IETS OVER ONTWIKKELINGSHULP
Toen meneer Ritman hier was en
vernam, dat ik met een project bezig
was op het gebied van desa-ontwik
keling, wilde hij er meer van weten
en toen ik hem er het een en an
der over had verteld, zei hij: "Daar
moet je toch eens iets over in
"Moesson" vertellen."
Dat heb ik toen beloofd en aange
zien belofte schuld maakt, zullen we
er hierbij aan voldoen.
Het begon met een gezellig bezoek
van de heer Drs. Stan van Wichelen
en zijn vrouw, een meisje uit Malang.
Na koetjes en kalfjes zei Drs. van Wi
chelen, die project-medewerker van
NOVIB is, op een gegeven moment:
"Zeg meneer Polak, kunt U nou niet
een ontwikkelingsproject in elkaar
zetten, dat direct aan de kleine man ten
goede komt?"
"Natuurlijk kan dat", zei ik, "maar dan
moeten we de berghellingen op."
"Waarom moet dat?", wilde hij weten
en toen heb ik hem verteld van de
Regeringspolitiek op het gebied van
de padi-productie op sawahs, die ik
niet graag in de wielen zou willen rij
den en die momenteel bezig is grote
structurele veranderingen in de desa
teweeg te brengen.
"Maar als we de berg opgaan" zo zei
ik, "dan komen we bij de kleine keu
terboertjes, die op een klein stukje
droge grond zitten en daar gewoonlijk
wat djagoeng (mais) en ketella pohon
(cassave) planten. Als het Uw bedoe
ling is om deze kleine luiden te helpen,
dan weet ik daar wel wat op."
"En wat is dat dan?" wilde meneer van
Wichelen weten en toen heb ik hem in
grote trekken het volgende plan voor
gelegd.
Deze kleine lieden planten voedings
gewassen en daar moeten ze natuur
lijk mee doorgaan, want de magen
moeten gevuld worden. Maar wat er
dan nog voor de verkoop overblijft,
brengt zeer weinig op. Als we nu dit
mannetje in staat stellen om een deel
van zijn grond, laten we zeggen een
3 are (300 m2) met gewassen te be
planten, die meer opbrengen dan kun
nen we het geldelijk inkomen van dat
mannetje aanzienlijk verhogen.
"Wat voor waardevolle gewassen hebt
U dan op het oog?" informeerde de
heer van Wichelen verder.
Ik zei: "Nou kruidnagelen bijvoor
beeld, of koffie of vruchtbomen. Een
20 goed dragende kruidnagelbomen,
dat betekent bij de huidige prijzen
(per kilo wel een Rp. 4000,een gel
delijk inkomen van Rp. 200.000,per
jaar, dus een aanzienlijke verhoging
van inkomen. Koffieprijzen zijn ook
zeer hoog en koffie kan wat dichter op
elkaar staan, dus daar zou hij een 40
boompjes van kunnen planten, met
de bijbehorende schaduwbomen.
Vruchten zijn ook eng duur, een goede
lengkengboom of rambutanboom of
petee-boom brengt enige duizenden
rupiahs per jaar op."
"Dat vind ik een zeer aantrekkelijk
denkbeeld", was het oordeel van de
Novib-man. "Zet U dit op papier en
dient U dat in en dan kom ik terug om
het nog eens samen nader te bekij
ken."
Dat was natuurlijk niet zo één twee
drie gedaan. Er moest eerst een stich
ting opgericht worden, die er zijn
schouders onder zou willen zetten.
Met zorg heb ik toen, me zelf inbe
grepen, een vijftal lieden bij elkaar ge
bracht, die bereid waren in zee te
gaan. Het zijn de volgende personen:
1. mezelf, als ik zo vrij mag zijn voorop
te gaan, oud-bestuursambtenaar, dus
Jan de Regelaar,
2. de heer R. M. Soetadji, ex- directeur
van de hogere middelbare landbouw
school alhier, dus de Piet, die zijn
weetje weet,
3. de heer Yanto Widjojo, eigenaar
van een prachtige kruidnagelonder
neming bij DOKO, in het Wlingische,
dus de Kees, die het kan en heeft,
4. de heer Moelyo, eigenaar van een
heel mooie koffie onderneming in
Legok, dus nog een Gijs, die het
aankan en het lekkers bezit,
5. de heer Masyhur Effendi SH (SH
betekent meester in de rechten) tot
voor kort Dekaan van de Rechts
kundige Faculteit van de Universi
teit Brawidjaja, dus dat is Gerrit de
linke jongen van het stelletje, ie
mand die je er bij moet hebben.
