MEVROUW SOESMAN EN DE STEURTJES
Gezigten uit
Neerlands flndië
Onze collega Jacques de Groot, die ook - na de oorlog - in Indië heeft gewerkt
treedt thans als free-lance journalist in Nederland op. Hij zond ons een copy
van een stukje dat hij voor "Tussen de Rails" schreef over mevrouw Soesman,
bij onze lezers geen onbekende. Met toestemming van de schrijver nemen wij
dit gaarne over als een hulde aan een kranige vrouw, die nog altijd onverpoosd
werkzaam is ten behoeve van een groot en goed doel.
Interview met een 84-jarige penningmeesterfes)
"Hij was niet bepaald kerks, zou ik
zeggen, maar wel godsdienstig. Hij
was een goed mens, die voor ieder,
die hem nodig had, klaar stond. Nooit
was hem iets te veel en in totaal heeft
hij zes a zeven duizend kinderen ge
had. Dit jaar is het jaar van het kind
en we zullen de Koningin dan ook
vragen om dit jaar nog een postzegel
te laten verschijnen met zijn portret
er op."
We praten met mevrouw H. M. Soes-
man-Fauck, de 84-jarige penningmees-
teresse van de Stichting Bond van
Oud-Steurtjes in Nederland, over de
welhaast legendarische Pa van der
Steur. En nieuwsgierig als we zijn, vra
gen we naar het aantal leden van de
Bond en het aantal begunstigers van
de Stichting.
"Dat kan ik niet precies zeggen,"
luidt het antwoord. "Binnenkort zal er
opnieuw geteld worden. Maar mis
schien zegt het U iets als ik U vertel,
dat ik in het afgelopen jaar anderhalve
ton heb kunnen overmaken naar de
organisatie van oud-Steurtjes in Indo
nesië."
"Anderhalve ton aan roepiah's?" wa
gen wij te vragen.
"Welnee," zegt ze lachend, "aan echte
guldens!"
Het wordt ons op deze gure winterse
middag wat warm in de woonkamer van
deze kranige vrouw. Zelf een oud-
Steurtje, gewend om alles nog zelf te
doen - ze was aan het strijken toen wij
onaangekondigd binnen kwamen - en
die geen andere inkomsten heeft dan
haar A.O.W., waarvan ze nog wat opzij
legt om hulpbehoevende familieleden
in Indonesië van tijd tot tijd iets te
kunnen laten toekomen.
Mevrouw Soesman is in 1894 bij Se-
marang geboren. Toen zij vijftien jaar
was stierf haar vader en werd zij op
genomen in het "grote gezin" van Pa
van der Steur. Zij had het "Klein amb
tenaars-examen" toen reeds gedaan
en zou vervolgens gaan studeren voor
het onderwijzers-examen. Daar slaag
de zij echter niet in en Pa van der
Steur liet haar toen in een "kleintjes
huis" als leidster van de jongste
Steurtjes optreden. Vervolgens stuur
de hij haar naar een kostschool in het
vroegere Batavia.
Maar ook daar lag de studie haar
niet en dank zij ds. Miedema kreeg zij
een werkvergunning en een baantje
op het station van de Spoorwegen.
Later werd zij van Batavia overge
plaatst naar Bandoeng, waar zij vijf
jaar heeft gewerkt.
Toen trouwde zij met een planter, In
Magelang, dicht bij de tuin, waar haar
man werkte, hadden zij een huisje en
een stukje grond van vijf hectare, waar
zij koffie en vanille kweekten. Eind
1936 stierf haar man en tot 1942 zorg
de de weduwe Soesman in haar tuintje
voor het onderhoud van haar gezin
met twee kinderen. In 1942 ging zij zor
gen voor de huishouding van Pa van
der Steur.
De geallieerden hebben aan het einde
van de oorlog het huisje van mevrouw
Soesman in Magelang verwoest. Van
de Nederlandse regering heeft zij een
bedrag van 2300 gulden ontvangen
"omdat zij nog twee minderjarige kin
deren had". Zouden die al meerder
jarig zijn geweest, dan had zij niets
gekregen
En toch, toen op 30 april 1978 het be
richt kwam, dat het Hare Majesteit had
behaagd, enz. en de medaille in goud
aan mevrouw Soesman werd uitge
reikt, had zij tranen in haar ogen
De Stichting Bond van Oud-Steurtjes
in Nederland heeft zusterorganisaties
in vele landen over de gehele wereld.
