BALI EN B.B. (I)
green islets scattered in the calm
of noondy lie upon the level of a po
lished sea, like a handful of esmeralds
on a bucket of steel.
Joseph Conrad: Karain
Lezers van bovenstaande titel zullen
zich verwonderd afvragen, of ik de
bekende Franse filmster daar ontmoet
heb. Neen, in die dagen zou zij nog
een wicht zijn met twee strakke vlech
ten, sproeten en vooruitstekende tan
den. B.B. noemden wij de oude Hin
doegod Sanghyang Batara Baroena,
een godheid uit de pre-Vedische perio
de, in zijn glorietijd de god van het
heelal, tot met de komst der Ariërs,
Brahma deze positie overnam. Baroe
na werd gedevalueerd tot god der oce
anen. Hij was gehuwd met Bhrgu, het
middenstuk van de vlammende pijl, die
Pasupati afschoot op het hert Rohini.
Deze pijl is het sterrenbeeld Orion bij
ons en het middenstuk de ster Rigel en
voor iedere zeeman is Orion het beeld
om zich op te orion-teren, naar men
zegt. Deze god woont in het onder-
zee's paleis met 1000 poorten, Poesh-
pogiri. Geboren onder het sterrebeeld
kreeft en dus aangetrokken door de
koele duisternis van de zee, had ik
graag binnen die poorten willen kijken,
nieuwsgierig naar wat er te zien was.
Zeemonsters, of misschien beeldscho
ne Apsaras, nimphen welgevormd van
lijf en leden, kortom een zalfje voor
zere ogen, dansend op muziek van
Gandharvas?
Mogelijk was het hierdoor, dat ik een
belevenis had, waar, naar mijn stellige
overtuiging Sanghyang Batara Baroe
na de hand in had. Een avontuur, dat
zelfs mijn vriend Karei sprakeloos
maakte en gelooft U mij gerust; er zijn
weinig dingen, die dat vermogen.
Om te beginnen dan, ik leerde Karei
kennen aan de "bridge over the river
Kway", de Tamakan-brug. Karei be
hoorde tot de z.g. "strong men"-ploeg,
een werkgroep waarin zulke illustere
krachtpatsers zaten als "Beer" Her-
klotz, "Ping" Berg, "Pal-Joey" de
Groot, enfin figuren die een middelma
tig mens reeds vol ootmoed doet te
rugdeinzen. Lieden, die in een uitzinni
ge krachtexplosie de Japanners toon
den, wat zij onder "shigoto" verston
den en daarmee het etiket "strong
men" verwierven. Ter Uwer informatie,
daarna deden zij niets meer wat het
vermelden waard is, maar de reputatie
bleef. Ik behoorde niet tot die elite
troep, mijn door malaria en berri-berri
geteisterd karkas boezemde niemand
ontzag in. Karei was ook een marine-
dienstplichtige, maar behoorde tot de
z.g. "paardenpoetsers", het korps
Mariniers. Deze bijnaam kregen zij,
toen omstreeks 1940 een afdeling van
de U.S. marines in China door de Ja
panse opmars afgesneden geraakte en
middels pakpaarden en muilezels ten
slotte in de Arakan, Noord Birma, te
rechtkwamen. Een wapenfeit, dat toen
20
door de Nederlandse mariniers met
voorbijgaan van de nationaliteit, als
voorbeeld van eigen kunnen aan ons
werd voorgehouden. Wij spraken toen
meesmuilend van "horse-marines" of
de "bereden Marine" en noemden de
leden van het korps "paardenpoet
sers". Dit om geen verwarring te
scheppen met het wapen der cavalerie,
dat toen zijn biologische vervoers
middelen inruilde tegen technische
en dientengevolge de "ingeblikte cava
lerie" genoemd werd.
Karei en ik waren midden op de brug
werkzaam, toen onverwachts luchta
larm gegeven werd. Opkijkend zagen
wij zo'n viermotorige sluipmoordenaar
van 'n Liberator bijna levensgroot met
opendraaiende bommenluiken, wat,
volgens kenners een heel veeg teken
is. Wij namen beiden een run en doken
samen in een éénmans schuttersput,
net toen de eerste bom er aan kwam
suizen. Wij krompen in één, terwijl de
aarde schudde en beefde onder het
geweld van de explosies en gloeiende
stukken metaal gierend in 't rond wer
den geslingerd. Men heeft mij wei
eens verteld, dat de piloten met tegen
zin bombardeerden. Vergeet het maar.
