KENT U MADOERA (2)
Links: Kalianget tegen de avond. Rechts: de hoofdweg van Kalianget met rechts de eenvoudige pasanggrahan
door Lilian Ducelle foto's: Poirrié
Kapedi, een piepklein plaatsje voor Soemenep is onze volgende stopplaats.
Daar zullen we overnachten bij een oud-patiënt van Joop Soetjahjo, een zekere
Fathorachman (of Vathorachman, maar een V ben ik nog nooit in een Indone
sische naam tegengekomen). "Hij is rijk", zegt Joop op dezelfde achteloze toon
alsof hij constateert dat Fathor twee armen en benen bezit. Al spoedig blijkt dat
deze man niet alleen verschrikkelijk rijk is, maar bovendien de gastvrijheid van
een Madoerees èn die van een goed Islamiet bezit en dat is een niet te versma
den combinatie van goede eigenschappen. Eerst dacht Joop dat Fathor rechts
van de weg woonde, maar dat blijkt links te zijn, rechts staat het oude huis.
Hij heeft nu een moderne villa laten bouwen, het oude huis wordt bewoond door
een dochter, die er eigenlijk ook niet echt in woont, maarnou ik weet niet
hoe dat was, wel, dat er naast het oude pand twee moderne dépendances zijn
bijgebouwd. Voor de zonen in het buitenland als die eens zin zouden hebben
in een vakantie bij Pa en Ma in good old Madoera!
Het huis van Fathor zou in Malibu
Beach in Californië niet opvallen, maar
hier zit ik werkelijk verpletterd te kij
ken naar de moderne architectuur en
de inrichting van deze villa in desa
Kapedi.
Ook zonder airconditioning is deze
hypermodern ingerichte woning koel
en aangenaam van atmosfeer. Koelte
komt van de "zwevende plafonds", een
uitvinding die ik eens tegengekomen
ben in een Amerikaans blad van bin
nenhuisarchitectuur. Ze zijn dusdanig
geconstrueerd dat er een luchtstroom
mogelijk is tussen het loshangende
fraaie plafond en de eigenlijke dakcon
structie. De vloer is van witte, gegla
zuurde tegels waarin elk meubelstuk
zich weerspiegelt. De binnengalerij
heeft vele fauteuils in Braziliaanse stijl,
er staan maar liefst vier reusachtige
rocking-chairs. Een wijde overloop en
daaraan de bijgebouwen met logeer
kamers.
We hebben voor het kiezen, de bedden
staan krakend wit opgemaakt. Uitein
delijk kruipen we in een van de dé
pendances, we krijgen koffie, ijswater,
en voor alles wat we nog meer belie
ven, hoeven we maar naar de over
kant te wippen. De maaltijd die we
binnen een uur na aankomst voorgezet
krijgen is fenomenaal. De versgebak
ken vis met sambal ketjap die er na
tuurlijk ook is, zou voor mij voldoende
zijn geweest! Iets wat me telkens weer
verbaast in Indonesië; waar je ook
komt en ze je vragen of je al gegeten
hebt, staat binnen de kortst mogelijke
tijd een vers bereide maaltijd klaar.
Geen opgewarmde gerechten, maar zo,
net uit de keuken. Hoe krijgen ze het
voor elkaar! Ik schaam me gewoon
dood als ik eens een Indonesiër hier
zou moeten ontvangen. Rijst met tje-
plok en vers geoelekte sambel, dat is
alles waar ik du moment toe in staat
ben!
Van onze gastheer kan ik eigenlijk
geen hoogte krijgen. Hij loopt in plekat
en singlet, is puissant rijk, wil het graag
weten, maar loopt er niet mee te koop.
Hoe hij rijk is geworden? Tabak en
handel en grondbezit. Zonen studeer
den in buitenland, werken in buiten
land. Ik heb nog nooit zo'n Madoerees
gekend. Moet denken aan Jatim, onze
djaga in de Jappentijd, met zijn wijde
zwarte broek en openfladderende knal
rode kabaja en brede leren riem met
volgepropte beursjes. En zijn vrouw
Siti, brutaal en mooi en toekang botol.
En toch, als ik die houding van Fath
zie, ietwat arrogant-brutaal, zelfbewust,
herken ik ze er uit. Als hij lacht (of je
misschien uitlacht) splijt zijn gezicht in
tweeën en davert het door het huis.
De slaapkamer die ik met Koes deel
heeft geen muskietengaas, "dat wordt
dus stikken of krabben," zeg ik tegen
Koes. "Dan maar stikken," kiest Koes,
"aan warmte wen ik wel, maar een
muskiet maakt mij dol!" Ze spuit voor
het slapen gaan de kamer vol "Raid",
trekt een kain over zich heen en slaapt.
Ik ben allergisch voor die lucht van dat
spuitmiddel, muskieten doen mij nooit
wat, ze kijken wel uit, mijn bloed is
giftig. Ik neem mijn kussen mee, trek
twee stoelen naar elkaar en ben voor
nemens de nacht op te blijven en door
te brengen op de zijgalerij. Slapen kun
je in Holland altijd nog, genieten van
een sterrenacht op Madoera nooit. De
stoelen glijden uit elkaar, dat is niet zo
gemakkelijk, even ga ik op de koele
tegels liggen, dat is lekker, maar dan
kan ik door de muur niet naar de hemel
kijken. Af en toe hoor ik een muskiet
in duikvlucht op me afkomen en weer
wegzoemen. Gedachten, herinneringen
aan alles, mijn jeugd, de oorlog, de
tijd erna, de uren gaan voorbij, slaap-
(lees verder volgende pagina)
Een bloeiende tabaksindustrie in Madoera.
4
