l V/
(XIX)
Indonesisch leren van Tante Koes
C.MER.KLE
WAT EN HOE
I VOOR INDISCHE
GOUDEN SIERADEN
jllWtUER.
I SPUI 167a - DEN HAAG 1
1 TELEFOON 070-60 48 85
Hotel ,art3joena'
GODSDIENST.
Meneer (de godsdienst leraar), ik
heb een probleem. Gisteravond zijn
mijn man en ik uitgenodigd voor
het avondeten door kennissen van
ons, een Hollands echtpaar. Er werd
maar één soort eten geserveerd.
Een soort schotel van fijngemaakte
aardappelen en groenten en var
kensvlees.
En, wat hebt U gedaan?
Aangezien ik de gastvrouw niet in
verwarring wil brengen, heb ik het
maar gegeten.
U hebt het juiste gedaan. Indien
men niet met opzet zondigt, zal
God hem/haar vergeven.
Dank U voor uw uitleg. Ik voel me
erdoor opgelucht.
AGAMA.
Bapak (ustadz), saya mempunyai
soal. Kemarin malam, saya dan
suami saya telah diundang ma-
kan oleh kenalan kita, sepasang
suami isteri berbangsa Belanda.
Yang disajikan hanya satu ma-
cam makanan. Semacam masa-
kan kentang di-ongklok bersama
sayuran dan daging babi.
Lalu apakah yang ibu berbuat?
Karena saya tidak mau merepot-
kan nyonya rumah, maka saya
makan saja.
Ibu telah berbuat yang betul. Jika
seseorang tidak sengaja hendak
berbuat dosa, Tuhan akan meng-
ampuninya.
Terima kasih atas keterangan
Bapak. Saya merasa lega karen-
anya.
Zelfs boven de rijpende padi-velden
wordt niet meer gewaakt, door de kin
deren die schreeuwden, en met blikjes
rammelden, als de glatiks op de padi
neerstreken. Mana glatiks? ik heb ze
vrijwel nergens gezien, en ook de klei
ne wakertjes zijn, helaas verdwenen...
nou ja, misschien is het wel beter zó...
maar jammer is het wél.
Even verder naar beneden zijn de tje-
maras net gekapt, en gerooid, en de
grond wordt klaargemaakt voor de
teelt van groenten. Grote, kale, vlak
ten, die wat beangstigend zouden zijn,
vanwege erosie en zomaar geluk
kig staan verderop de jonge aanplanten
al weer, en dus kunnen we wel hopen,
en verwachten, dat er voldoende bo
men over zullen blijven.
Weer verder naar beneden komt de
eerste "lemboer", Parabonan, en om
dat ik dorst heb gekregen, loop ik er
wat rond, zoekende naar een warong.
Een deur jgaat open en een vriendelijke
bewoner vraagt wat ik zoek. Als ik
hem heb verteld dat ik dorst heb, word
ik meteen uitgenodigd om binnen te
komen, en mijn gastheer blijkt de ke-
pala-desa te zijn. Ik krijg heerlijke thee,
en prachtige, home-grown, pisangs, en
ik moet vertellen, natuurlijk, van waar
ik kom, wat ik doe, enz., enz. En hij
vertelt ook van de bijna veertig jaar
dat hij daar al woont, en alle Belandas
met wie hij heeft gewerkt; voorname
lijk van het Boswezen, maar ook van
de ondernemingen achter ons, over
de heuvelrug: Goenoeng Kasoer,
Panglipoergalih, Tjikapoendoeng, Boe-
kit Toenggoel. Het is een kostelijk ge
sprek daar, met het wijde uitzicht over
de vlakte, en de heerlijke thee, en ik
zou bijna vergeten zijn, dat ik nog ver
derop moet. Maar dan komt ineens
een stroom familieleden hun opwach
ting maken, en dat is een goed moment
om weer op te stappen.
"Poenten, bade teras bae".
