(§ezond en trekker
(Met dank aan Dr. Kiliaan)
"Rauwkost is de beste basis voor een goede gezondheid," zegt Dr. Kiliaan in
Moesson no. 11. Dat geloof ik. Het komt regelrecht uit de schoot van Moeder
Aarde. En of we 't eten bij de aardappelen, rijst, macaroni of brood, het is altijd
lekker.
Ik pluk de bladeren van de stronk en
was ze wel goed onder de kraan. Zand
schuurt de maag, maar geknars tussen
de tanden bezorgt me toch ook kippe-
vel. Goed wassen en dan droog draai
en in de groenten-centrifuge, (of uit
slaan in een droge doek). Dan pas
raspen, snipperen of schaven. Zo gaan
er ook geen kostbare delen verloren.
Alle koolsoorten, bieten, wortelen, bo
nen, prei, andijvie, lof.
Twee sausjes om de rauwkost op
smaak af te maken.
1. Suiker, zout, peper, mostert, snufje
knoflook, olie, citroensap of molko-
san, alles naar smaak, samen roe
ren. Maak er met een beetje koffie
melk een smeujig sausje van. Vlak
voor het eten door de groenten
scheppen
Beleg een bruine boterham met
schijfjes radijs, appel, komkommer
of tomaat. Laagje groentenmengsel
er op en proef, próef hoe lekker.
2. Behalve met sambal katjang of petis,
ook met een eenvoudige marinade
van sambal, zout, citroensap en een
fijngesnipperd uitje. Trantjam.
"Ach, ik eet maar uit een blikje"
"Ik kook soep voor drie dagen."
Ik geef toe, het is ongezellig om voor
één alleen te koken. En nog veel on
gezelliger om 't gekookte alleen op te
eten. Tóch doen. En 't als een levens-
(Vervolg Kaligarang 12)
het idee gekomen het huis eens een
verfje te geven, want de heer Lebert
deed er niets aan." Dat doet me te
rugdenken aan die sneldrogende, groe
ne lakverf, waarmee ik een oude
broodtrommel omtoverde tot een
pronkstuk. We zetten het ding in de
emper, zodat de baba roti er zijn brood
in zou kunnen deponeren. Bij het krie
ken van de dag bleek een gauwdief
er zich al over te hebben ontfermd. Wij
weer lachen; de rotanmeubels achter
slot, maar de schilderijen van Oom
Louis van Soest van de Haagse School
aan de muur in de achtergalerij! Die
zouden nu een fortuin waard zijn, maar
de broodtrommel lokte veel meer!
"Geassisteerd door Ems voor de klei
nere vlakken hanteerde ik de verf
kwast tot alle ramen en deuren er een
glanzend nieuwe woning van maakten.
Toen zei de heer Mosley van de
B.A.T
Ja, tegen het eind van 1934, in novem
ber, kwam het bericht dat we met ver
lof zouden gaan. Een heerlijke tijd van
voorbereidingen. Ik zat te spurten voor
de reisgarderobe, er waren duizend
kunst beschouwen. Rauwkostschotel-
tjes geven meer fleur en kleur aan uw
maaltijd. En beslist minder sleur.
Ik ben niet alleen oud, misschien ook
ouderwets.
Zo geloof ik bv. nog heilig in het goe
de van een behoorlijke nachtrust. In de
juiste betekenis; dus niet van de nacht
een dag maken en omgekeerd. Hoewel
ik tegen een winterslaap ook geen be
zwaar zou hebben. Ik word altijd wak
ker, samen met de straatlantaarns.
Dan moet ik in deze tijd van het jaar
nog twee uur de duisternis in kijken.
Bij een kopje koffie.
Het eerste van de veertien kopjes
vocht die ik tot me moet nemen, om
gezond te blijven. Met veel goede wil
breng ik het tot tien. Koffie, sinaasap
pelen, bouillon, yogurt, water of wat
anders bij het eten. Kruidenthee van
Zonnatura kan ik aanbevelen, met wat
honing.
Anderhalve liter is veel, ook al begin
je 's morgens om zes uur. Verder heb
ik een groot vertrouwen in Wonderen
één beslommeringen. Mevrouw Koot
deed het beeldige Persianerjasje aan
mij over. Koffers aanschaffen... zeven
tien nog wel. Vendutie regelen. Wat
blaakten wij van energie en levens
lust. Wij lieten voor de huisheer een
gloednieuwe woning achter toen we
1 januari 1935 de huur opzeiden. Purity
kwam in de kost bij de familie Geradts.