Oud-Steurtjes helpen elkaar en van
die hulp leverde mevrouw Soesman
het bewijs toen zij in 1978 honderd
vijftig duizend gulden naar het huidige
Indonesië zond. En ze was heel ge
lukkig toen ik het gironummer van de
Stichting vroeg. Welnu, dat is nr.
38343 t.n.v. de penningmeester van
de Bond van Oud-Steurtjes te 's-Gra-
venhage. Elke gift is welkom en als
men contribuant wil worden, dan kan
men 7,50 per kwartaal; f 15,per
half jaar of 30,per jaar storten.
Alle bestuurders van de Stichting doen
hun werk con amore. Alle binnenko
mende gelden worden afgedragen.
"Nee, niet al het geld," zegt mevrouw
Soesman. "Als er in Nederland een
oud-Steurtje overlijdt, zorgen we altijd,
dat er van de Stichting een bloemetje
bij de begrafenis of de crematie is..."
JACQUES DE GROOT
Pa van der Steur, met Johannes als
roepnaam, werd 10 juli 1865 te Haar
lem geboren. Als een van de tien kin
deren in een eenvoudig gezin, startte
hij als bakkers-leerling in de samen
leving toen hij nog geen twaalf jaar
was. Later hielp hij op een school
voor verwaarloosde kinderen en werd
hij geconfronteerd met de ellende die
er in de tachtiger jaren in ons land
geleden werd.
Hij kwam in contact met het koloniaal
werfdepot van het Koninkrijk der Ne
derlanden in Harderwijk. Op 27-jarige
leeftijd vertrok hij met de "Conrad"
via de Kaap naar Indië, waar hij in
Magelang in een bamboehuisje aan de
Grote Postweg een "militair tehuis
inrichtte. Onder onze "kolonialen", de
soldaten - de fuseliers - is Pa van
der Steur zijn zegenrijke werk begon
nen. Enige duizenden nakomelingen
van de kolonialen en inlandse vrouwen
hebben bij Pa van der Steur een on
derkomen gevonden. Hopelijk zal ik
over het leven van Pa van der Steur
nog eens iets meer kunnen vertellen.
PAS VERSCHENEN
Naar de natuur geteekend en be
schreven door C. W. M. van de Velde,
Luitenant ter zee.
Facsimile-uitgave, met een historische
toelichting ingeleid door W. A. Braa-
sem, directeur van het Westfries
Museum te Hoorn
De marineofficier van de Velde door
kruiste vier jaar lang, van 1838-1842,
het Indische eilandenrijk in alle
richtingen en beschreef wat hij daar
bij waarnam. Bovendien vervaardigde
hij een 50-tal aquarellen, die vervol
gens als litho's zijn gedrukt en uit
gegeven onder de titel Gezigten uit
Neerlands Indië. Dit kunstwerk werd
opgedragen aan Z.K.H. Prins Hendrik
der Nederlanden ("De Zeevaarder")
en is een van de fraaiste en meest
zeldzame uit die tijd. Naast het In
dische natuurschoon legde van de
Velde taferelen vast, die typisch wa
ren voor het Indische leven van die
tijd, wat dit werk bijzonder belang
wekkend maakt.
Groot formaat (28 x 39 cm), fraai uit
gevoerd in stijlvolle band van ge
marmerd perkament. Het boek is een
gezamenlijke uitgave van Uitg. T
Wever te Franeker en Buijten
Schipperheijn/Repro Holland te Am
sterdam/Alphen a.d. Rijn.
Prijs bij voorintekening 125,met
ingang van 15 december 1979 wordt
de prijs 155,Wie nu intekent,
bespaart f 30,bij aankoop van dit
unieke plaatwerk! Te bestellen bij
BOEKHANDEL MOESSON
5
