Besettingskroniek 1942-1945 (IS)
TRANS-ASIAN TRAVEL
VOOR AL UW ZAKEN- EN VAKANTIEREIZEN
Een overzicht van wat er buiten de kampen op Java en elders voorviel, ver
zameld uit kranten, brieven, dagboeken enz.
9 Augustus 1944
In Batavia zijn werkplaatsen opgericht
waarin uit oude autoveren zwaarden
worden gemaakt.
10 Augustus 1944
In Australië is het hoofdkwartier van
de Nederlands-Indische Commissie
van Melbourne naar Brisbane overge
plaatst. De Nederlands-Indische troe
pen zijn in een Amerikaans legerkamp
ondergebracht. Dr. H. J. van Mook, de
Nederlandse Minister van Overzeese
Gebieden, zal in dit kamp zijn hoofd
kwartier vestigen, waarin ook B.B.-
ambtenaren worden opgeleid en een
vrijwilligerscorps van Nederlandse
vrouwen zijn intrek heeft genomen. In
de nieuwe regering van Nederlands-
Indië wordt Dr. van Mook waarnemend
luitenant-gouverneur-generaal. In Bris
bane werken een groot aantal Indone
siërs in de oorlogsindustrie.
12 Augustus 1944
Het bombardement van Palembang van
2 uur 's nachts was ruim zes uren la
ter al overal in Batavia bekend. De
Amerikaanse vliegtuigen hebben voor
deze aanval vanuit Ceylon de enorme
afstand van meer dan 6000 km moeten
afleggen.
14 Augustus 1944
De in de Japanse taal verschijnende
Java Shimbun schrijft: "Tijdens een
vergadering in een tonari gumi (buurt
schap) stelt een Indo-dame de vraag
of Japan deze oorlog wel kan winnen
en of dat zelfs niet uitgesloten is. De
aanwezige Japanner luistert, zwijgt en
laat het hoofd hangen."
15 Augustus 1944
De Java Shimbun keurt het doen van
beloften, die toch niet kunnen worden
(Vervolg: "Nieuws uit Indonesië")
filtratie van Japan in Indonesië alreeds
belangrijke vormen heeft aangenomen.
Dat versterking van de Japanse eco
nomische invloed ook zijn gevaarlijke
kanten heeft en dat deze worden on
derkend blijkt uit een verklaring van
een vooraanstaand parlementslid, San-
toso, waarin hij aandrong op strikter
regels voor het toelaten van Japanse
investeerders die in Indonesië zaken
willen doen. Hij betoogde o.a. dat
sedert de Tweede Wereldoorlog "Ja
pan essentieel alleen belangstelling
toonde in het behalen van voordeel ten
koste van de bevolking van onder
ontwikkelde landen, teneinde die te
maken tot zijn economische koloniën".
Voor Japan gelden maar twee doel
einden: zijn energie-voorziening veilig
te stellen en markten voor zijn pro-
dukten te winnen, zei Santoso ook nog.
nagekomen, aan Indonesiërs af. "De
Indonesiërs worden teveel gevleid en
er worden gouden bergen beloofd. Wij
moeten ze niet voor de gek houden
en hen met optimistische diplomatie
om de tuin leiden."
19 Augustus 1944
Nieuwe dreigementen in Japanse kran
ten aan het adres van de Indo-Euro
peanen die men wil splitsen naar ge
zindheid. In het voorjaar zijn alle nog
overgebleven Hollanders in fabrieken
en kantoren ontslagen en opgesloten.
In verband met het materiaaltekort
wordt het reizen weer bepekt. Plezier
reizen en familiebezoek zijn van nu
af aan verboden. De passagierstreinen
worden met 50% verminderd.
26 Augustus 1944
Dr. van Mook houdt de laatste van een
serie radio-toespraken over de toe
komst van Nederlands-lndië waaruit
weinig concreets te voorschijn komt.
