den daarna naar Kalisosok overge
bracht. We konden evacueren naar
Singapore, maar mijn moeder wilde
niet weg zonder de jongens. Dus ble
ven we. Met een klein pensioentje van
het Hoge Commissariaat konden we
wel toekomen. We waren van Pesapen
toen verhuisd naar Sawahan, toen naar
Praban en Krembangan. Het lukte ons
weer terug te keren naar ons eigen
huis in Pesapen, daar konden we wo
nen onder voorwaarde dat we kamers
afstonden aan Indonesische studenten.
Dat hebben we gedaan en we hebben
er nooit spijt van gehad, we hielden
er goede vrienden aan over.
In 1955 zijn we gerepatrieerd, we
moesten wel. Het afscheid van Indone
sië was vreselijk. Ik voel de pijn nog.
Mijn laatste gedachten waren: lief Soe-
rabaja, ik leg mijn hart in je schoot
terug, nooit kan ik je vergeten, mijn
geboortestad, mijn geboorteland.
Ik ben met een Hollander getrouwd,
Johan Klasens, een lieve schat, hij
werkt bij de Gas Unie. Hij is van lie
verlede "Indisch" geworden. Alles wat
Indonesië betreft,, interesseert hem, ik
heb hem er alles over moeten vertel
len. We hebben ook nog nauw contact
met familie daar. Mijn man maakt de
heerlijkste sambel trassie, hij is er
zelfs beroemd door geworden bij de
familie en kennissen! En hij houdt ook
van knoflook. Maar hij vindt dat ik de
heerlijkste erwtensoep maak (op z'n
Indisch) en de lekkerste hutspot (op
z'n Hollands)!
"Jonathan beweert dat je met beide
benen öf in Holland óf in Indië moet
staan, anders verdrink je. Dat is toch
wel te veel gezegd, nou dan zullen wel
veel Indo's verdronken zijn! Geen clan
vormen? Dat doet voor mij helemaal
de deur dicht! Waar en bij wie kun je
die echte gezellige Indische gastvrij
heid vinden als bij Indo's onder elkaar?
Is dat nu zo erg? Neem een ander voor
beeld. Als drie Groningse families on
afhankelijk van elkaar naar een vreemd
land emigreren en ze zouden elkaar
ergens tegenkomen, dan komen ze toch
al gauw bij elkaar om herinneringen op
te halen, in hun taal te spreken, dat
heeft toch niets met clan-vormen te
maken? Ik krijg het idee dat het Indo
schap door Jonathan als een zware
last gedragen wordt. Dat hij met een
Hollandse vrouw getrouwd is dat heeft
als een rem op zijn Indo-zijn gewerkt
omdat hij met een andere cultuur te
maken heeft. Wat een onzin! Nou, ik
geloof dat hij daar wel erg alleen in
staat. Ik ken legio Indo's die met Hol
landers en Hollandse meisjes getrouwd
zijn en ze hebben het alleen maar leuk
samen. Ze gaan naar Indonesië en
leren de cultuur van hun'partner ken
nen en dan hebben ze over het alge
meen maar één wens: we willen nog
een keer terug!"
Onze dochters Mona (links,
14 jaar) en Esther (rechts,
15 jaar) zijn natuurlijk nog
thuis. Grappig is dat de
donkere Mona op haar
blonde vader lijkt en de
blonde Esther op mij.
Hobbies?
Ik weet niet, ik heb zoveel te doen
altijd. Ik ben een luie lezeres, maar ik
lees alles over de Japanse bezetting
en de bezettingskroniek in Moesson
spel ik. Kom zoveel tegen dat ik ver
geten was of nooit geweten heb. Ik
hoop dat jullie ermee doorgaan. Ver
der luister ik graag naar het KRO-
programma "Adres onbekend". Won
derlijk hoe Hollandse families weer
Indische families op het spoor komen
en dan sta je perplex waar al die In
do's terecht zijn gekomen.