"Manga, wiloedjeng angkat".
En dan ga ik weer, langs de heuvels
omlaag, en dan is het nog zowat drie
kwartier lopen naar het eigenlijke doel
van mijn tocht: Artjamanik.
En hoewel er veel huizen zijn bijgeko
men, ligt het er nog als vroeger; in
de groene, beschaduwde, van beneden
steeds nauwer wordende kloof, waarin
ook alweer naar alle kanten de sawah-
tjes omhoog klimmen. De pasanggra-
grahan, waar we vroeger heenwandel-
den, of te paard, reden, is verdwenen,
maar er is nog een warong die prima
kopi toebroek levert. Die ligt aan de
voet van het "bastion" waarop colle
ga Wisse vóór de oorlog zijn long
sanatorium had. Dat sanatorium is na
tuurlijk verdwenen, maar op de funda
menten is nu de school gebouwd. Zo
dat de leerlingen, wellicht nog onbe,-
wust, elke dag kunnen genieten van
een van de mooiste uitzichten van
Priangan.
Verder naar beneden, als is het jammer
om al dat heerlijks weer te moeten
verlaten. En als er op een kromming
van de weg een keurig huisje staat
voor de "Ronda Malem", kan ik de
verleiding niet weerstaan en mezelf te
promoveren tot "Ronda Siang", en ik
zit daar maar te genietenvan het
uitzicht, van het watertje dat langs
kabbelt, van de koele wind, en van de
witte wolken die voorbij drijven; en
van die heerlijke rust die er in het
landschap komt als de zon over zijn
hoogste punt is; als de schaduwen
langer worden, en de ergste hitte weer
voorbij is; als iedereen het kalmer-aan
gaat doen, behalve de kinderen die
van de middagwind profiteren om
overal hun vliegers op te laten, met
veel gejuich en geschreeuw.
Maar ik kan niet riskeren dat de Ronda
Malem Zijn pondokje zal komen opei
sen, en dus ga ik eindelijk verder naar
beneden, naar de drukte, en het ver-
kéér, van de moderne Indonesische
samenleving.
Binnen de vijf minuten heb ik een keu
rige "mini-opelet", waar ik ook alweer
naast de chauffeur mag zitten, die me
vol trots vertelt dat het vehikel pas
zeven maanden oud is. Het loopt dan
ook nog als een "sedan", en we komen
vlot in Kebon Klappa, waar tegenwoor
dig hét centrum is van alle opelets
enz. voor heel Bandoeng.
En uit de betja die me tenslotte thuis
brengt, kan ik net de Poelosari zien,
en op zijn westelijke helling de
"schouder" waar ik enkele uren tevo
ren wandelde. Het is weer een koste
lijk "dagje-vol-berggenot" geweest!
H.M.C.P.
in het Indonesisch.
Woorden, zinnen, informatie voor
vakantie in het Indonesisch taal
gebied.
Een buitengewoon praktisch
boekje
f 7,25 porto f 1,70
BOEKHANDEL MOESSON
Mniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiihiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Gespecialiseerd in het groeibril-
jant systeem. Eigen atelier voor j
het vervaardigen van briljanten
sieraden.
22 krt. en 24 krt. gouden scha-
keiarmbanden, slangarmbanden,
colliers, trouwringen, hangers,
haarspelden, oorknopjes en vele
andere sieraden.
In de maanden juli en augustus j
a 's maandags de gehele dag ge-
sloten.
illllllllllKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllIllllllllllililliiiiiiiiiiiiiiiil
LOGEREN IN DEN HAAG?
Natuurlijk bij
voorheen Java-Hotel, Batavia
Directie de Hr. B. Leunis.
Moderne kamers, prima service, prettige
sfeer. Iedere kamer EIGEN douche-cel. In
iedere kamer warm en koud stromend wa
ter. Vanaf 30,p.p.p.dag.
Groot Hertoginnelaan 205. Tel. 070 -45 53 83
15
