^ïïlijn Schooljaren in
Boekhandel Moesson
(Vervolg: "Indonesisch Nieuws")
die een productie van 1100 ton per
jaar zal hebben, maar dit schip zal wel
in Indonesië gebouwd worden, doch
door een Nederlandse onderneming,
een dochter van IHC.
Nu wij toch op zee zijn: de eerste sche
pen, die in Australië gebouwd worden
als deel van een grote marine-order,
zijn in Indonesië gearriveerd. Admiraal
Waloejo Soegito zei bij de aankomst
van deze vaartuigen, dat zij een nieuw
tijdvak inluiden, vanwege hun ultra
moderne uitrusting, die een sprong
voorwaarts van 20 jaar betekent voor
de Indonesische marine.
PT Aneka Tambang op Poelau Gebe
in de Noord-Molukken houdt zich be
zig met de winning van nikkelerts.
Haar eerste produktie van 220.000 ton
nikkelerts is naar Japan verscheept.
De maatschappij heeft geen buiten
landse werkkrachten in dienst; uit
sluitend Indonesiërs.
Ofschoon Indonesië vooralsnog, ge
zien de aanwezige olie, niet veel
hinder ondervindt van de energiecri
sis, wordt toch de produktie van kolen
in Zuid-Sumatra aanzienlijk opge
voerd. Volgens de plannen zou de
produktie in 1984/85 2.3 min ton be
dragen en acht jaar later 8.6 min ton.
Het stukje van de oud BB.-ambtenaar
Mayor Polak over het kerkhofje in
Wlingi (Moesson No. 1, pag. 5) was
een schot in de roos: ik was helemaal
ontroerd, en héél het kleine plaatsje
Wlingi doemde op in de herinneringen,
die ik van dit plaatsje uit de jaren
1925 tot aan de komst van de Japan
ners heb!
De personen, wier namen de heer
Polak op de zerken las, die kende ik
natuurlijk goed uit die tijd! Er liggen
op dat kerkhofje méér mensen, die ik
kende, triest dat dit kerkhofje in zo'n
deplorabele staat verkeert, maar ach
toen ze leefden waren ze wél be
langrijkHet huis, waarin mevrouw
Snell stierf, lag inderdaad in Djari,
een dessa aan de weg Wlingi-Taloen,
daar stonden enkele mooie grote hui
zen, in één ervan woonde de familie
Snell. Ik ken dat huis, omdat mijn moe
der de auto vaak daar liet stoppen om
bij mevrouw Snell de ananastaartjes
op te halen, die mevrouw Snell op
bestelling afleverde. Twee kinderen
van de familie Snell zaten bij mij op
dezelfde lagere school in Wlingi.
Emile, de zoon, was een paar jaar
ouder dan ik. Betty een stuk jonger.
Papa Snell bracht Betty, toen ze nog
in de allerlaagste klassen zat, iedere
ochtend met de fiets naar school.
Mijn zusje en ik werden met de auto
naar school gebracht, omdat wij op
de onderneming Papoh woonden, re
den iedere ochtend langs Taloen naar
Wlingi. Passeerden we Papa Snell
met Betty-op-de-fietsstang, dan werd
er druk getoeterd en gewuifd! Zo ging
dat in het hartelijke Indië van die tijd.
Mevrouw Snell was een Indische dame,
ontzettend gul en hartelijk. Niets was
haar te veel. Altijd ijverig bezig met de
kokkies om al haar taartjes en koekjes
voor de bestellingen af te leveren. Be
stelde je twee dozijn taartjes, dan gaf
ze je nog gratis volle zakken kwee-
semprong of wat anders cadeau. Als
mijn moeder zei: "Niet doen, mevrouw
Snelldan zei ze: "Soedah
iets extra's is toch ook leukof
zoiets. Soms stuurde ze een hele
voorraad "zomaar" naar de school
om uit te delen! Een dergelijke gulle
mentaliteit ben ik nergens ter we
reld meer tegengekomen, want de
Snellenfamilie was beslist niet rijk. Ik
weet niet, of meneer Snell de Jappen-
tijd heeft overleefd, waar Emilie en
Betty nu wonen
De familie Wijnveldt woonde in Taloen.
