BOEKBESPREKING
DE MILITAIRE TRADITIE
DE PAUPERS.
Onder degenen die rond de eeuwwis
seling een rol hebben gespeeld in het
culturele leven van Indië neemt Victor
Ido (pseudoniem van Hans van de
Wall) een belangrijke plaats in. Hij
schreef en publiceerde veel - meest in
de Bataviase kranten en was boven
dien, dank zij een conservatorium-op
leiding, muziekcriticus. Men kan zeg
gen dat hij in het begin van deze eeuw
zijn stempel drukte op het culturele
leven van de hoofdstad.
Zijn voornaamste werk is de roman
De Paupers. Rob Nieuwenhuys, die in
zijn Oost-Indische Spiegel leven en
werken van Van de Wall uitvoerig be
spreekt, zegt van dit werk: "Deze
roman, waarin overigens de romantiek
niet ontbreekt, behoort om de uitste
kende milieuschildering tot het beste
wat Victor Ido heeft geschreven. Bo
vendien zal ze blijken een uitstekende
bron van informatie te zijn voor de
historicus of sociale onderzoeker of
beiden en zeker waard na vijftig jaar
herdrukt te worden".
Nieuwenhuys' wens is in vervulling ge
gaan. Bij Thomas Eras in Den Haag
is een nieuwe druk van De Paupers
verschenen op een wijze die zowel de
gewone Ipzer als de man of vrouw
der wetenschap het hart sneller zal
doen kloppen. Deze herdruk is uitge
geven op fraai papier met een grote
letter, die zelfs voor oude ogen zeer
goed leesbaar is. En het zullen voor
namelijk de ouderen onder ons zijn
(behalve dan de wetenschapsmensen)^
die naar dit boek zullen grijpen. Wel
nu, zij kunnen gerust zijn: het uiterste
is gedaan om deze herdruk zo "lees
baar" mogelijk te maken.
De "uitleider" - instede van een in
leidend opstel besloot men het boek
te voorzien van een naschrift waarin
H. Surie een naar mijn mening nogal
overbodige poging doet Victor Ido te
verontschuldigen dat zowel naar in
houd als naar stijl een wat uit-de-tijdse
indruk maakt. Dat spreekt toch van-
zelf? 'De Paupers' is een larmoyant
verhaal uit de nabloei van de roman
tiek en zou dus gevoeglijk vergeten
kunnen worden als niet de authentici
teit van de milieuschildering van de
kleine Indo het ook voor deze tijd zo
belangrijk maakte. Wie iets wil weten
van de sociale verhoudingen rond de
eeuwwisseling en in het bijzonder van
de positie van de groep tussen Euro
peanen en Inlanders (zoals de inheem
se bevolking toen nog algemeen werd
aangeduid) moet dat boek lezen. De
huiveringwekkende tragedie van deze
groep die letterlijk tussen de wal en
het schip gevallen was wordt door
Victor Ido met een doordringende
waarheidsgetrouwheid geschetst. Met
het probleem van de positie van de In-
AFLOSSING VAN DE WACHT
Gelukkig gevoelen steeds meer figu
ren die een rol hebben gespeeld ge
durende de avondschemerina van het
Nederlands gezag over Indonesië zich
geroepen van hun ervaringen verslag
te doen. Dr. L. G. M. Jaquet, die als
ambtenaar bij het BB in 1935 in Ned.
Indië aankwam en na de souvereini-
teitsoverdracht bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Den Haag ver
der carrière maakte heeft thans onder
bovenstaande titel getuigenis afge
legd van zijn "Bestuurlijke en politieke
ervaringen in de nadagen van Neder-
landsch-lndië". De uitgeversmaat
schappij Ad. Donker N.V. te Rotterdam,
die het boek voortreffelijk verzorgde is
de uitgeefster. Jaquet's ervaringen zijn
deels van persoonlijke aard; voor wat
betreft een deel van zijn boek zou men
kunnen spreken van een documentaire
die interessante gegevens oplevert
omtrent zaken, die tot dusver niet of
niet volledig aan het licht waren ge
komen. Hij had bij de opleiding in
Leiden o.a. ook Japans gestudeerd,
do zijn wij allen, Indische mensen, wel
op de een of andere manier in aan
raking gekomen. Het boek van Victor
Ido maakt het mogelijk zich een denk
beeld te vormen van de gedachten-
wereld, de problemen en de noden
van deze bevolkingsgroep ontstaan uit
Nederlandse vaders en Indonesische
moeders.
