F2S3R MSL5M JMHW
EEN NEDERLANDSE KOOPVAARDIJVLOOT IN DE
TWEEDE WERELDOORLOG door L. L. von Münching
Een schitterend boek
25 t/m 27 aug. '78 4e JAAR
Dit werk - de eerste uitvoerige documentatie van de lotgevallen van de gehele
Nederlandse koopvaardijvloot in de tweede wereldoorlog - behandelt in chrono
logische volgorde de belangrijkste maritieme operaties waarbij Nederlandse
koopvaardijschepen waren betrokken.
Na een inleidend hoofdstuk over het vlootbeheer voor en in de oorlog, en een
overzicht van de Nederlandse koopvaardijvloot vóór 10 mei 1940, volgt een
beschrijving van: - de meidagen van 1940 - de evacuatie van Duinkerken - de
evacuatie van Tjilatjap - acties in de Griekse havens - de "Battle of the Atlantic"
- konvooien naar Malta en Moermansk. Aparte hoofdstukken over troepentran
sportschepen, hospitaalschepen en sleepboten. Opgenomen zijn ook de vlootlijs-
ten. Met zeer veel foto's geïllustreerd.
Het werk werd geschreven door de bekende maritieme
Münching, wetenschappelijk medewerker van het Bureau
te Den Haag.
Een hommage aan alle Nederlandse koopvaardijmensen die in de oorlogsjaren
onder de moeilijkste omstandigheden hun plicht deden
VERKRIJGBAAR BIJ BOEKHANDEL MOESSON f 69,50 porto
publicist L. L. von
Maritieme Historie
EXOTISCHER JAHRMARKT
ORIENTAL FAIR
OOSTERSE JAARMARKT
Inlichtingen: H. SPRUIT
Valeriusstraat 230"
A'DAM - 020 - 76 36 00
Speciaal op culturele basis opgezet. Uitgebreide
culturele programma's, meer stands en uitbreiding
in sortering voor kopen, lekker eten en snoepen en
ouderwets gezellig. Het wordt weer als vanouds.
TOT ZIENS IN DE RIJNHAL
uiterste krachtinspanning lukte het hem
zich omhoog te hijsen tot in de broe
king. Voor de twintig lijders aan berri-
berri, geëvacueerden van de militaire
expeditie op het eiland Flores, was
deze wijze van overbrengen naar de
kust een ware beproeving. De laatste,
die het ontredderde schip verliet, was
natuurlijk Gezaghebber Staudenmay-
er. Allen waren gered, doch het was
een armzalig hoopje bibberende schip
breukelingen, dat daar aan de voet van
de barre rotsen bijeenzat.
Nadat men wat op krachten was ge
komen en na enig zoeken werd een
pad gevonden, waarlangs men vanaf
de kust tot boven op de rotsen kon
komen. Vanaf dat hoge punt zag men
zover het oog reikte bergachtig ter
rein, dat dichtbegroeid was.
Het eerste werk was toen verbinding
zoeken met de bevolking, iets meer
landinwaarts. Colijn ving met een zes
tal Timorese matrozen de zoekactie
aan, terwijl de rest met de zieken
langzaam volgde. Twaalf uur 's mid
dags werd kampong Garantah ontdekt,
waarvan de bevolking bleek vriend
schappelijk gezind te zijn. Dit laatste
was opmerkelijk,- in aanmerking ge
nomen dat, nog geen jaar geleden, in
West-Soembawa, waar Garantah ligt,
de K.N.I.L.-troepen herhaaldelijk in ge
vecht raakten met de agressieve be
volking.
Op die dag werd rust gehouden om
enigszins te bekomen van de door
gestane ontberingen.
Het bleek intussen dat het s.s. "Snip"
gestrand was bij Tandjong Talonan op
117° 18' O.L. en 9° 6,5 Z. Br.
In deze kleine kampong werd een
huisje ontruimd voor de zieken en
.enige "shock-patiënten".
