KANJEUS
den batiks, geheel of gedeeltelijk
klaar, utensiliën, polo's (tekenvoor
beelden van patronen) meegenomen
en doorverkocht, meest aan Chinezen,
die tijdens en na de oorlog toch al
veel van haar patronen hadden ge-
copieerd. Aangezien er een Neder
lands-Indische auteurswet op batik-
ontwerpen bestond (aangenomen in
1912) werden moeilijkheden omzeild,
door vóór de naam E. van Zuylen te
vermelden: Md. of M.D. MaDé, wat
betekent "naar de stijl van"). Reden
van deze vermelding kan ook zijn, dat
het bekend was, dat de batikkerij Van
Zuylen niet meer bestond. Wel hebben
Chinezen een fabelachtige prijs ge
boden voor het recht, de Van Zuylen-
naam te mogen gebruiken, maar dat
heeft de familie geweigerd.
In 1970 verschenen er publicaties van
zeer vooraanstaande en toonaange
vende Indonesische dames, die een
privé collectie bezaten. Er werden
kleurenfoto's getoond van perfecte
E. van Zuylen-batiks en van de be
roemde Chinese batikker uit Kedoeng-
woengi Oey Soe Tjoen. Deze imiteerde
de batikstijl van Mevrouw van Zuylen
en perfectioneerde haar nog, maar is
reeds tientallen jaren geleden over
leden.
Nog altijd wordt Van Zuylen geïmi
teerd, maar bij nadere beschouwing
blijkt, dat men tegenwoordig veelal
niet meer in staat is, of niet meer de
moeite wil nemen, haar perfectie te
evenaren.
Bovenstaand artikel is een verkorte
weergave van de Engelse publicatie
"The batik compound Van Zuylen at
Pekalongan (1890-1946)" uit te geven
door The Textile Museum te Washing
ton D.C., en in het Nederlands "De
batikkerij Van Zuylen te Pekalongan,
Midden Java (1890-1946)", van de uit
geverij Terra te Gorssel, in kleuren
druk, beide geschreven door M. J. de
RaadtrApell.
De opleving in Indonesië van interesse
voor de Noord Javaanse batik heeft
ook plaats in Nederland.
In het museum "Nusantara" te Delft
zal Drs. Harmen Veldhuisen een ten
toonstelling houden van oude Noord-
Javaanse kains en sarongs, gemaakt
van 1880 tot enige jaren na de tweede
wereldoorlog, waarbij duidelijk de in
vloed naar voren komt van voorna
melijk Europeanen en Chinezen op dit
batikproces. Daarbij is de rol, die Me
vrouw van Zuylen heeft gespeeld, te
bewonderen in verschillende produc
ten van haar onderneming. Ook wer
ken van andere Indische, alsmede Chi
nese tijdgenoten, zullen niet ontbreken.
De tentoonstelling zal medio septem
ber worden geopend, waarbij het ge
noemde boekje over de batikkerij Van
Zuylen gepresenteerd zal worden, en
duurt tot begin december.
De heer Veldhuisen en ondergeteken
de zijn bezig, de Noord Javaanse ba
tik verder te bestuderen en de resulta
ten op schrift te stellen. Hiervoor zijn
nog veel gegevens nodig, waarvoor
wij de hulp van lezers inroepen. Mocht
U in het bezit zijn van gesigneerde
kains of sarongs, zoudt U dan zo
vriendelijk willen zijn, ons dit te be
richten? Gaarne zouden wij deze even
tueel willen fotograferen. Mochten er
onder U zijn, die zich nog namen,
feiten of anecdotes herinneren van en
over batikkerijen, al vindt U ze zelf
nóg zo onbelangrijk, wilt U dan zo
goed zijn, mij te schrijven? Wij zullen
U zeer dankbaar zijn I
Mevr. M. J. de Raadt-Apell
Zwiepseweg 89
7241 GR LOCHEM
Kunst is iets wat daar begint, waar het
kunnen van de meesten ophoudt.
A. O. WEBER
niiintiiitiiiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiitiiiiiiiiiiu
"Waarin een klein land groot kan zijn!" Jaja,
een bijzonder graag gebruikte opmerking van
trotse Hollanders als er in het buitenland weer
iets geweldigs gepresteerd is. En dat schoot me
werkelijk meteen in gedachten toen ik op de
laatste Pasar Malam rondliep. En de diverse
koekstalletjes zag. Boekan main werkelijk die
kanjeuze pakken, plakken, bollen en ballen die
daar lagen en voor "Indisch snoepje" door
moesten gaan! Precies de kanjeuze porties die
je hier in de Chin./Indische restaurants voor
geschoteld krijgt. Dat is dan één portie waar
een eenvoudig Javaans gezin makkelijk met zijn
viertjes van kan etenI
Koekjes zijn toch snoepjes, oftewel "djadjan",
dus een lekker "tussen-doortje"? Vooral in
Indonesia waar de bevolking "de godganselijke
dag kan eten" zoals een HolI. kennis van me
eens verbaasd opmerkte. Dus telkens een klein
hapje koud of warm, zoet of zuur, klefferig of
olieglad. Maar het is en blijft een klein dingetje om dat
kleine gaatje weer even te vullen. De meeste zijn dus van
het prima passende "mond-formaat", precies één hapje.
Maar dat is de Indo-koekjesmaakster na 35 jaar Holland
misschien vergeten. Of heeft zich aan de Hollandse honger
aangepast. Want men wil hier nu eenmaal altijd een brok
hebben waar ze "U" tegen kunnen zeggen.
Vlug op de Pasar Malam een klein assortiment ingeslagen
en thuis een foto van gemaakt. En voor het geval U me
niet zou geloven ook nog als bewijs een liniaal en een
lucifersdoosje er naast gelegd. De koewé pisang, rechts,
had het formaat van een kleine bantal, lengte 13 centimeter,
maar ja, er zat dan ook een hele Chiquita-banaan in! En
die lemper, tweede van links, leek wel een mini-goeling.
Als je die twee voor het slapen nog even naar binnen-
werkt moet je oppassen voor nachtmerries!
De koewé-mangkok was echt een kleine roti-koekoes, de
ondé-ondé bijna zo groot als een tennisbal ennenou
ja laat maar zeg! Gewoon te dol om los te liggen.
Maar nou weet ik ook meteen waarom al die oud-lndisch-
gasten zo verrekte graag af en toe terug willen naar In
donesia. Om eindelijk weer eens NORMALE snoepjes te
kunnen snoepen
ROGIER
15
