HOE BANDUNG ONTSTOND
"INGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
De levendige schildering van
Bandung en omstreken, die de
lezer in Moesson zo vaak tegen
komt, doet onwillekeurig de
wens ontstaan een inzicht te
krijgen in zijn verleden.
Volgens een artikel van de hand
van Prof. Dr. A. W. Nieuwenhuis
in het geïll. weekblad "Indië"
(1921) hangt het ontstaan van
het Regentschap Bandung sa
men met de vestiging van de
Nederlanders op de noordkust
van Java.
In die tijd had namelijk de be
roemde Sultan Agung van Ma-
taram het Preangerlar.d in zijn
macht en het was dan ook één
der machthebbers aldaar, dipati
Ukur, aan wie hij het bevel gaf
om met zijn Sundanezen de Hol
landers zo mogelijk bij verras-
ring uit hun nieuwe vestiging Ja
karta te verdrijven.
Zoals bekend mislukte dit, zo
ook het door hem ondernomen
beleg van Batavia in 1628 en
vervolgens een in hoofdzaak on
der de Temanggung Bauraksa
vanuit zeezijde in het werk ge
stelde belegering in 1629.
Dipati Ukur, na de geleden ne
derlaag bevreesd voor zijn per
soon, waagde het niet naar Ma-
taram terug te keren en ver
schanste zich in de Preanger.
Hier vond hij evenwel niet al
gemene steun en zo kon Baurak
sa, om zichzelf bij de Sultan te
rehabiliteren en na hevige strijd
in slagen, dipati Ukur en ver
schillende andere hoofden ge
vangen te nemen en naar Mata-
ram te brengen.
Het lot, dat hen hier trof, ver
klaart hun vrees voor de Sultan
na een nederlaag te verschijnen.
De gevangenen werden dan ook
gestraft met de dood.
Drie niet opgestane ngabehi's
gaven, als blijk van hun aanhan
kelijkheid, ieder aan de vorst
van Mataram een vrouw. Hun
getrouwheid voerde er toe, dat
het gebied van dipati Ukur on
der hen drieën in 1641 werd
verdeeld. Ngabehi Wirawangsa
werd toen tot Temanggung Wi-
rangunangun van het nieuwe
regentschap Bandung benoemd.
De heerschappij van Mataram in
de Preanger nam in de tweede
helft der 17e eeuw een einde,
om plaats te maken voor die der
Oost-Indische Comp., die vol
gens het verdrag van 1677 met
Mataram de westelijke helft met
de Tji Tarum als grensrivier be
zat. Reeds in 1681 trad de resi
dent van Cheribon tegenover
de regenten ten oosten daarvan
als heer en meester op; in 1684
stelde hij o.a. een regent van
Bandung aan. In 1686 trof de
compagnie een schikking met de
Cheribonse sultans, waarbij zij
geheel van hun rechten op de
Preanger afstand deden.
Een nieuw verdrag tussen de
compagnie en de susuhunan
Pakubuwono I, gesloten op 5 ok
tober 1705, regelde alle nog
twijfelachtige kwesties betreffen
de staatkundige verhoudingen in
West-Java, westelijk van de dis
tricten Tegal en Banjumas. Aan
de politieke betrekkingen tus
sen Cheribon en Mataram kwam
een einde. Het regentschap Ban
dung stond sedert dien onmid
dellijk onder Batavia, totdat in
1808 Daendels hier regelend op
trad.
Tot die tijd was niet Bandung
zetel van de regent, maar wel het
zuidelijker gelegen Dajeuhkolot,
aan de monding der Tji Kapun-
dung.
Daendels gelastte de verplaat
sing der residentie noordwaarts
naar de toen door hem aange
legde postweg, waar aldus Ban
dung ontstond.