Toen dit vijftal de handen in elkaar
geslagen had, kon er aan het ontwerp
gewerkt worden, dat weldra gereed, en
ingediend was.
Toen kwam de heer Van Wichelen
weer een kijkje nemen, kennismaken
en de streek opnemen, waar we wilden
werken. Met de jeep van de heer Moe
lyo hebben we toen een trip langs de
velden gemaakt, die we op het oog
hadden en toen we van elkaar afscheid
namen, beloofde de heer van Wiche
len: "Heren, ik zal Uw voorstel steu
nen, U hebt mij overtuigd, dat hier iets
goeds voor de kleine man gedaan kan
worden."
En inderdaad tegen 't eind van het jaar
1977 kwam het bericht, ontwerp goed
gekeurd, en we konden aan de slag
gaan. Ruim zeven maanden zijn we nu
aan de gang en wat hebben we be
reikt in die tijd?
Op de ondervolgende plaatsen planten
de genoemde aantallen desalieden de
na te noemen aantallen kruidnagel- en
koffiebomen, die er prima bij staan.
Onderdistrict (kecamatan) Doko, desa
Sidoredjo, aantal mensen (planters) 45,
aantal kruidnagelbomen 900; onderdis
trict Wlingi, desa Ngadirenggo, aantal
planters 45, aantal kruidnagelbomen
900; onderdistrict Wlingi, desa Tega-
lasri, aantal planters 45, aantal kruid
nagelbomen 900; onderdistrict Kedung-
kandang, desa Lesanpuro, aantal plan
ters 30, aantal koffie bomen 1200; on
derdistrict Kedungkandang, desa Ke-
dungkandang, aantal planters 30, aan
tal koffie bomen 1200. 195 mensen
(planters) hebben 2700 kruidnagelbo
men en 2400 koffiebomen I
En waaruit bestaat nu onze hulp?
We geven geld om te werken, plant-
materiaal, kunstmest, medicamenten
tegen bestrijding van ziekten en pla
gen, en tenslotte voorlichting.
Voordat we met een planter in zee
gaan, maken we met hem een contract
ten overstaan van de Camat en met
het desahoofd en de desaschrijver als
getuigen, daarbij nemen wij op ons de
bovenbedoelde hulp te verschaffen en
de planter neemt op zich de bomen te
planten en te onderhouden volgens
onze instructies.
Onze hulp is geen Sinterklaasfeest,
maar een proces, dat over verschil
lende fasen loopt. De eerste fase is,
dat de man crediet krijgt om zijn eigen
grond in gereedheid te brengen en de
plantgaten te maken. Is dat gebeurd,
dan komen we kijken en als het goed
is komt dan het volgende crediet in de
vorm van bibit (plantmateriaal en
kunstmest). Dan komen we weer kijken
en als alles goed geplant is, krijgt de
man een zekere som voor onderhoud.
Rapporteert hij ziekten, dan komt er
terstond een mannetje van ons met de
spuit ter bestrijding.
Dank zij ons lid Yanto Widjojo kunnen
we de kruidnagelbibit goedkooo leve
ren en dank zij ons lid de heer Moe
lyo kunnen we de koffiebibit voor een
zeer lage prijs krijgen.
Ons crediet loopt dus helemaal niet
hoog op, en tenslotte moet de man
zélf natuurlijk ook werken. Hij kan niet
verwachten, dat de gebraden duiven
hem in de mond vliegen. Voor 20 kruid
nagelbomen geven we een crediet van
in totaal 20.000,Rupiah en voor 40
koffiebomen 15.000,rupiah. We vra
gen geen rente en verwachten de te
rugbetaling pas, als de bomen in pro
ductie zijn gekomen (na ca. 5 jaar).
Met een inkomenverhoging van een
honderd tot tweehonderd duizend ru
piah is de terugbetaling van bovenbe
doelde lening natuurlijk zeer licht. Toch
hebben we als stok achter de deur, dat
als de man niet betaalt, zijn bomen in
beheer bij de desa komen, tot de le
ning is afbetaald.
Onze stichtinq heet "Dewi Sri", Godin
van de Vruchtbaarheid, en als onze
blauwe pick up de desa inrijdt, roepen
de schoolkindertjes al "noenoet, noe-
noet" (meerijden! meerijden!),
ledereen weet, dat wij "bantuan Ne-
geri Belanda" (hulp van Nederland)
geven, van hoog tot laag.
Aanvankelijk wilde de Bupati natuurlijk
het naadje van de kous weten, maar
toen het hem duidelijk was, dat we
hulp geven zonder enige andere ver
plichting dan als bovenvermeld, heeft
hij onmiddellijk zijn "restu" (zegen)
(lees verder volg. pag., 1e kol. onderaan)
12
