moessQn
RERAK, HET BEGIN, HET EINDE
uwetieróbedrijl
't Carillon
2
BIJ DE VOORPLAAT
Toen ik een jaar of zes was, een gelukkig, dik kind in een vuurrode hansop,
vertelden mijn ouders me dat we naar Europa zouden gaan. Eerst naar Soera-
baja in een auto en dan met een schip over zee, wel een maand lang. Soerabaja
wist ik wel van de pasar malam waar we naar toe waren geweest, maar een
schip, zee en een maand waren voor mij onbekende begrippen.
De dag van ons vertrek góót het, nood- heb haar zojuist verteld, dat ze hier
weer. Donder, bliksem en bakken vol geen sawoet voor het ontbijt krijgt,"
water de hele lange weg Malang-Soe-
rabaja. Mijn moeder die bang was in
elk vehikel, stierf duizend doden bij de
Simping helling. In de auto was het
broeiheet en tot vandaag de dag zal ik
bij de lucht van nat zeildoek aan die
oude Hudson denken. Het water liep in
straaltjes door de kieren naar binnen,
omdat de hele auto met drukknoppen
aan elkaar zat, dacht ik toen. Maar het
waren alleen de zijkleppen natuurlijk.
Het moet voor mijn ouders een grote
zorg geweest zijn kinderen en koffers
droog aan boord te krijgen. Ik herinner
me dat de weg voor het havengebouw
overstroomd was en de koelie (mag
ik niet meer zo noemen, ma'af) die me
op zijn schouders uit de auto naar de
loods droeg, tot zijn knieën in het wa
ter tjompte.
Van Perak zag ik toen niet veel. Het
schip heette de "Plancius", die bracht
ons naar Batavia en van daar naar Be-
lawan waar we zouden overstappen op
een Duitse boot die "Derflinger" of
"Der Flinger" heette. Hoe de naam
precies was, weet ik niet, alleen fone
tisch staat het me bij.
"Waarom huilt ze zo?" vroeg mijn va
der aan mijn moeder.
"Ze (dat was ik) denkt dat de walvis
sen het schip zullen omgooien en alle
mensen opeten."
Voor deze misvatting was een illustra
tie uit een boek over walvisvaarders
van mijn broer, verantwoordelijk. De
tekening had een diepe indruk op me
gemaakt. Mijn vader nam me mee naar
een rustig plekje in de salon en legde
me uit dat het schip te groot was om
omgegooid te worden door een walvis
en dat het keelgat van de walvis te
klein om mensen door te slikken. Ge
rustgesteld ging ik terug naar de hut
met al zijn geheime knoppen en tevoor
schijn springende wasbakken en kast
jes.
"Waarom huilt ze nou weer?" vroeg
mijn vader de volgende ochtend. "Ik
zei mijn moeder, "en ze vertikt het om
havermouth te eten!" Dank je de koe
koek, havermouth met melk en suiker
inplaats van vers geraspte, gestoomde
ketella pohong, bestrooid met geraspte
klapper en overgoten met goela djawa.
Mijn vader vertelde, dat we naar een
land gingen waar geen ketella groeide,
zodat ik de sawoet maar voor goed
moest vergeten. Maar hij kon me wel
beloven dat we elke dag rijst zouden
eten, reken maar van oui, want in Zuid
Frankrijk woonden meer Indische men
sen en die bestelden alle boemboes
uit Den Haag. Dat was tenminste een
troost. Vooral voor mijn moeder die
vreselijk zeeziek was en nog zieker
van het eten op de boot. "Stil maar,
nog 4 weken," suste mijn vader, waar
op mijn moeder nog heviger begon te
steunen.
Het schip was een geweldig avontuur,
een ontdekkingsreis. Er was een Duits
meisje dat Magdalena heette, iets ou
der dan ik. We zwierven over het hele
schip maar speelden het meest op dek.
"Waarom huilt ze (dat was ik weer)
toch?" vroeg mijn moeder aan mijn
vader.
"Ik heb haar een flink standje gege
ven," zei mijn vader. "De hofmeester
heeft bij me geklaagd dat ze samen
met een ander meisje de WC-rollen uit
de toiletten halen!"
"Doen jullie dat?" vroeg mijn moeder,
"waarvóór?"
"Het is crêpe-papier," snikte ik, "we
maken er rozetten en slingers en bloe
men van!"