Jettie Klasens-le Roy, een van de dui
zenden Indische meisjes die met een
Hollander zijn getrouwd en die zichzelf
kan en wil blijven. Mag blijven door
een schat van een man. Ze mag ze
houden,, haar herinneringen en voor
liefdes, haar cultuur die regelrecht uit
haar hart komt. Zolang men in huize
Klasens in de stad van de Deventer-
koek de lekkerste Indische erwtensoep
eet met de lekkerste sambel trassie
dan is dat huis toch gezegend met een
rijke, dubbele cultuur. Of niet soms?
L.D.
VERPLAATSING NEDERLANDSE BEGRAAFPLAATSEN
KERTOSONO EN GARUT
Van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken ontvingen wij het verzoek tot
plaatsing van de twee volgende be
richten:
Het Plaatselijk Bestuur van Nganjuk
is voornemens de stoffelijke resten
van de Nederlandse begraafplaats te
Kertosono, gelegen in de desa Kedu,
over te brengen naar de nieuwe be
graafplaats (makam) Kristen. Zowel op
het gemeentehuis Bupati te Nganjuk
als op het afdelingskantoor te Kerto
sono is geen lijst aanwezig met de
namen van de overledenen, die op de
begraafplaats liggen. De Ned. ambas
sade wordt verzocht om dit voornemen
bekend te maken aan de betrokken
erfgenamen, om de graven van hun
familieleden binnen twee maanden
gerekend vanaf de dag van de be
kendmaking (23 dec. 1980) reeds te
verplaatsen naar een ander kerkhof
of naar het daartoe aangewezen ter
rein ten Noorden van de nu nog in
gebruik zijnde begraafplaats.
Op 1 februari 1981 zal een aanvang
worden gemaakt met de verplaatsing
van de Nederlandse graven op de
Prot./R.K. begraafplaats Haur Pang-
gung te Garut. De Indon. regering heeft
voor de nieuwe begraafplaats een stuk
grond beschikbaar gesteld, gelegen bij
de Chinese begraafplaats "Santiong"
in de desa Godog. Tot bovengenoem
de datum worden nabestaanden in de
gelegenheid gesteld zelf voor herbe
graving zorg te dragen door inschake
ling van een begrafenis ondernemer
ter plaatse. Hiertoe wende men zich
tot: Gereja Kristen Pasundan (G.K.P.),
Jalan Bratayuda 40, Garut, of Dewan
Parohi St. Maria, Garut. De kosten van
herbegraving worden geraamd op Rp.
80.000 (incl. nieuwe kist),, excl. kosten
van een grafsteen. Indien nabestaan
den op uiterlijk 1 februari 1981 niet
voor herbegraving hebben zorggedra
gen zullen de resterende stoffelijke
overschotten gezamenlijk in een graf
worden bijgezet.
Noot v.d. redactie
Wij vinden het een kwalijke zaak dat
bekendmaking over de verplaatsing
van begraafplaatsen altijd v e e I te laat
plaats heeft. Meestal te laat om nog
maatregelen te kunnen nemen. De In
donesische autoriteiten treft het ver
wijt niet eerder zijn plannen bekend
te maken, maar moeten wij - en dan
bedoelen we èn de afdeling van het
Min- van Buitenlandse Zaken èn de
betrokkenen niet eerder informeren
naar die plannen? Ais u familiegraven
hebt, ergens in Indonesië, schrijft u
dan zelf naar het Kator Bupati van die
plaats en vraagt u naar eventuele plan
nen tot overbrenging van de begraaf
plaats. Of laat het via kennissen doen
die naar Indonesië gaan. Indonesië is
groot en telt vele, vele Nederlandse
begraafplaatsen. Als om de begraaf
plaats Tanah Abang in Jakarta destijds
al zoveel geharrewar is geweest, laat
staan om die van de kleinere plaatsen I
