Nieuws uit Indonesië
Op Meliwisjacht
bij Makassar
DE ATJEH-OORLOG
Energie
Ook de Indonesische overheid maakt
plannen voor experimenten in de ener
giesector. Ofschoon daar geen ener
gietekort dreigt dank zij de olie, die
in toenemende mate wordt geëxploi
teerd wenst zij een groter diversicatie
in de energiebronnen, met waarschijn
lijk op de achtergrond de gedachte,
dat de export van olie het nodige in
de schatkist brengt.
Volgens Antara heeft de minister van
mijnen en energie Subroto op een
persconferentie gezegd dat men in de
richting van zonne-energie - van zon
newarmte heeft Indonesië immers een
overvloed? - moet zoeken en het komt
er dus maar op aan, die in de juiste ka
nalen te leiden, wat intussen geen een
voudige opgaaf is. Veel aandacht wijd
de de minister aan de mogelijkheid op
kleine schaal energie te verkrijgen
UITSPRAAK EN GELUK
In augustus 1979 stond in het Indo
nesische weekblad TEMPO een op
roep van iemand in Medan die zocht
naar zijn opa, Kalkopen geheten.
Voor de aardigheid schreef ik een
brief over dat geval naar het Indisch
Familie Archief dat mij fantastisch des
kundig op het goede spoor zette met
de mededeling dat die Opa Kalkopen
waarschijnlijk Mr. W. L. Kalkhoven
heette.
Volgens de beroemde regel dat Var-
kevisser in Indonesië vaak Parkepisser
werd.
Tot mijn grote verbazing kreeg ik kort
geleden uit Sydney een brief van ie
mand die zegt: "Mr. W. L. Kalkhoven
die in 1938 in Medan Ambtenaar van
de Watervoorziening was, was mijn
vader, die in Sydney overleden is op
28 juli 1964".
Zo ziet U maar weer eens tot waar
Moesson uitgespeld wordt I
F. M. KNOOREN
om te begrijpen, dat hij gaarne een
symbool van zijn macht en glorie liet
vervaardigen, een reuzekanon. Het
kreeg ook van de bevolking grote ver
ering, en werd "Anak Makassar" ge
noemd.
Toen admiraal Cornelis Speelman na
een zwaar beleg met hevige gevech
ten op 24 juni 1669 het "hoofdkasteel"
Samboupo innam, geraakte het Ma-
kassaarse fort in brand. De Makassa-
ren lieten daarom, alvorens de ves
ting te ontruimen, het grote heilige
kanon springen.
Wat van "Anak Makassar" nog over
was, werd op 21 juli 1669 naar Bata
via overgebracht, waar het niet altijd
gebleven is. Tien jaar later werden de
brokstukken als ballast naar het va
derland ingescheept en daar als oud
metaal aan de meest biedende ver
kocht. Aldus het roemloos einde van
een vermaard kanon.
Zo zagen we dus een vorstelijke roo
door ontbinding van vuil, hetgeen voor
de plattelandsbevolking een bron van
verlichting zou kunnen opleveren. Op
groter schaal kan energie worden ge
wonnen in vuilverbrandings-fabrieken.
In Singapore is er een, die 20 MW
levert. In het nieuwe fiscale jaar zal
Rp 400 miljoen worden uitgetrokken
voor de studie van niet-conventionele
energie-ontwikkeling.
Intussen lezen wij in een ander Antara-
bericht dat de productie van de Bukit
Asem kolenmijn in West-Sumatra zal
worden uitgebreid.
Rijst
Nog altijd moet Indonesië rijst invoe
ren ter aanvulling van de eigen oogst.
Dit jaar wordt de import geraamd op
2.7 miljoen ton De Indonesiër eet
meer rijst en het aantal rijsteters wordt
steeds groter.
Antara haalt een autoriteit op dit ge
bied aan, die verklaarde dat de con
sumptie per hoofd der bevolking in
Jakarta 120 kg per jaar is, en in Noord-
Sumatra zelfs 160 kg.
GEDEBOK PISANG
Toen ik in de Toko "Moesson" de
briefkaarten en schilderijtjes van gede-
bok bekeek, vlogen mijn gedachten
38 jaar terug naar Malang in oorlogs
tijd. Ik zag me weer gaan met het
kleine koffertje, gevuld met watten,
verband, wat medicamenten, wat in
strumenten, van patiënt naar patiënt,
allen lijdende aan vreselijke tropische
zweren, gevolg van vitaminegebrek.