28 Augustus 1944
Java Shimbun: In het Deca Park is een
grote vergadering voor alle Japanners
in Batavia gehouden, waar Kokobu een
uiteenzetting gaf van de oorlogssitua
tie en diegenen berispt die zeggen dat
"er toch niets aan te doen is want
we hebben geen vliegtuigen." Daarna
kwam een kolonel die zei dat in gees
telijk opzicht Japan als het land van
de Goden zeker van de overwinning
is, want de vijand i s geestelijk al ver
slagen. Maar nu komt het op de ma
teriële verwerkelijking aan. Zonder de
juiste spirit kan de "Goddelijke Wind"
zich niet manifesteren.
In het Cheribonse zijn relletjes ge
weest maar de kranten schrijven er
niets over. In Soerabaja is de straat
verkoop door mannen en jongens ver
boden.
3 September 1944
Er zijn te weinig koelies. De Japanners
kunnen voor hun graafwerk niet vol
doende mensen krijgen. Soekarno
biedt vrijwilligers aan maar die zijn
er niet. Daarom moeten alle kantoren
en scholen twee man aanwijzen die
telkens één week als romusha (ar
beider) graafwerk moeten verrichten
bij de aanleg van verdedigingswerken,
o.a. op Kemajoran. Soekarno geeft het
goede voorbeeld door zelf ook één
dag mee te doen. In de stad staan op
straat tentjes met meisjes waar je je
als vrijwilliger kunt opgeven. De Ko-
kie zegt: wie zich opgeeft is gek. O-
veral staan wachthuisjes waarin oude
mannen in gerafelde kleren zitten te
slapen.
6 September 1944
Volgens Reuter heeft minister-presi
dent Gerbrandy in Londen gezegd:
"Regarding the possibility of self-
government of the Dutch East Indies
this would be a round table conferen
ce as soon as possible on the prin
ciples laid down by Queen Wilhel-
mina in 1942".
HOE LEEFDEN WIJ TOEN (2)
(Herinneringen en anekdotes uit de
bezettingsjaren)
Ondanks alle ellende om ons heen
zijn er nog steeds mensen die altijd
goed gehumeurd blijven. Zoals Bob M.
die me altijd opgewekt ontvangt met:
"Hallo kerel wat wil je drinken?" Mijn
sombere verhalen over wat ons voor
de bevrijding nog allemaal te wachten
staat hebben absoluut geen vat op
hem. Hij zal er geen seconde van wak
ker liggen. Hij ziet lichtpuntjes waar
ik niets anders dan misère verwacht.
Ik wou dat ik een methode wist om
mijn gemoedsrust te behouden en net
zo immuun te worden als hij.
(wordt vervolgd)
B.Z.
RETOUR: Amsterdam-Jakarta f 1.800,
Amsterdam-Colombo f 1.700,Amsterdam-K.Lumpur f 1.700,
Amsterdam-Bangkok f 1.700,Amsterdam-Singapore: f 1.750,
f 2.098,Amsterdam - Bangkok - Jakarta - Amsterdam, incl.: 3 nachten logies/
ontbijt in Bangkok, en twee nachten in Jakarta.
2.098,Amsterdam - Singapore - Jakarta - Amsterdam, incl.: drie nachten
logies/ontbijt in Singapore, en twee nachten in Jakarta.
f 2.024,Amsterdam - Singapore - Medan - Jakarta - Amsterdam, incl.: 1 nacht
logies/ontbijt in Singapore.
VRAAG VRIJBLIJVEND NAAR ONZE VERZORGDE REIZEN PER LIJNDIENST:
t.w. K.L.M. - GARUDA - SINGAPORE-AIRLINES M.A.S. AIRLINE SYSTEM.
T.A.T. JAKARTA RENT-A-CAR SERVICE
Jacob Catsstraat 46b - Telefoon 010 - 67 32 44 21 57 36 - Rotterdam
Telex: 24 357 tat NL.
22
