poirrié
BOEKBESPREKING
DE INDISCHE
SOOS
HATI TJOKLAT
East is East and West is West
and never the twain shall meet
(Kipling)
en Tjalie, de Indischman, zei indertijd:
'waarom ben jij zo blank en blond
koelit soesoeh, hati tjoklat'
en dat
klonk haast als een verwijt
mijn koelit-huid is inderdaad
zo wit als soesoeh-melk
terwijl elk, die mij beter kent
weet
dat mijn tjoklat-bruine hati-hart
tjokvol gevuld is
met gedachten aan de tropen
waar ik zo lang gelopen heb
op blote kindervoeten
al ziet men ook mijn huid het eerst
in mij is dat Oost en West
elkaar 'ever' ontmoeten
waarbij het warme Oosten
het kille Westen overheerst
BÉ VAN TESSEL
Zaterdag 28 maart 1981
UMAR KAYAM: SRI SUMARAH
(en andere verhalen)
Als wij dit boek op de overvolle re
dactietafel van Moesson zien liggen,
treft ons meteen de omslag. Wij bla
deren het door en onze belangstelling
is direkt gewekt. Als wij het later - in
alle rust - in zuid-Spanje lezen, wor
den wij in het bijzonder door de eerste
drie verhalen getroffen. Zij zijn in het
Indonesië van onmiddellijk na 1965 -
de moord op de generaals - gesitu
eerd. De laatste drie verhalen, knap
geschreven, spelen in "de grote Ame
rikaanse stad" en getuigen eveneens
van een scherp waarnemingsvermo
gen.
Toch zijn ons, de éérste verhalen,
meer eigen; het hemd is immers nader
dan de rok
Wij weten, dat het in Indonesië, na
de staatsgreep van 1965 en het af
treden van Soekarno, hard tegen hard
gegaan is. In deze drie verhalen wordt
via de lotgevallen van de drie res
pectieve hoofdpersonen, Bawuk, Sri
Sumarah (het titelverhaal) en Tondo,
tegen de achtergrond van het com
munistisch verzet, een spanningsveld
opgebouwd, dat iedere keer op mees
terlijke wijze de aandacht tot de laat
ste zinnen blijft vasthouden. Tegelijker-
RECTIFICATIE
In Moesson no. 13 is bij vergissing
vermeld, dat de reünie van B.V.C. op
24 april a.s. wordt gehouden. Dit moet
zijn 25 april a.s.
tijd wordt de lezer geconfronteerd met
een aangrijpend stuk tragiek in het
leven van Bawuk en speciaal Tondo,
die beiden, gewild of ongewild "aan
die andere kant" kwamen te staan.
In het tweede en misschien wel be
langrijkste verhaal, leven we geboeid
mee met het wel en wee van Sri Su
marah, de zo waardige en respect
afdwingende Javaanse vrouw, met haar
sterk ontwikkeld gevoel voor traditie
en "adat". Sri Sumarah, die na een
"eerste" leven van opoffering, geven
en aanvaarden, uiteindelijk - zij het na
veel innerlijke strijd - een nieuwe ho
rizon ziet in een samengaan met een
veel jongere Indonesiër, die duidelijk
de tegenwoordige en toekomende tijd
vertegenwoordigt.
Als wij de verhalen "uit" hebben en
ze bezonken zijn, moet ons ten slotte
het volgende van het hart:
a) Umar Kayam is ongetwijfeld een
schrijver van formaat, waarmee In
donesië, nationaal en internationaal
eer mee zal kunnen inleggen.
b) De "rechtlijnige" Nederlandse ver
taling heeft - ondanks het onver
taald laten van vele Javaanse be
grippen - in de eerste drie verhalen
weinig Indonesische sfeer kunnen
scheppen. Misschien is deze "ver
zuchting" echter wel erg persoonlijk
en slechts te wijten aan een ver
ouderde, maar dierbare instelling
ten aanzien van het "Land van
Herkomst".
AvL.
komt er weer zo'n gezellige
"Pasar Senang" in "Prinsenhof",
Eykmanlaan 431, Utrecht.
Zalen open: 11.00 uur
Inlichtingen Barnsteenlaan 49,
Utrecht, tel. 030-51 55 66
"Gezien in het licht van het enorme aantal
faillisementen en kapitale blunders van onze
regering acht ik die paar onvoldoendes van
ondergeschikt belang".
Voor de zoveelste maal:
WIJ GEVEN GEEN ADRESSEN DOOR
Herhaaldelijk hebben wij het vermeld, toch gaat er geen dag voorbij
of men verzoekt ons om adressen van (vermeende) vrienden, kennis
sen of zomaar personen waarmee men graag in contact wil komen.
Natuurlijk mag dat, maar dat kan UITSLUITEND door de eerste brief
naar Moesson te zenden.
Dus: U schrijft een brief aan de persoon in kwestie
p/a redactie MOESSON
Prins Mauritslaan 36
2582 LS Den Haag
Die brief wordt ongeopend doorgezonden naar die persoon en van
hem/haar krijgt U antwoord. Makkelijk toch?
Dus: nooit meer vragen, soebatten om een adres al was het van uw
eigen broer, zuster, moeder, hartsvriendin. U krijgt het niet van ons,
maar van de betrokkene rechtstreeks.
Niet denken dat we deze regel verzonnen hebben om U te plagen,
het is een journalistieke wet, waaraan wij ons hebben te houden.
Tenzij de mensen zelf verzoeken hun adres vrij te geven, maar dat
komt zelden voor. Waar blijft de privacy anders?
Redactie Moesson
13
