INDISCH
FAMILIE ARCHIEF
DEENS FAMILIE ARCHIEF
Sedert een aantal jaren verricht het
Indisch Familie Archief in Den Haag
zeer verdienstelijk werk op het gebied
van genealogie en andere documenta
tie van de Indische families. Uit een
schrijven van de heer Knud Kiaer uit
Bellinge, Denemarken, (n.a.v. het ar
tikel over het Indisch Familie Archief,
Moesson No. 8, pag 3) blijkt, dat in
Denemarken een vereniging met een
overeenkomstig doel dit werk al een
40tal jaren doet:
"Het voornemen om een archief van
de "Indische Groep" op te bouwen
vind ik een goed idee. Ik ben lid van
een Deense vereniging, waar men met
succes hetzelfde idee voor de groep
in kwestie heeft uitgevoerd, nl. Fore-
ningen Dansk Samvirke (Vereniging
van Denen in het Buitenland), en wel
door middel van ingezamelde biogra
fieën, vrijwillig bijgedragen door na
genoeg alle leden. Deze biografieën
werden in 1956 in boekvorm uitgege
ven.
Qua groep, ten opzichte van het moe
derland, hebben Denen die jarenlang
in het buitenland hebben gewoond dan
wel voor goed thuisgekomen zijn, veel
(Vervolg: "Sentot")
sluit was ook een andere Javaan, radèn
toemenggoeng Nata-Prawira, denkelijk
een krijgsmakker van Sentot, gerid
derd. De hierbij gaande afbeelding,
van onbekende herkomst, toont ons
welke indruk de manschappen van
Sentot's legioen destijds op de buiten
staander maakten: de Nederlandse
vlag met een Arabisch opschrift (uit
de Koran?)
Ook ziet men op deze prent, dat deze
bij het K.N.I.L. ingelijfde soldaten van
Sentot niet meer getooid waren met de
bonte uitrusting uit de tijd, dat hij nog
onder Dipa-Negara streed: wit, groen
en rood, zoals resident Van Nes ze
nog in het begin van het jaar 1830
beschreef. Ze droegen nu het stem
mige gouvernementsblauw, zoals ook
Sentot zelve.
Multatuli (Ed. D. Dekker), wiens In
dische loopbaan in januari 1839 aan
ving, heeft Sentot's strijders nog ge
kend en in zijn "Aanteekeningen en
Ophelderingen", bij zijn Max Havelaar
(no. 5) vermeldt hij, "dat de uit Sen
tot's Barisan afkomstige soldaten"
zich onderscheidden door "goed ge
drag, tucht en militaire houding. Het
was niet zeldzaam bij inspectiën of
parades een hoofdofficier bij 't wijzen
op 'n flinken kerel te hooren zeggen:
Ini apalagi orangnja Sentotl Dat is nog
'n man van Sentotl"
overeenkomst met de Indische groep
in Nederland. Ze verlangen terug naar
hun oude levensstijl in het vroegere
gastland en worden in hun moederland
te weinig begrepen", aldus de heer
Kiaer.
Gedurende haar meer dan 40-jarig be
staan heeft Dansk Samvirke een groot
archief betreffende Denen in het bui
tenland opgebouwd, bestaande uit per
sonalia en portretten, voornamelijk ten
behoeve van Danmarksposten (maand
blad van de vereniging), maar ook
voor Deense weektijdschriften. De ver
eniging streeft er voortdurend naar dit
archief zo volledig mogelijk te maken.
Wel een heel verschil met de Indische
Nederlanders, die eenmaal geëmi
greerd uit Nederland zonder meer als
"afgevoerd" te boek staan!
MOEDERTAAL
N.a.v. het artikel "Onze Moedertaal"
in Moesson no. 3/1980 moge ik het
volgende opmerken.
Op alle basis-scholen in Indonesië
(Sekolah Dasar) wordt de streektaal
(Bahasa Daerah) als verplicht leervak
onderwezen. In West Java is dat dus
het Soendanees.
Ook in de twee eerste leerjaren van
de S.M.P. (Sekolah Menengah Perta-
ma Driejarige onderbouw van het
Middelbaar Onderwijs) is de Bahasa
Daerah een verplicht leervak.
Het ontbrak dus zeker niet aan waar
dering voor de militairen van Sentot.
De twee hierboven genoemde Javaanse
officieren doorliepen dan ook een gans
andere carrière dan hun vroegere chef,
die op 17 april 1855 te Benkoelen
stierf. Hij was toen niet ouder dan
47 jaar. Het was een honderd dagen
na de dood van pangéran Dipa-
Negara te Makassar (Soekanto, Hu-
bungan p. 51).
Op de S.M.A. (Sekolah Menengah
Atas Drie jarige bovenbouw van
het Middelbaar Onderwijs) wordt de
streektaal niet meer als verplicht leer
vak onderwezen.
Maar mij dunkt dat wanneer je ge
durende acht jaren (zes jaren bisis-
school en 2 jaren middelbare school)
les in een bepaalde taal hebt gehad,
dan kun je die taal toch moelijk meer
helemaal vergeten.
AGUS DARUCH
SPUUG
Met genoegen kan ik ernaar kijken als
mijn poezen zichzelf en elkaar aan het
poetsen en wassen zijn. Dat gebeurt
met zo'n intense zorgzaamheid, met
zo'n sierlijkheid van die poezele poot
jes dat het telkens een film waard is.
Hoe ze èlk vlekje van èlk lichaamsdeel
wegkrijgen, wonderlijkl
Maar hoe spuugmisselijk word ik als
ik 's morgens het kleuterschooltje op
de hoek passerend, zie hoe Hollandse
moeders op de valreep nog even hun
kleutertje "schoonlikken".
Dat gebeurt zo. Argeloos kindje wil uit
de auto stappen. Moeder is er eerder
uit, rukt met een snelle beweging het
kind aan een arm uit het portier en
smakt het op het trottoir. Met de
kracht van een bankschroef klemmen
de vingers van de ene hand het kin
dersmoeltje vast, terwijl de vingers
van de andere met spuug worden be
vochtigd.
Met een heftigheid waarmee doorgaans
een werkster het koper van de voor
deur schoonwrijft, worden de laatste
vlekjes van het kindergezicht wegge
werkt. Soms een veeg chocolade bij de
mondhoek, soms wat opgedroogde
"slaap" uit de ooghoeken.
Vanmorgen kreeg een kindje een
spuugbeurt achter een oortje. Het
gezichtje verwrong van pijn omdat
moeders vingers het oor er zowat af
trokken. Een kreet van pijn werd be
antwoord met: "Hou je mond, je bent
al bijna te laat!"
Wie is er te laat eigenlijk? Jij moeder,
voor jou is de beschaving eeuwen te
laat gekomen, hoe lang geleden was
het dat holbewoners hun kinderen
schoonlikten?
Toch krijg ik met dit tafreeltje dat bijna
dagelijks voorkomt, een antwoord op
een vraag waar de deskundigen al
sinds jaar en dag over doorleuteren.
Ik weet waar agressie, vandalisme, haat
tegen de maatschappij vandaan komen.
Het wordt geboren bij dat likje spuug.
Onder andere.
L.D.
Vreelandsestraat 14, Den Haag
geopend voor bezoekers elke
zaterdag van 08.00 tot 13.00 uur.
Afspraak uiterlijk donderdags.
Tel. 070-45 44 06.
10
