PRAMUDYA
I.
N.a.v. uw aanklacht/kritische aanteke
ning wil ik u bijvallen voor uw gevoe
lens en stellingname voor "innerlijke
beschaving". Is het een typisch vrou
welijke reactie, op te komen voor de
zachtere gevoelens? Het is goed dat
u deze "zachte kracht" weer onder de
aandacht brengt van de lezers, ze
krijgt in onze samenleving nauwelijks
de aandacht. Moge deze in onze om
gangsvorm en gedachte - adat, eens
volop aanwezig - weer sterke bibit le
veren. Voor de schrijver moet de ge
vangenis een eenzame en bittere er
varing zijn. Moge hij spoedig vrijko
men.
L.J.-P.
II.
"Het blijkt een verzameling verhalen
te zijn, die op mij als volkomen on
Indonesisch overkwamen. Morbide ver
halen, een na-geaapt mengelmoes van
Zola, Wolkers, ja wat nog meer? De
bekentenislektuur van Wolkers heb ik
altijd nog ergens kunnen volgen, Wol
kers is per slot een indringend schrij
ver. Zola was een grootmeester, de
sociale tendenzen bij Zola waren dui
delijk herkenbaar. In de biografische
notities, achterin het boek, van de
(progressieve?) Nederlandse werk
groep las ik: "kunst om kunst in een
land in opbouw zoals Indonesië is niet
genoeg. Kunst moet een moraal heb
ben, vooral om het volk te wapenen
tegen westerse cultuurinvloeden".
Goede hemel Tevergeefs zocht ik in
deze verhaleri naar een typische ka
raktertrek of mentaliteitsvorm van het
Indonesische volk. Bepaalde toestan
den, zoals o.a. in het eerste hoofdstuk
beschreven, hebben ondanks al hun
goorheid niets met een specifiek In
donesisch sociaal probleem te maken.
Die toestanden vinden we overal tér
wereld en kunnen zeker niet als maat
gevend voor steden als Jakarta of wel
ke andere stad op Java beschouwd
worden. Ik kon het hallelujageroep van
de werkgroep ook niet volgen. Het zij
zo."
HE.
III.
ik ben erg boos over je stukje over
Pramudya, de grootste Indonesische
schrijver tot nog toe, naar mijn mening.
Dat hij pro-communistisch is, doet
daar niets aan toe of af.
C.H.S.
IV.
Dat ik "Bericht uit Kebayoran" ge
woon een slecht en bovendien stuitend
boek vind, is een kwestie van persoon
lijke smaak en volgens het bekende
spreekwoord niet betwistbaar.
De reden waarom dit boek versche
nen is, is wel discutabel. Ik zou imbe
ciel moeten zijn om het boek lelijk te
te vinden omdat P. pro-communis
tisch is. Er wordt een (naar mijn me
ning slecht) boek bejubeld door een
bepaalde groepering met bepaalde po-
litiek-ideologische voorkeur. En dat nu
noem ik volksverlakkerij want dat heeft
met edele literaire adoratie niets te
maken.
L.D.
H;
PASAR TURI EN DE DONUTS
Van de heer I. J. van Kempen te Su
rabaya ontvingen wij een aanvulling en
correctie op het bericht over de Pa
sar Turi-brand, waarover de heer The
Tik Tjhiang ons zijn verslag toezond
(Moesson 15 juni j.l.).
De Bank Rakyat bv. is er vrij goed
afgekomen, zodat brieven met de
waarborgen voor verleende credieten
en enkele belangrijke boeken er on
geschonden zijn gebleven. De B.R.I.
weet dus precies, wie haar schulde
naren zijn. De goudverkopers, die
hun goud hebben bewaard in hun
brandkasten, meestal van klein for
maat en van niet al te beste kwaliteit,
hebben hun goud niet verloren, doch
van velen was het door de enorme
hitte versmolten. De goudverkopers
hebben dus hun goud wel terugge
kregen, doch met verlies van enkele
grammen. Vele van de standhouders
waren verzekerd, doch ik geloof wel,
dat de verzekerde waarde minder zal
zijn geweest, dan de werkelijke waar
de. De derde verdieping is niet geheel
in tact gebleven, de foto laat aan
duidelijkheid niet te wensen over.
Een deel is beschadigd, doch thans
weer in zoverre hersteld, dat de stand
houders hun bedrijf weer kunnen her
vatten.
Inderdaad heeft de Kotamadya geen
schade geleden, maar de PT. (N.V.)
is verantwoordelijk, die dat project
voor de duur van 10 jaren zal runnen
en het ook gebouwd heeft. De Kota
madya komt de slachtoffers wel te
hulp. Zij zal een groot aantal nood-
stands laten opzetten, waar uiteraard
de zwakeconomischen het eerst een
plaats zal worden toegewezen. Zij be
hoeven daarvoor geen huur te beta
len. In 6 maanden zal men gereed ko
men met de afbraak en over een jaar
zal er een nieuwe Pasar Turi zijn her
rezen. Doch dit zijn uiteraard mede
delingen van de Kotamadya, waarvan
de realiteit nog zal moeten worden
bewezen.
Inderdaad is de brand ontstaan door
kortsluiting in een gelijkvloers geves
tigde bakkerij. Het was een electrische
bakkerij voor het maken van zgn. A-
merikaanse donats (donuts). De eige
naar had van de P(erusahaan) L(istrik)
N(asional) een vergunning gekregen
voor 2000 watt; hij heeft - officieel -
een vermeerdering aangevraagd van
4000 watt, doch die vergunning nog
niet gekregen. Om nu toch de be
schikking te willen hebben over die
6000 watt, heeft hij illegale aansluitin
gen gemaakt, waarbij uiteraard de
veiligheid niet in acht werd genomen.
De gebezigde aansluiting voor 2000 W.
zal de ontwikkelde energie van 6000
W. niet hebben kunnen verwerken,
waardoor vermoedelijk de kortsluiting
is ontstaan, nadat het bedrijf 5 maan
den donats heeft kunnen maken! The
Tik Tjhiang vroeg naief, waarom nie
mand op de gedachte is gekomen om
de stroom in het transformatorhuisje
uit te schakelen. Het komt mij reëeler
voor dat de brandweer begint met
blusmaatregelen te nemen en niet te
onderzoeken wat de oorzaak van de
brand is. Trouwens dat werd eerst
enkele dagen later ontdekt.
Pasar Turi na de brand
4