Tot 1932 was hij de eigenaar' van de
ijsfabriek Taloen, die lag aan de grote
weg naar Wlingi, naast een kali. Een
mooie fabriek in die tijd! In 1932 nam
mijn vader, toen de cultures door de
crisis op hun retour waren, die fabriek
van Wijnveldt over. Daarom weet ik
dit zo precies. Mevrouw Wijnveldt gaf
les op de lagere school in Wlingi. Ze
had de vierde en vijfde klas in één
lokaal. Die twee jaren waren een heer
lijke tijd. In de derde klas had ik de
vrouw van de Hollandse hoofdonder
wijzer als onderwijzeres gehad, me
vrouw V., die links en rechts
meppen uitdeelde, en aan je oor
trok als je niet snel genoeg uit het
hoofd kon rekenen! Mevrouw Wijn
veldt was "zacht en lief", nooit boos,
stond voor iedereen klaar. Zelf zéér
bescheiden, maar had wel gezag. De
hele school tesamen telde hooguit
honderd leerlingen, daarvan de helft
Europese kinderen, de andere helft
Indonesische of Chinese leerlingen
uit Wlingi en omstreken. Kinderen die
op ondernemingen woonden, zoals wij,
werden met de auto's gebracht en op
gehaald.
Het huis van de familie Wijnveldt in
Taloen stond aan de weg, die naar het
piepkleine stationnetje voerde. Daar
woonde ook mijn vriendinnetje Thea de
Boer, haar vader werkte bij de Indische
Spoorwegen. Mevrouw Wijnveldt werd
naar school gebracht in een langwer
pige rode auto, het merk herinner ik
me niet meer, was een soort "statie
wagen", leerlingen uit die buurt wer
den daarin meegenomen. Ik hield zó
veel van mevrouw Wijnveldt, dat ik als
wij (uit Malang) wel eens "echte Aus
tralische peren" hadden, ik de mijne
stiekem voor mevrouw Wijnveldt be
waardeOok dèt komt in deze tijd
niet meer voor! Uiteraard gingen mijn
ouders wel eens in Taloen bij de Wijn-
veldts op bezoek, dus dat huis herinner
ik me héél goed!
In 1977 ben ik speciaal uit Malang met
een huurauto naar Wlingi, Taloen en
Blitar, en de onderneming Papoh, aan
de voet van de vulkaan de Keloed, te
ruggeweest. Er was weinig, héél weinig
meer over van alles, wat ik uit de der
tiger jaren me nog herinnerde. Het huis
van de familie Snell was er niet meer.
Wel dat van de familie Léman, die tus
sen Djari en Wlingi woonden. Betsy
Léman, een dochter van die familie was
eveneens een tijdje onderwijzeres op
mijn lagere school. Zij trouwde met
een B.P.M.-man en ging, tot mijn grote
verdriet, voorgoed uit Wlingi weg!
Haar jongere zusje Troel zat naast me
in de bank, jaar in, jaar uit! Een jonger
broertje van Troel Léman, die in de
lagere klassen zat toen wij wat ouder
waren, stierf aan een héél verdrietig
ongeluk. Heel Wlingi ging naar het
kerkhof mee, toen hij begraven werd,
maar ik zat toen op de HBS in Ban
doeng. Dat broertje ligt dus ook op
Wlingikerkhof.
Ik weet nog meer namen van mensen,
die ik kende, en die op dat kerkhof
moeten liggen. Ik zou uren door kun
nen gaan om mijn herinneringen uit te
typen. Meneer Mayor Polak, U heeft
met dat korte stukje over dat kerkhof
je "iets in me losgeweekt", iets, dat
bij mij nooit zal verdwijnen: mijn lage
re schooljaren in Wlingi. Zalige tijd!
H. E. EICHHOLTZ-WOLTERBEEK
Arabische sprookjes
2 delen, per deel f 7,50
Japanse volkssprookjes 5,50
Boeddhistische sprookjes 7,50
Indische sprookjes f 7,50
Uw sterrenbeeld is in deze
serie van Steenbok t/m Boog
schutter sterrenbeelden door
Jack F. Chandu f 7,90
De Moerman therapie - voor
komen en genezen van kanker
- Jacomine Landman-Kasper f 7,75
Birma-Bali, de hel en het para
dijs - H. de Wit f 27,50
Persoonlijke herinneringen aan
oorlog en bezetting en beleve
nissen op Bali na de oorlog.
Bittere oogst
Shannon Ahmad f 14,50
Een roman uit het huidige Ma
leisië, die het verhaal bevat
van een kleine boer in zijn
strijd om het bestaan en met
de hem omringende natuur.
De stad Schiedam
F. J. A. Broeze f 75,
De Schiedamse scheepsrede-
rij en de Ned. vaart op Oost-
Indië omstreeks 1840.
Het land van herkomst
E. du Perron 29,90
Indrukken van een totok
Justus van Maurik f 59,50
Jhr. Mr. Dr. A. W. L. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer
Bijdragen tot een kenschets,
verzameld door Mr. D. U.
Stikker f 27,50
21