De inhoud van het koffertje vermin
derde snel door het groeiende aantal
zieken. Ik weet niet meer van wie het
idee kwam, lompen te gebruiken als
watten en stroken gedroogde gedebok
pisang als verband.
In ieder geval kreeg ik als "betaling"
voor mijn behandelingen: lompen en
rollen gedroogde gedebok.
Nu, in Den Haag, dacht ik: Töèn gede
bok voor verband, nü gedebok voor
briefkaarten en schilderijtjes. Wat kan
het toch raar lopen in het leven
MARGUERITE
degril - het gieten van een reuzegroot
kanon, dat in de meeste gevallen wei
nig militaire waarde had, zich voort
planten vanuit het verre Westen tot
ver in het Oosten. Het spreekt na
tuurlijk van zelf, dat de Indonesische
vorsten zo ver niet keken, doch het
voorbeeld van de Grote Heer aan de
Bosporus, of de Groot-Mogol in Delhi
nabootsten.
Dat deden zij trouwens ook op ander
terrein. Het achtvoudige zegel der
sultans van Atjeh moet een navolging
zijn van dat der Groot-Mogols in In
dia, en in de Kroniek der Maleiers, de
Sadjarah Melaju, vond ik op verschil
lende plaatsen "vorstelijke keteltrom
men" of pauken vermeld. Deze mu
ziekinstrumenten en hun bespelers be
vonden zich in de strijd steeds in de
buurt van de sultans van Turkije. Later
zijn ze ook in het Westen in gebruik
geraakt, n.l. bij de cavalerie, ten minste
zo lang die nog paarden had.
Het was zaterdagavond in de mooie
soos van Makassar.
"Zeg, Jan, gaan wij morgen op meliwis
jagen?"
Zoals afgesproken ging ik Jan zondag
ochtend om 5 uur halen en wij reden
met de auto zowat 40 km eerst noor
delijk, daarna zuidoostelijk tot een al
leen aan ons bekende plaats, niet ver
van het strand.
Er kwamen daar haast geen Europea
nen met het gevolg, dat de gehele be
volking naar de auto kwam kijken. Wij
kozen twee jongens van ca. 12 jaar
uit, die voor ons de geschoten eenden
uit het water, respectievelijk uit de
modder moesten gaan halen.
Wij kenden de omgeving van het dorp
je waar twee meertjes met brak water
waren en waar veel eenden huisden.
Wij gingen elk naar een ander meertje,
maar hadden de grootste moeite de
jeugd, die achter ons aan zat, van
ons af te schudden. Zodra één van ons
schoot vlogen de eenden naar het an
dere meertje.
Aangezien men met schoenen niet in
de modder kan lopen, ging Jan die in
Indië geboren was, op blote voeten,
maar ik kon dat niet en had daarom
lange kousen met er onder een leren
zool genaaid.
Binnen een paar uur hadden wij zo'n
15 meliwis geschoten, die wij bij vrien
den lieten braden en die buitengewoon
goed smaakten.
Na het baden en verkleden gingen wij
naar mijn kleine zeiljacht en zeilden
naar het eiland "Samalona" waar de
meeste lieden van de zeilvereniging
Makassar zondags vertoefden. Het
was een mooi leven in Makassar.
F. R. VON PURSCHKA
"IN EN UIT
HET PARADIJS GETILD"
De ervaringen van jong BB-amb-
tenaar A. Alberts op Madoera.
Een kostelijk stuk literatuur!
(geen nieuw boek, wel een nieu
we druk van een oude uitgave)
Prijs f 16,50 porto 3,
door Paul van 't Veer
Van dit zeer boeiende, wetenschap
pelijk verantwoorde werk over ver
loop en betekenis van de grootste
oorlog, die Nederland ooit voerde,
van de hand van de bekende jour
nalist en schrijver Paul van 't Veer,
is thans een derde druk verschenen.
Dit boek vormt het relaas van de
strijd om Atjeh, die in zeer verschil
lende vorm van 1872 tot 1942 ge
duurd heeft. Met talrijke illustraties.
Prijs f 39,50 f 4,50 porto
Verkrijgbaar bij
BOEKHANDEL MOESSON
17
