EEN STILLETJE OP DE BROMO.
BOEKBESPREKING
"Hotel Bromo, Sukapura" stond er op de plank te lezen,
met daar onder, met kleine letters "dahulu Losmen Bromo".
Nou, dat kunnen ze nu wel omdraaien, want je kunt er al
leen maar slapen en niet eten. Dat moet je aan de over
kant doen, in een klein restaurantje.
Maar toch, als U nog eens in de gelegenheid zoudt zijn
een tochtje naar de Bromo te maken, dan zou ik U aan
raden, bespreek logies in Hotel Bromo, Sukapura, al ligt
het dan ook niet zo hoog als Hotel Bromo Permai aan de
rand van de Zandzee. Want dèt hotel (eigenlijk een ruime
blokhut) is al maanden van tevoren volgeboekt. En wie
kijkt er nog om naar Sukapura, wat maar een paar honderd
meter boven de zeespiegel ligt. Niemand natuurlijk, behal
ve degenen, die er eens zijn afgestapt en toen, buiten ver
wachting, zijn binnengestapt intempo doeloe!
Van buiten verschilt het weinig van die enkele andere
huisjes er voor waar nu de tjimat (zoiets als assistent we-
dana) woont, en, enkele andere ambtenaren. Een eenvoudig
Indisch buitenhuisje, redelijk goed geconserveerd. Maar
stap je er binnen, ja, dan beleef je het weer, dan komt het
op je af, "tempo doeloe", intact, ongehavend.
Het begint al met de houten propeller, die aan de wand
van de voorgalerij hangt en waar MLD (Marine Luchtvaart
Dienst) in gegrifd staat. We gaan naar de middengalerij.
Aan de wanden reproducties van de een of andere Hol
landse schilder van het eind van de vorige eeuw: Een
vissersgezin, wachtend op de thuiskomst van de vader
Een jonge echtgenote in zorg over haar man, die aan het
dobbelen is. Een Engels jachtgezelschap, waarschijnlijk uit
Sketch geknipt. Dan de achtergalerij met een grote, ronde
eettafel met ouderwetse leunstoelen. Het lijkt wel of de
Hotel Bromo, vroeger enkel logement. Maar ook nu kunt u er
enkel slapen.
tijd hier is stil blijven staan.
Dan de slaapkamers met forse grote wastafels (alleen
stroomt het water hier niet, wel in de oud-Indische bad
kamers, plaats biedend aan zeker vier personen), berekend
op Hollands formaat. En danhet is haast niet om te
geloven: een stilletje, compleet met de originele porcelei-
nen pot. Dit is het, het verstolde tempo doeloe. Hoe is het
mogelijk, dat dit alles, stilletje en porceleinen pot incluis,
Japse tijd en bersiap tijd heeft overleefd.
Ja, daar word je even stil van, bij zo'n stilletje op de Bromo!
DICK GELDORP
MIDDELBARE ZEEVAART SCHOOL
MAKASSAR 1947-1977
Het onlangs verschenen gedenkboek
van de M.Z.S. Makassar - een lijvig
werk van meer dan 350 bladzijden met
talloze foto's - is, zoals de samen
steller, de Heer F. Thielsch in het Ten
Geleide schrijft, een poging om een
stuk Ned.-Indische geschiedenis te be
waren. In deze opzet is men bij dit
werk ten volle geslaagd.
De Middelbare Zeevaart School te
Makassar kwam begin 1947 tot stand
na voorbereidende maatregelen van
het Departement van Scheepvaart te
Batavia. De stichting van de school en
haar verdere uitbouw was een onver
valst stuk pionierswerk. In de korte
tijd van haar bestaan hebben de staf,
het overige personeel en de cursis
ten op enthousiaste wijze en met
groot animo hun aandeel hiertoe bij
gedragen. Van het vele dat in die ja
ren werd verricht, getuigt het thans
verschenen boek. De politieke ont
wikkelingen na de souvereiniteitsover-
dracht en de oorlogsomstandigheden
in april 1950 op Zuid-Celebes maak
ten een voortijdig einde aan dit zo
veelbelovende jonge instituut. Ver
plaatsing van de school naar Java
bleek niet mogelijk en zo was men
genoodzaakt in oktober 1950 definitief
tot sluiting over te gaan.
In de vier jaar van haar bestaan werd
de school door 300 leerlingen be
zocht. Ondanks het feit, dat de M.Z.S.
maar zo korte tijd heeft bestaan, ble
ken na 30 jaar de geest van saamho
righeid en de destijds gelegde vriend
schapsbanden zeer hecht te zijn. Een
reünie die op initiatief van een tweetal
oud-cursisten werd georganiseerd,
werd een groot succes. Na de derde
reünie werd besloten een gedenkboek
uit te geven.
De uiteindelijke vormgeving van het
boek, waaraan velen hun bijdrage le
verden, is mede te danken aan een
commissie (bestaande uit de heren
Rob Abels, Charles Hayes, Joop van
Kuijk, Willem Martherus, Carel Nem-
mers) die de samensteller, de Heer
F. Thielsch terzijde stond.
In het openingshoofdstuk met de titel
"Makassar's naam en faam" worden
enige interessante bijzonderheden ver-
meld met betrekking tot het ontstaan
van de plaatsnaam. Het eerste deel
zet op uitvoerige wijze de inrichting
en het gegeven onderwijs op de
school uiteen, terwijl hierin tevens
persoonlijke herinneringen van oud-
leerlingen van de verschillende cursus
jaren zijn opgenomen. Een adressen
lijst van oud-M.Z.S.ers is eveneens in
dit deel te vinden
Behalve de talrijke foto's die de vele
aspecten van het leven op de M.Z.S.
belichten, werden ook enkele docu
menten gereproduceerd.
Het tweede deel bevat de verslagen
van de drie gehouden reünies met
weer vele foto's die bij gelegenheid
ervan werden genomen. Het derde en
laatste deel van het werk is niet al
leen voor oud-M.Z.S.-ers interessant,
maar voor allen die belang stellen in
de scheepvaart: hierin immers zijn de
vlootlijsten en foto's van schepen te
vinden van de KPM, de KICPL, en de
KNSM.
Ch.M.
Verkrijgbaar bij Boekhandel Moesson,
prijs 60,f 5,porto.
MILITAIRE LUCHTVAART IN INDIË
Een geslaagd fotoboekje met 156 pa
gina's afbeeldingen van vliegtuigen die
bij onze militaire luchtvaart in Ned. In-
die in gebruik zijn geweest van 1913-
1940. Een handig overzicht dat mede
door de bijschriften onder de illustra
ties tot een alleszins interessant ge
heel is geworden. Dit eerste deel zal
worden gevolgd door een tweede deel
omvattende de periode van 1940 tot
heden. Hoogtepunten daarvan zijn ui
teraard de Tweede Wereldoorlog en
de beide politionele acties na de oor
log. Na de soevereiniteitsoverdracht
aan Indonesië heeft de AURI (de An-
gkatan Udara Republik Indonesia) de
taak van onze militaire luchtvaart over
genomen. Ook over het huidige vlieg-
materieel van de TNI-AU, zoals de In
donesische luchtmacht thans heet, zal
een uitgebreid verslag worden ge
bracht en we zien dan ook de uitgave
van Deel II met belangstelling tege
moet.
FRANS HABNIT
Militaire Luchtvaart in Ned. Indië in
beeld (Deel I) door Hugo Hooftman,
Uitgave Europese Bibliotheek - Zalt-
bommel.
Prijs f 29,90
19