"Als jullie weg zijn," zei onze buur
vrouw, "verhuizen wij ook. Naar het
huis van de oude Herr Born." De oude
heer was haar verschenen om duide
lijk te maken dat hij ook nog na zijn
gewelddadige dood vol "Stiller Frie-
den" was. Ze zouden zich in zijn huis
wijden aan werk voor het Crisiscomité
en hulp aan in nood verkerende Indo-
Europeanen. Zij en Joop waren lid ge
worden van het liefhebberijtoneel van
Mr. Franken. En onze Purity zou hun
huisgenootje zijn.
Jan kreeg nog een ijlbrief van iemand
die hij pas kort kende. "Pas toch goed
op uw moeder en zusje", schreef hij,
"U weet niet welke trucs ze in het
slechte Europa toepassen om Indische
verlofgangers te duperen." Er volgde
een rijtje met raadgevingen, w.o. zeker
vermijden vertrouwelijk te worden met
van de natuur. Waarvan het door Dr.
Kiliaan genoemde SYMPHOSAN er
één is. Smeerwortel.
Soms voel ik speldeprikken in mijn
elleboog. Binnen in mijn knie of grote
teen schiet ineens een strak aange
trokken karètje los. Dan smeer ik er
wat SYMPHOSAN over uit en de pijn
tjes trekken weg. Nog zo'n wonder
is GAULTHERIA. Van het "Homöopa-
tisches Laboratorium A. Pflüger KG.
Rheda-Wiedenbrück". (Kruidengilde
Zoetermeer.) Drie maal daags tien
druppels op 'n slokje water. Dit neem
ik in tegen het zachte neng...neng
neng.nengvan kerkklokken in mijn
oren. Na één flesje hoor ik geen klok
ken meer. Ook goed tegen reumatiek.
Tot slot nog een advies van onze huis
arts vroeger in Indië, zo'n 40-45 jaar
geleden, meer voor jongeren. De mees
te oudjes eten niet meer zo veel. Grote
eters worden niet geboren maar ge
maakt, overigens. "Nooit eten tot je
niet meer kén" zei onze Dr. Maas. Al
tijd met nog een beetje onvoldaan ge
voel van tafel opstaan".
Een enkele keer heb ik er moeite mee.
Als ik Soto Madoera voorgezet krijg.
Maar nou jasekali sekali
PLANTERSVROUW
Ik heb in Spanje kemangi-zaden ver
zameld. Mevrouw D. uit Den Haag
vroeg mij er om. Sorry mevr. D., ik ben
uw adres kwijt. Ook van Evelien de
Vries, ik meen uit Amstelveen? Schrij
ven jullie me even?
H. Marsman-v. Deventer, Calfven 120,
Ossendrecht. of bellen: 01647 -2431.
Misschien nog meer liefhebbers voor
kemangi. Het is bijna voorjaar. Gefran
keerde envelop met uw adres en ik
zend zo lang de voorraad strekt. Voor
de geuren straks in uw rauwkost.
opdringerige mensen in een trein enz.
Ikzelf kreeg een brief van een vrien
din: "Je weet, dat de plv. van Crone
via China en Japan naar Amerika is?
(Ja, had ik nog net in de Loc. gelezen).
Nu op de vendutie stonden tussen
saaie wetboeken en verhandelingen vijf
boeken in een fleurige band, die ik
direct herkende. Iemand riep: Hee, de
boeken van Ems van Soest, wat doen
d i e hier? en toen begon het bieden!"
"Haar boeken getuigen werkelijk van
geest en meeslepende levensvreug
de," had Marie Schmitz geoordeeld.
In het huis Kaligarang 12 had ik Astrid,
Het Bergkoninginnetje en Pauli's Leer
school geschreven en zojuist had ik
Het Stuur in Handen afgekregen. Maar
had ik hier niet de sfeer getroffen
waarin ik dit kon doen? Met zo'n moe
der, die me alle stoornis van buiten
bespaarde, met zo'n broer uit duizen
den zoals iemand hem noemde, die
me in alles steunde? Die ons nu weer
meenam op zijn reis en die zonder
ophef de plaats van gezinshoofd had
ingenomen? Het was geen huis van
duizend dromen alleen maar van
duizend stille, lieve daden.
8