Zo werd deze gouverneur-gene
raal de stichter van Bandung,
dat nu de hoofdstad is geworden
van Jawa-Barat. J, C. v. H.
ter hoge naaldboompjes. Een bewijs,
dat de naaldwouden goed worden on
derhouden. Om een uur of negen rij
den we de weg op naar het topje van
de "Tangkuban Prahu". Ook deze
keer volkomen in de wolken gehuld,
maar na vijf minuten klaarde het he
lemaal op en konden we in de grauwe
krater kijken, waar nog steeds kleine
wolkjes gas opstijgen. In 1970 ben ik
er weieens in afgedaald, maar dat mag
nu niet meer. Er is trouwens nog een
hele mooie krater te zien. Alleen moet
je dan wel twintig minuten lopen over
een slecht pad. Daar we sandalen aan
hadden en de dames schoenen met
lage hakken, werd hier maar van af
gezien.
Wel werden we meteen omzwermd
door jongetjes, die je in goed Neder
lands "Deze is mooi, en niet duur..."
"Kijk prachtig", enz. enz. ansichtkaar
ten, asbakjes, kettingen en noem maar
op, wilden verkopen. Op een rustige
dag is het de moeite waard, om bij
voorbeeld wat "Badjigoer/Bandrèk" te
gaan drinken in het restaurant, maar
daar het zondag was en er werkelijk
duizenden mensen, voor het meren
deel jongeren, rondkrioelden (meren
deels scholieren uit Jakarta, Bogor en
ook veel leden van een bergsport
vereniging), besloten we maar om naar
Tjiater te gaan. De weg ernaar toe
behoort ongewijfeld tot een der mooi
ste in de omgeving van Bandoeng;
links en rechts landschappen met
reuzenvarens en theetuinen tot aan de
horizon (richting Subang). Een bad in
Tjiater is aan te raden, keurige zwem
bassins, restaurantjes beneden en ook
een groot restaurant boven met heer
lijk eten, de soto ajam bijvoorbeeld be
hoort tot de lekkerste, die ik ooit heb
gegeten, ook kun je hier lekkere "la-
lab" krijgen en maar "dippen" in lek
kere sambalans
Jammer het is alweer een uur of elf
geworden en we moeten nog terug
naar Jakarta, iets wat op zondag een
langdurige kwestie wordt i.v.m. de op
stoppingen op de weg, desondanks
was het weer een goed besteed week
end!
Hoewel ik nog niet eens gesproken
heb over Oost en Zuid-Bandung, over
de bioscopen bij de alun alun en bij
voorbeeld over Andir en omgeving,
nog veel te weinig over alle snoep-
tentjes heb verteld, over de Soenda-
nese zang, muziek en dans, wajang,
adat, enz. enz. hoop ik toch de twijfe
laars, die nog steeds bang zijn om
hun oude woon-geboorteplaats terug
te zien te hebben aangemoedigd weer
eens een kijkje te komen nemen in
het vroegere "Parijs van Java". Op 5
juli jl. kon men zelfs in de Indonesische
kranten lezen, dat de huidige president
gelden ter beschikking zal stellen om
van Bandung binnen vijf jaar weer
"Het Parijs van Java" te maken! Nu
vraag ik U
"SI BANGAU" - Jakarta
Op 14 september j.l. is toch nog
onverwacht van ons heengegaan,
onze vader, schoon- en grootvader,
de heer
OCEANUS HENDRIK RUMPHIUS
TWIJSEL
(Jack)
directeur-eigenaar van de N.V.
Twijsel's Automobiel My,
Kebon Sirih 4, v.m. Batavia.
in de leeftijd van bijna 93 jaar.
Namens de familie,
C. M van Leeuwen-Twijsel
C.P. 1672
13.100 Campinas, S.P.
Brasil
Begrafenis- en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
en ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren: Fred. Hendriklaan 7
Den Haag, Tel. 070-556427 (3 lijnen)
Al Uw stencilwerk vlot en voor
delig verzorgd door
MOESSON
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag
telefoon 070-54 55 00 54 55 01
14
