15 OKTOBER SOERABAJA NUMMER
Daaromwie kan ons iets aardigs vertellen over:
Het verzoek van iemand om een serie oude en nieuwe foto's van Soerabaja op te nemen, bracht ons op het idee om
een hele Moesson te wijden aan de Krokodillenstad. Genoeg Soerabajanen onder onze lezers om dit idee te kunnen
appreciëren dachten we engenoeg Soerabajanen om dit nummer te helpen vullen. Uw medewerking hebben we
natuurlijk nodig!
1. zijn/haar schooltijd in Soerabaja
2. zijn/haar werk, bedrijf, bezigheden
3. ervaringen tijdens de Japanse bezetting BUITEN het kamp
4. het culturele leven (muziek, toneel, etc.) voor en na de oorlog
6. bijzondere evenementen uit het Soerabaja'se leven
7. Anecdotes, grappige voorvallen, etc. etc.
En natuurlijk: FOTO'S
Er is best kans op, dat er zoveel goede bijdragen binnenkomen dat er genoeg overblijft voor een heel boek. Wie weet
en waarom niet
Ajo Soerabajanen, laten we er een daverend nummer van maken. U moet wel meteen aan de slag, want uw inzending
moet UITERLIJK 20 SEPTEMBER binnen zijn.
Wij zijn benieuwd en verheugen ons bij voorbaat op uw reacties
Redactie Moesson
tige nieuwe huizen die er gebouwd
zijn, naar de werkelijk indrukwekkende
gebouwen die Jakarta heeft, meer in
aantal dan in Rotterdam, Amsterdam
of Den Haag.
Het is fout, neen domweg belachelijk,
om te blijven jammeren om de oude
Indische huizen rondom Koningsplein.
Er staan er nog wel een paar, ver- of
bijgebouwde complexen zijn het ge
worden. Het moest, het kon niet an
ders. Als u niet klaagt over al die
oude huizen die er in Nederland omver
worden gehaald om plaats te maken
voor flatwoningen, waarom wel als het
om een huis in Jakarta gaat? Batavia
in de oude stijl zou onmogelijk zijn
geweest, zoals Los Angeles, New York,
Parijs van 75 jaar geleden nu onmo
gelijk zouden zijn.
Als u geen bewondering kunt opbren
gen voor de moderne architectuur,
VERwonder u dan over het feit, dat al
deze grootse veranderingen plaats
hebben kunnen hebben in een dertig
tal jaren. Er is enorm veel werk ver
zet, onvoorstelbaar eigenlijk als u
denkt aan die tengere Indonesiërs met
hun slome bewegingen, hun eigenaar
dige werkindeling en gewoonten. Geen
tourist staat stil bij een project in aan
bouw. Hij ziet de chaos, de "vernie
ling" van de weg en de oude bebou
wing. En als hij over twee jaar terug
komt, ziet hij een nieuw stadsgedeelte.
"Moet je 's zien, hebben ze die aar
dige kampong zus en zo ook weer
weggebouwd. Het is toch treurig!"
Weet u wat pas goed treurig zou zijn
geweest? Als aan Batavia geen haar
veranderd zou zijn. Gewoon alles zo
laten, de oude straten, de oude In
dische huizen in hun ruimteverslinding
gewoon funest voor een moderne stad.
Batavia met vroeger 500.000 inwoners,
nu bijna 7 millioen.
Ik stond met mijn taxi stil bij het stop
licht op het drukke verkeerspunt oude
Laan Holle. Voorlangs stak een bakso
verkoper de weg over. Hoe hij dat
deed deed me de adem stokken, omdat
halverwege zijn gewurm achter en voor
bumpers langs, het stoplicht weer op
groen sprong. Ik zal nooit die man ver
geten. Schriel in zijn dunne slobberige
broek, een shirt met afgeknipte mou
wen, een vilthoed raar over het hoofd
getrokken waar aan weerzijden twee
flaporen pathetisch uitstaken. Een ma
gere figuur met een gammel karretje,
vastberaden zwenkend en sturend,
dwars op de stroom van aanrollena
verkeer. Ze hadden hem kunnen ver
morzelen, ze deden het niet. Er werd
niet gescholden of vermaand of ge
toeterd. Het mannetje stak af en toe
een hand op als om het gevaar te be
zweren. Hij en zijn broodwinning, ze
kwamen aan de overkant. Ik keek hem
achterom nog zo lang mogelijk na, hij
verdween, ik zou hem nooit meer te
rugzien. Rogier zou hem vastgelegd
hebben en u zou weer verrukt zijn ge
weest. Zo zouden we honderdduizend
tafreeltjes kunnen vastleggen in woord
en beeld. En verrukt zijn.
Dat is Jakarta, het verstikkend hete,
onleefbare, onmogelijke Jakarta. Lelijk?
Integendeel, een van de mooiste hoofd
steden die ik ken. Een grandioze stad,
bewonderenswaardig uitvergroot. Het
is net of een reuzenhand bepaalde
stadsgedeelten onder een sterk ver
grootglas heeft gelegd, wegen zijn
tienmaal zo breed, gebouwen tienmaal
zo groot geworden, je herkent de hele
wijk niet meer. Zoals je je eigen gezicht
in de scheerspiegel nauwelijks meer
terugkent.
"Ik herkende mijn straat niet meer,"
zei iemand tegen me, "maar ik weet
hoe dat komt. Alles staat er nog,
maar er is meer bijgekomen. De lege
plekken voor en opzij van de huizen
staan nu vol warongs, goedangs,.
huisjes, de bomen zijn groter gewor
den, de paggers hoger en dichter.
Alles is anders, maar alles staat er
nog als je maar goed kijkt."
Als Tjalie nog leefde en gezond was
geweest als toen in '50, hij zou een
bundel nieuwe Piekerans hebben kun
nen schrijven. Maar ongetwijfeld eerst
moeten acclimatiseren, want zoveel
millioenen mensen erbij hebben het be
nauwder, warmer gemaakt. De lucht
vervuiling is angstaanjagend, de stad
is niet vuil in tegenstelling tot wat
graag beweerd wordt. In ieder geval
schoner dan welke stad in Nederland
ook als de stadreiniging één keer zou
staken! Stelt u zich ook de rotzooi
voor als 7 millioen Nederlanders hun
negotie langs de grote weg moeten
bedrijven, als u weet hoe de berm van
de weg er uit ziet na één zomerse
dag.
Jakarta is Indonesië niet, u mag het
van mij overslaan. Maar kunt u tegen
hitte en drukte, probeer het toch maar
eens. Na de tweede dag vond ik het
niet zo afschuwelijk meer, stond ver
steld van mezelf. Ik zag levende per
sonen met gezichten waarop ik niet
kon aflezen dat ze diep ongelukkig
waren. Er zijn op 5000 Jakartanen min
der ongelukken dan op 50 Amsterdam
mers, dat geloof ik vast. Maar hoe
relatief is het begrip Geluk of On
geluk?
5