Ik kan me die glamorboy levendig
voorstellen, prevelend: "Sorry Mac,
there is a war on, don't you ever for
get" en de "bombrelease" knop 'n lei
geeft, krijg je weer eens zo'n 1000-
ponder op je nek. Dan zegt hij door de
"intercom" tegen "Tail-ass-Charley",
zijn staartschutter: "Okay, Charley,
give them hell' en Charley pakt zijn
donderbus en spuit een straal gloeiend
lood achter je broek - pardon- je tjawat
aan. Broeken waren door de schaar
ste aan textiel niet verkrijgbaar,
wij droegen tjawats, een kledingstuk,
dat veel weg heeft van een moderne
damesslip, zo'n progressief niemen
dalletje. Ook het systeem van "carpet-
bombing" kan niet direct mijn goed
keuring wegdragen,, zo'n kamerbreed
bomtapijt is niet leuk als je er zelf
middenin zit, vind je die Yank een
waardeloze uitslover. Misschien is dat
de reden, waarom ik nu zo'n aversie
heb tegen de jacht. Ik was toen het
haasje, ik was "brer rabbit", waar brer-
fox-Yank lustig op pafte. Hoe dit zij,
vriendschap onder die omstandighe
den is hecht.
Na de capitulatie kwamen wij beiden
bij de outfit voor hertraining en werden
ingedeeld bij de B/L-Brigade 5th (sea
born) Division en wij bleven bij elkaar.
De landing op het Sanoerstrand, Bali,
vond plaats en enkele maanden
daarna, werden wij afgevoerd naar
Soerabaia. Karei ging met verlof naar
Batavia en ik vroeg recuperatie-verlof
in Nederland aan.
Ik moest embarkeren en bereikte Trin-
comalee op Ceylon en, ach, U kent
dat soort militairisme wel: "order-
tegenorder-wanorde". In elk geval ik
kwam per corvet weer te Soerabaia.
"Dan de andere kant uit", zei de Mari
ne-leiding, dus in een Short Sunder
land vliegboot naar Sidney, daarna
Melbourne en toen Perth, de basis van
de Higginsboten-overvaart. En net toen
de Sheilas het leven wat aantrekkelij
ker maakten, was het inpakken en
wegwezen
Een Higginsboot is niet gebouwd voor
het oversteken van de Indische Oce
aan, want, sedert vader Noach zich be
moeide met het vak van scheepsbou
wer, is er geen plomper vaartuig ge
maakt, of 't moest een andere Higgins
boot zijn. Wij hadden één officier aan
boord en dat maakte, dat de oudste
schepeling met hem de wacht moest
delen en dat wasik. Persoonlijk
vond ik dat niet erg, ik vind varen best
leuk en ik stak er veel van op in zake
zeemanschap en navigatie.
Wij voeren door de Ti.morzee, naar
men zegt, de wieg van de grauwe zee
draak Tai Phong, de tyfoon, die met
zijn rokende adem en geselende staart
dood en verderf zaait. Wij voeren ook
langs Haroekoe en Saparoea, bekend
door het. onvergetelijk krontjonglied:
"Haroekoe, di atas Saparoea
Nonna manis, siapalah njang
poenja"?
waarbij de gitaren invallen en het pu
bliek dolzinnig oprijst met aanvurende
kreten als: "tarik soeara" en "gossok
biola", waarmee uiteraard niet bedoeld
wordt het aanschaffen van een busje
meubelwas om dat knarsend strijkap-
paraat te boenen, maar dat was U ook
wel bekend, dacht ik. Trouwens een
lief meisje "bezit" men niet, men raakt
er wel eens door bezeten, maar dat is
volgens Macvitties: "Different cook".
Aangezien wij de wacht met ons twee
ën moesten delen, werd het zes uur
op, zes uur af. Mijn wacht was, om in
marinestijl te blijven: van 00 tot 06 en
(lees verder volgende pagina, onderaan)
"Hoezo vreemde werkwijze?"
