met een notedop over de oceaan (I)
en koud stromend water, douchecel
en ander comfort, waaronder een da
mesbureautje met toilettafel voor de
echtgenote van de gouverneur en een
bureau-ministre voor hemzelf. Deze
gerieflijke ruimte was betimmerd met
sycomore, welke houtsoort ook in de
salon werd toegepast. In het blauwe
linoleum waren sierlijke motieven ver
werkt, in de vorm van zeesterren en
Gouvernements Marine werd ook aan
de "Oranje" het "multiple-usage"-ka-
rakter gegeven door het scheepje
voorts te voorzien van drie 2-per-
soonshutten, betimmerd met mahonie,
voor 't vervoer van passagiers en twee
ruimen met een totaal inhoud van
ongeveer 80 ton voor vrachtvervoer.
Het uitbrengen van deze dubbelschroe-
ver werd door de Nederlandse Rege
ring gegund aan de rederij Gebr. Wijs
muller N.V. te Baarn. Aangezien het
Suezkanaal vanwege politieke strub
belingen voor alle verkeer gesloten
was, moest de reis via het Panama
kanaal gemaakt worden. Vlaardingen -
Cristobal - Hollandia, over een halve
aardomtrek, een afstand van 13.700
mijl over twee oceanen met een note-
dopje, uitgerust met de hoogstnodige
navigatiemiddelen, t.w. een stel zee
kaarten, stuur- en standaardkompas,
twee sextanten, een waarnemingshor
loge, log en radio-telefonie-apparaat
voor midden- en korte golf en oh, ja,
een barometer. De langste reis, die
ooit door de rederij Gebr. Wijsmuller
was uitgevoerd; 42 dagen met slechts
water om je heen.
Wijsmuller gaf de uitvoering van deze
opdracht - het ligt afterall zo voor de
Het M.S. "Oranje", vlaggeschip van de vloot van het Gouvernement van Nederlands
Nieuw Guinea op proeftocht in de Nederlandse wateren, 1956.
zeepaardjes. De inrichting van deze
hut en de salon werd ontworpen door
de binnenhuisarchitect Jean C. Bors-
je te Hardinxveld. In laatstgenoemd
verblijf was een opvallende wandver
siering aangebracht; een grote kaart
van Nieuw Guinea, samengesteld uit
ingelegde stukjes linoleum in tal van
kleuren. In de fauteuils was de hout
soort wengé verwerkt, waarvan slechts
één kubieke meter in Nederland voor
handen was. De lampen waren be
schermd door een plastic omhulsel.
Salon en zit-slaaphut waren van mo
derne vormgeving en comfort (o.m. in
gebouwde radio en een kleine ijskast)
opvallende exempels van scheeps-
interieurverzorging.
Evenals de bodems van de voormalige
hand - aan iemand met Gouv. Marine
ervaring, A. Hengeveld. Een betere
keus was nauwelijks mogelijk.
Wind en weder dienende zou over de
reis ruim twee maanden gedaan wor
den; ontvangst en overgave te Hol
landia aan Havenmeester F. Bender.
De crew bestond uit één stuurman
R. Schoonderwoerd, drie machinisten
P. N. Rodenrijs, P. Verschoor en J.
Polderman, twee matrozen en een kok.
Acht man dus, die ruim twee maanden
eikaars enige gezelschap zijn, een
goede onderlinge verstandhouding is
in zo'n geval even onmisbaar als goed
functionerende motoren.
De gekozen route door het Panama
kanaal had één heel groot bezwaar;
(lees verder volgende pagina, onderaan)
Met het Vlaggeschip "Oranje" van Nederland naar Nieuw-Guinea.
door F. C. BACKER DIRKS
Gelukkig is de hulk,
die op de woeste baren
Een schipper heeft aan het roer,
die wijs is en bevaren.
Toen na de souvereiniteitsoverdracht in de Indische archipel Nederland als
enkele kolonie in het Verre Oosten het Nederlandse deel van Nieuw Guinea
overhield - een gebied van het voormalige Ned.-lndië, waaraan Nederland in
dertijd de minste aandacht had besteed - werden aldaar onmiddellijk maatregelen
getroffen om de leefbaarheid te bevorderen. Het eiland mankeerde om zo te
zeggen alle hulpmiddelen, die nodig waren voor ontwikkeling en industrialisatie,
geen wegennet, geen spoorwegnet, slechts een enkel vliegveld en enige slecht
geoutilleerde havens.
In parallelisme met de ontwikkeling
van Ned. Indië werd de ontwikkeling
van Nieuw Guinea begonnen met o.a.
het opzetten van een regeringsappa
raat voor de verbindingen over zee,
waarbij de voormalige Gouvernements
Marine als voorbeeld diende. Hoe kon
het ook anders, want de betreffende
Dienst werd grotendeels gedreven
door ex-G.M.-ers.
Reeds na een luttel aantal jaren (1956)
werd overgegaan tot de bouw van een
vlaggeschip voor deze Regerings-
dienst. Deze bouw werd gegund aan
de scheepswerf "De Hoop" te Har
dinxveld, een werf met ervaring; het
schip zou namelijk het 20ste vaartuig
worden, dat door deze werf na de
oorlog voor Nieuw Guinea werd ge
bouwd. Vanzelfsprekend moest het
een motorschip zijn, groter dan alle
19 voorafgaande scheepjes, speciaal
gebouwd voor de vaart langs de kus
ten en op de machtig grote rivieren
van genoemd gebiedsdeel.
Afmetingen: lengte over alles 34,50 m;
breedte over de spanten 7,00 m; holte
2,75 m; diepgang in beladen toestand
2,40 m; 2 drie cylinder tweetakt Krom
hout-dieselmotoren 120 pk elk; tonna
ge 312,55 BRT; snelheid 9 mijl per
uur. Op het achterschip twee alumi
nium reddingsboten, waarvan één
voorzien van een motor.
De sierlijke slanke lijn geeft het vaar
tuigje, dat "Oranje" gedoopt werd,
meer het uiterlijk van een jacht, het
geen het representieve karakter bena
drukte van de door de "Oranje" te
maken dienstreizen, namelijk inspec
tiereizen annex het houden van confe
renties met bestuursambtenaren en in
landse hoofden, in verband waarmede
het schip uitgerust was met een mo
derne salon met conferentietafel en
archiefkast.
Het vlaggeschip was dus in de eerste
plaats bestemd als drijvend verblijf
van de hoogste gezagsdrager, de
Gouverneur van Nederlands Nieuw
Guinea; in 1956 was dat dr. J. van
Baal. Aan boord bevond zich een
smaakvol ingerichte zit-slaaphut voor
de gouverneur en zijn echtgenote met
een oppervlak van ca. 41/2 x 4 meter.
Natuurlijk met air conditioning, warm
30