De volgende dag, 28 augustus vertrok
Colijn met een deel van de bewoners
om het omliggende terrein op te nemen
en zo mogelijk met de buitenwereld
(buiten Garantah namelijk) verbinding
te krijgen. Zonder ophouden bleef het
regenen; niemand was gewapend; nie
mand had iets anders aan dan de
nachtkleren, die door het trekken door
de bamboebossen en langs doornstrui
ken spoedig in gehavende toestand
verkeerden. Het troepje kwam niet ver,
omdat het terrein aan alle kanten in
gesloten was door sterk bandjirrende
riviertjes.
De 29ste augustus werden de pogin
gen hernieuwd maar men was niet ge
lukkiger, zodat besloten werd naar
Garantah terug te keren, waar men 's-
middags aankwam.
Wnd. Gezaghebber Staudenmayer was
intussen met enige andere bewoners
van de kampong naar de kust bij het
gestrande schip teruggekeerd om te
zien of iets gedaan kon worden om het
schip alsnog te redden. Deze groep
kreeg weliswaar verbinding met de
"Snip" maar het bleek alras dat er
nauwelijks iets te redden viel. Alle
mondvoorraad was door zeewater be
dorven en verloren gegaan. Gelukkig
werden de postzakken, in een stevig
dekhuis bewaard, nog in tact bevon
den; deze werden aan wal gebracht.
Dienststukken en het reisarchief van de
Regeringsadviseur lagen over het hele
dek verspreid; naderhand bleek bij het
nazien, dat geen enkel stuk was zoek
geraakt; gelukkig maar, want anders
zouden de resultaten van enige maan
den arbeid verloren gegaan zijn.
Toen de poststukken en paperassen
alsmede de scheepskas en de stalen
koffer van Colijn aan de kust waren
gebracht, werd de verbindinq met het
schip verbroken en werd het fraaie
vaartuig "Snip" van de Gouverne-
ments Marine - aldus de Java-Bode -
bij springtij tegen de rotsen stuk ge
rammeid.
Colijn vertrok op 30 augustus met zijn
groepje voor een nieuwe poging con
tact met de buitenwereld te verkrijgen.
Langs een andere weg maar altijd nog
onder stortbuien, langs bergruggen
van ongeveer 5000 voet hoogte en
steeds op blote voeten, werd in de
namiddag van de 2de september kam
pong Taliwang bereikt, alwaar de ci
viele Gezaghebber van Midden-Soem-
bawa met een detachement militairen
was gevestigd.
Op die dag kwam aldaar aan het s.s.
"van Outshoorn" van de K.P.M. Dit
schip zag geen mogelijkheid om de
"Snip" op de een of andere wijze as
sistentie te verlenen, in de eerste
plaats door de nog steeds doorgaande
storm, maar ook omdat de K.P.M.-er
een deklading had van 500 stuks vee.
Afterall - dat bleek later - zou de as
sistentie te laat gekomen zijn, want
zoals reeds eerder is vermeld was de
"Snip" in de nacht van 1 op 2 sep
tember gedurende springtij tegen de
hoge rotsen van de kust zo goed als
geheel vernietigd. De "van Outshoorn"
bracht de heer Colijn naar Laboean-
Hadji.
Bij terugkomst in Garantah door de
Staudenmayer-groep was Gezagheb
ber Staudenmayer wel gedwongen om
met de zieken in tandoes (draagstoe
len) door te stoten naar Taliwang; de
bewoners van Garantah hadden nau
welijks voor zichzelf voedsel. Bij het
doorstoten hielden Gg.m Staudenmay
er, de twee dekofficieren en de werk
tuigkundigen 's nachts om beurten
persoonlijk de wacht, daar Soembawa
in die dagen nog lang niet rustig was.
Na een zeer zware tocht van vijf dagen
stuitte deze groep op de vanuit Tali
wang uitgezonden patrouille.
De overlevenden van het s.s. "Snip"
werden enige dagen later vanuit Tali
wang door het flottieljevaartuig Hr. Ms.
"Serdang" naar Soerabaja gebracht.
Het moet een grote voldoening zijn ge
weest, dat allen - ook de zieken - be
houden op Java arriveerden.
31