"Mijn schuld," zei mijn moeder, "ik had
haar moeten vertellen waarvoor die rol
len waren. Crêpe-papier kent ze alleen
van de fröbelschool."
We gingen in Genua van boord en met
de trein naar Marseille en toen naar
Monaco. Daar leefden we 3!/2 jaar
prinsheerlijk en we aten elke dag rijst.
Het brood was er erg lekker en ik mis
te sawoet niet meer zo erg.
Tel. 070-45 11 45
Thomsonlaan 108
Den Haag
Fabrikant van alle
Indische sieraden in 22
en 24 karaats goud.
Markiesringen
Zware halskettingen
Schakelarmbanden
Slangenarmbanden
Slangenringen
Krintjing armbanden
Briljanten ringen
Briljanten oorknoppen
Kabaja Spelden
Trouwringen
Sebelah rotan armbanden
DOOR ONS FIJNE HANDWERK
BRENGEN WIJ DE MOOISTE
COLLECTIE VAN NEDERLAND
ONAFH. IND. TIJDSCHR., 23e JAARG. No. 3
Opgericht door
TJALIE ROBINSON (1911-1974)
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE
ERVARINGEN IN DE GORDEL VAN SMA
RAGD NIEUWE INTERESSEN IN NEDER
LAND TE WEKKEN VOOR DE TROPEN-
GORDEL.
Prins Mauritsl. 36, 2582 LS 's-Gravenhage.
Telegramadres: Robinson BV Den Haag.
Tel. 070 - 54 55 00 54 55 01 - Postgiro 6685
of A.B.N. Den Haag Rek. No. 51.56.15.730.
Uitgave: Publ. en Handel Mij Tjalie Robin
son BV.
Directie: L. Ducelle
Administratie: Th. M. A. Scheulderman
Abonnementen: E. v. Hout-lntveld
Redactie: J. H. Ritman, L. Ducelle
Eindredactie en opmaak:
Ch. J. A. Manders,
L. M. Boon
Vaste medewerkers:
Dr. H. J. de Graaf, Rogier,
Poirrié, Mevr. Marsman,
G. H. Bartman.
Verschijnt de 1ste en 15e van iedere maand.
Prijs per nummer f 2,50
Abt. voor Nederland en Europa,
kwart, f 13.halfj. f 26.jaar 51.50
Abt. buiten Europa (zeepost): jaar 59.50
Abt. buiten Europa luchtpost:
Na 3'/2 jaar stapten we weer aan wal
op Perak. De zon scheen, we hoefden
niet meer te rennen, integendeel, alles
ging erg langzaam en ik rende wel vijf
maal de loopplank op en af terwijl mijn
ouders bij de douane waren. Ik had
een vreemd opgewonden gevoel, het
was de eerste keer dat ik wist wat
"thuiskomen" betekende. Thuis bij opa
en oma, het oude huis met de gasoline-
onder-druk lampen, de nangka en de
kedongdong bomen. En elke dag weer
sawoet voor een cent van de warong
aan de overkant. Elke keer, in de jaren
daarna, had ik dat thuisgevoel als ik
Perak zag. Voor en na de oorlog onder
uiteenlopende omstandigheden. Passa
gierschepen, patrouilleboten, LST's, ze
zijn altijd het begin en het einde ge
weest van een reis.
Nu, na een halve eeuw vind ik deze
oude foto van Perak. Perak, zoals ik
het die eerste keer zag, toen ik terug
kwam uit Europa. Maar er is niemand
meer om te vragen waarom ik huil.
L.D.
Australië en Nw. Zeeland f 99.50; Indone
sië, Zuid-Afrika, Zuid Amerika, Maleisië,
Singapore en India f 83.50; Canada, Ver.
Staten, Suriname en Antillen 71.50
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
Directie en redactie behouden zich het recht voor
om grondige redenen aanvragen voor abonnemen
ten te weigeren, of deze te beeindigen. Hierover
zal de betrokkene altijd van te voren in kennis
worden gesteld.
De redactie behoudt zich het recht voor copy te
weigeren dan wel te bekorten of te wijzigen met
toestemming van de inzender. Over genomen be
slissingen zal niet in details worden gecorrespon
deerd.
Het correspondentie- en betalingsadres voor Ame
rika is Mrs. R. Cohen-Top. 13740 Avion Drive, La
Mirada, California 90638, Tel. 213-941-8682.
