9
RUDI VAN DALM, die jongen uit Soerabaja
éii
Soerabajanen kun je het best door Soerabajanen laten interviewen. Daarom
trekt deze keer Henkie Hartog er op uit voor de kennismaking met Rudi van
Daim. Natuurlijk kent iedereen Rudi in de eerste plaats van zijn muziek. Zijn
platen, zijn optreden op Pasar Malams en overal in het land. Daarom is het
de moeite waard iets meer van Rudi privé te leren kennen. Hij werd geboren
in Soerabaja, in 1928. Strenge ouders. Pa werkte bij het Soerabajaasch Handels
blad en Rudi's muzikale ambitie begon op 8-jarige leeftijd. Hij ging op school
aan de Profetenstraat, later op de Pasartoerieschool. Volgde een opleiding op
de V.S.M. voor leerling Vliegtuigmaker. De oorlog maakte een eind aan deze
studie.
Het ronde (onschuldige) jongensge
zicht van toen is behalve toevoeging
van de noodzakelijke groefjes en rim
pels en grijze in plaats van zwarte
krullen, niet noemenswaard in uitdruk
king veranderd. Toch is het nu 52 jaar
oud en hebben de ogen in dit gezicht
heel wat van de wereld gezien.
In 1937, negen jaar oud, werd Rudi
door Oom Dik van de NIROM voor de
microfoon geïntroduceerd als "de
Bobby Breen van Soerabaja". U her
innert zich misschien nog dat knaap
je dat met een engelhoge stem in een
film met Bing Crosby, "Hawaii calls",
optrad en daarna nog jarenlang zeer
populair was, o.a. door zijn "Avé Ma
ria". Nou, dat zong Rudi hem gran
dioos na met hetzelfde engelenstem
metje en dezelfde devotie.
Bij zingen bleef zijn muzikale aspiratie
niet. Van broer Max kreeg hij de eer
ste lessen op de ukelele, later op de
gitaar. De lessen waren voor Rudi
niet altijd even plezierig. Zakte zijn
aandacht ook maar even, dan volgde
ogenblikkelijk een keiharde 'djitak' op
zijn kop. Een methode die echter voor
treffelijke resultaten opleverde!
De eerste band waar Rudi daadwer
kelijk in optrad was de toenmalige
succesvolle band van Harry Martinez
And His Hawaiian Melodians. Hij her
innert zich de harde discipline die in
die formatie heerste. Ook de lady
crooner herinnert hij zich, Jossy King
(mw. Koopmans) en de crooner Jan
Hartog. Vlak voor de oorlog in '40,
ging deze band uit elkaar. Max en
Rud: vormden toen zelf een band
mm m
LD
waarvan Max de leider was.
al gauw naar de NIWIN. Daar kreeg
hij de gelegenheid een nieuwe band
te formeren. Deze NIWIN-periode was
voor Rudi de tijd om voor de militai
ren langs de front-lijn op te treden.
Ook de haast geïsoleerde suikerfa
brieken in de Oosthoek werden niet
vergeten.
In Soerabaja had de Koninklijke Mari
ne een oogje op Rudi van Daim laten
vallen. De Marine bedacht een list en
bood Rudi een baan aan als ordon
nans. Rudi werd Marineman maar
nooit ordonnans. Van de ene op de
andere dag werd hij gedetacheerd naar
de Zeeschuimers. Dus in plaats van
met een motor door Soerabaja te toe
ren werd hem een Marine-gitaar in de
handen gedrukt. Ook met deze forma
tie ging hij de hele Oosthoek door. Na
een korte tijd voor de Regerings Voor-
lichtings Dienst gewerkt te hebben
maakte de souvereiniteitsoverdracht
van Ned. Indië aan Indonesië ook een
eind aan deze episode uit Rudi's
leven.
Japanse bezetting
Toen de Japanners Soerabaja binnen
vielen verdween Max als krijgsgevan
gene naar Siam. Rudi sloot medio
'42 een contract af met de Sandiwara
ook populair in Soerabaja, n.l. Sandi
wara Warnasari. Als U het nog niet
weet, Sandiwara betekent zoiets als
cabaret. Naast muziek, dans en korte
toneelstukjes. Deze Sandiwara's tour
neerden door heel Java.
Toen Japan capituleerde bevond Rudi
zich in Bandoeng. De Sandiwara van
Rudi hief zich zelf op en hij kwam
dus zonder werk. Niet lang. Hij sloot
een kort contract af met de Bandoeng-
se restauranthouder Pie Toen Tien. Na
verloop van tijd maakte Rudi zich
toch ongerust over zijn moeder in
Soerabaja. In Soerabaja aangekomen
meldde hij zich bij het Internationale
Rode Kruis om te helpen, samen
met vele "vrije" Indo's. Na de bersiap-
tijd trad hij onder de Engelsen in
dienst van de AMACAB-Politie op Ka-
joen. Maar zijn artiestenhart trok toch
Naar Nieuw Guinea
Eind 1949 besloot de familie Van Daim
naar Nieuw Guinea uit te wijken. Voor
Rudi was dat een belangrijke stap
in zijn leven. Hij trad namelijk in het
huwelijk met de charmante Wies Huy-
ers, ook werkzaam bij het Soeraba
jaasch Handelsblad. Het verblijf van
het jonggetrouwde stel op Nieuw Gui
nea was alles behalve romantisch. In
de eerste tijd werd er gewoon op de
grond geslapen. Een dak hadden ze
nog wel boven het hoofd! Maar dat
was dan ook betoel alles. Gelukkig
was er in Manokwari een oom van
Rudi, een kolonist van de oude stem
pel. Deze bood zijn familie onderdak
aan. Met een truck, a la the Waltons,
was het één uur rijden hoog de ber
gen in. Rudi gokte op een comforta
bele bungalow. Wies hoopte in stilte
met hem mee. De bungalow was een
goeboek van gedek. Zonder electrisch-
licht, en stromend water op een kwar
tier lopen. Rudie bouwde eigenhandig
(lees verder volgende pagina)
De familie van Daim in 1960, nummer 7 is er nog niet bij.
i-l' 'lp;
mmmm
Rudi van Daim en zijn orkest, dansmuziek ten gehore brengend
in Hollandia, 1957.
4
