frans of Duits.
Nu enige cijfers. Zij zijn van eind
1976, maar dat mag niet deren, gezien
de omstandigheid dat ook in '77 de
f 16,50 per fles
TOKO MOESSON
Mogelijk heeft de geboorte op een
schommelend, zwalkend schip richting
gegeven aan de natuur van Opa, die
een uitgesproken zwerversnatuur blijkt
te zijn.
Kijkt U nog even naar de foto van
Opa!
Een enkele lezeres sprak eens haar
twijfel uit, of het wel verstandig was,
om gedragen kleren van grote maat te
sturen. U ziet thans hoe verstandig
het wel geweest is. De kleren, (die hij
net uit de voorraad gekregen heeft),
de grootste maat zijn Opa als gego
ten. Bovendien, de stijl, waarmee hij
ze draagt, is briljant te noemen. Eén
stel, dat hij ook net gekregen heeft is
veilig in de bungkusan, die met een
riem aan zijn schouder hangt. Aan de
Moesson-lezers namens Opa: Terima
kasih 1000 kali!
Dit dan, was Opa Recourt, Graaf Karei
van Bylandt voor wie wij een groot
groei zich voortzette. In de periode 1
jan. - 31 dec. '76 groeide het aantal
universitaire cursussen van 19 tot 30,
het aantal docenten van 43 tot 50 en
het aantal deelnemers van 2.500 tot
3.800. Maar het aantal buiten-univer
sitaire cursussen was nog veel gro
ter. Dit steeg van 121 tot 200, het aan
tal docenten van 164 tot 300 en het
aantal cursisten van 9000 tot 12.000! In
totaal waren er dus bijna 16.000 Indo
nesiërs die zich op deze cursussen
het Nederlands eigen trachten te ma
ken. Daarbij moet men nog rekening
houden met kleinere cursussen en pri-
vé-lessen want in de statistiek zijn niet
opgenomen de cursussen in zeer
kleine kring (tot 10 deelnemers). De
belangstelling voor de buiten-univer
sitaire cursussen worden, opvallend
genoeg, vooral gevoed door studen
ten die de universitaire cursussen on
toereikend achten.
Ongeveer de helft der deelnemers aan
niet-universitaire cursussen zijn stu
denten. Ofschoon de belangstelling op
Java het grootst is, breidt zij zich in
de onderwijsinrichtingen op de andere
eilanden toch ook niet onbelangrijk
uit. Op de universiteiten van Ambon
en Irian Jaya zijn in 1976 cursussen
Nederlands op het programma ver
zwak hebben, de rijzige man met zijn
indrukwekkende verschijning, maar
men zou hem een gewone hippie kun
nen noemen. Een man vol tegenstrij
digheden encharme.
Hij leeft graag als een vogel zo vrij in
de lucht, en als Yoga beoefenaar, dus
sobere levenswijze, heeft hij niet veel
meer behoeften dan die vogel. Als een
van zijn arme buren hem een stuk
ketella aanbiedt met wat geroosterde
trasi, dan bedankt hij in het Kromo
(hoog Javaans) of zelfs in het Kromo
Inggil (hetgeen nog fijner is). Dan
steekt hij zijn wijsvinger omhoog en
in dezelfde taal verzoekt hij de milde
gever, om de Onverklaarbare daar
boven niet te vergeten.
Hij gaat dan verder (vroeger op twee
sterke lange benen in één ruk 30 km),
maar thans op "krukkevoetjes" in veel
langzamer tempo, maar lopen zal Opa,
langs berg en dal, Omhoog, Omlaag
om te zoeken de Onverklaarbare
Hij zal Hem ook vinden, en laten we
met z'n allen hopen, dat hij Hem op
een heel kalme manier zal vinden. Er
moet ook een God zijn voor hippies,
dus ook voor Opa Recourt, Graaf van
Bylandt, de oudste nozem van de we
reld.
M. SOETJAHJO, Surabaya
schenen voor studenten in de rechts
wetenschappen en voor de leraar-op
leidingen en hetzelfde geschiedde aan
de universiteit van Andalas (Padang)
voor de rechtenstudie. Het aantal mid
delbare scholen waar onderwijs in het
Nederlands als keuzevak wordt ge
doceerd bedraagt al 23 op Sulawesi
(Celebes) alléén.
Deze onderwijsmogelijkheden worden
ondersteund door de aanwezigheid in
verscheidene grote steden van lees
zalen waar vaak ook culturele mani
festaties plaats grijpen. Men denke
aan het Erasmus-huis in Jakarta. Lang
zaam maar zeker worden de open
vallende plaatsen in het oude bestand
van Nederlands sprekende Indone
siërs weer opgevuld door de opko
mende elite van studerenden.
De overheersende positie van de talen
van het Iberisch schiereiland in een
belangrijk deel van de wereld, dat
wortelt in het koloniale stelsel van
Spanjaarden en Portugezen zal het
Nederlands dan wel niet bereiken,
maar het stemt toch tot voldoening,
dat het Nederlands groeiende belang
stelling vindt in dat verre, ons zo
dierbare land!
JHR.
Kijk in de "TONG TONG" van 15 juni 1977, Denkt U erover om in de toekomst onze gast te worden?
Neem dan eens schriftelijk of telefonisch contact op.
Telefoon: kengetal 05700 abonneenummer 16305.
19