Aan het naschrift van Surie voegde
E. R. Duncan Elias nog enige biogra
fische notities toe over Van de Wall
die zelf een totok vader en een In
dische moeder had en in de familie
kring het materiaal vond voor zijn voor
treffelijke milieu beschrijving, ofschoon
hij zelf verre bleef van de kring van de
kleine Boengs.
"De Paupers" verkrijgbaar bij Boek
handel Moesson, 24,50 plus 4,
porto.
hetgeen ertoe leidde dat hij in twee
perioden (het laatst in 1940-1942) werd
tewerkgesteld op Oost-Aziatische za
ken. Vooral dit kijkje in de keuken van
de dienst die zo nauw betrokken was
bij het beleid vis-a-vis Japan in een
kritische periode is uitermate interes
sant. De auteur steekt zijn visie op het
beleid speciaal na de oorlog, die hij
als zovele Nederlanders in een Japans
kamp doorbracht, niet onder stoelen of
banken en komt daarbij tot fundamen
tele kritiek op het Nederlands beleid
tegenover de Republiek.
Dit is dus een boek, dat velen, spe
ciaal zij, die deze periode hebben
meegemaakt, zeer zal interesseren.
Niet het .minst ook hen, die aan het
slot zijn opmerkingen over het tergend
onrecht, de ambtenaren in Indische
dienst aangedaan, delen. Want ook op
dit punt neemt hij geen blad voor de
mond.
JHR.
"Aflossing van de wacht" kan worden
besteld via de Boekhandel Moesson en
kost 45,plus porto.
Wel, wel! In deze tijd waarin de leuze "Geen man en geen
cent!" - voor de weermacht dan - weer opgeld schijnt te
doen blijkt een middelbare scholier in zijn dooie eentje nu al
jaren bezig te zijn een collectie aan te leggen en te ver
zorgen van uniformen, wapens, uitrustingsstukken en wat
al niet betreffende onze weermacht. Hij is van plan zijn
verzameling, de "Collectie Militaire Traditie" onder te
brengen in een stichting, zodra hij 21 is. Hij, dat is Jaap van
der Burg te Driebergen (Hoofdstraat 94, tel. 03438 - 7588)
en wij geven zijn adres compleet, want bezoekers van de
collectie zijn welkom op werkdagen van 14.00 tot 18.00 uur
en op zaterdag en zondag van 12.00 tot 18.00 uur. Wel ver
zoekt de eigenaar-beheerder van de collectie bij groeps
bezoek voorafgaand een afspraak te maken.
Hoe komt een jongen, die toen hij begon te verzamelen
rond de tien jaar geweest moet zijn, aan zo'n hobby? Zijn
leeftijd schatten wij aan de hand van het feit, dat het 9e
jaarverslag - U ziet, alles is professioneel geregeld! - afge
sloten werd op 31 juli van dit jaar. In die negen jaar is de
collectie voortdurend gegroeid en zijn de expositie-moge
lijkheden verbeterd. Maar nu is het dan zover, dat niet alles
wat hij in de loop der jaren, door velerlei medewerking bij
elkaar heeft verzameld, kan worden tentoongesteld. Er
wordt dus ijverig gezocht naar een mogelijkheid, de expo
sitieruimte uit te breiden. Maar dat kost f 40.000,Van
daar dat het gironummer van de Collectie in de kop van het
jaarverslag met grote letter voorkomt. Het is 38.88.960.
Jaap is nu bezig, zijn verzameling uit te breiden tot het
KNIL. Voorlopig heeft hij de meeste behoefte aan een broek
veldtenue, bamboe hoed, patroontassen, putties, helm met
neklamp en klewang. Hebt U hier of daar nog wat liggen
in een oude kamferkast? U weet het adres!
JHR.
P.S. Het zal de lezer niet verbazen dat Jaap hoopt na zijn
eindexamen de heilige hallen van de KMA te betreden.
3
