DOOR OMSTANDIGHEDEN VOORLO
PIG GEEN STENCILWERK-MOESSON
Nieuws uit Indonesië
De Borobudur
De restauratie van de Borobudur nadert zijn voltooiing. De werkzaamheden,
gepaard met de goede handelsgeest van de Javanen, zich uitend in reeksen
snoeptafels en souvenirswinkeltjes, maken het verblijf bij de tempel vooralsnog
tot een gezellig soort kermis, maar dat zal althans ten dele wel veranderen als
het herstel is afgelopen. Intussen heeft het voormalig hoofd van de Oudheid
kundige dienst dr. A. J. Bernet Kempers de balans opgemaakt van de betekenis
van het unieke monument en van het herstel. Hij doet dit in Aspecten van Inter
nationale samenwerking (no. 1 van 1981). Uit zijn artikel lichten wij de volgende
passage:
"De hernieuwde restauratie van Borobudur en het gehele daaraan gekoppelde
Borobudur-project is van het begin af een Indonesisch initiatief geweest. Inter
nationale medewerking is daarbij gevraagd en dankbaar aanvaard, omdat zonder
deze het gigantische werk ondenkbaar' zou zijn geweest. Maar men is er zich
binnen dat project en bij de verantwoordelijke regeringsinstanties bewust van,
dat het in de eerste en laatste plaats een Indonesische aangelegenheid is en
als zodanig ook door anderen behoort gezien te worden."
De entrée tot de Borobudur, zoals die eruit zag voor het begin van de restauratie-werk
zaamheden, vrij van warongkjes en souvenirtentjes.
Zoet vooruitzicht
Suiker was indertijd "de kurk waarop
Indië dreef". Dat betekende dat Java
Indie's voornaamste bron van inkom
sten was. Na de crisis van de dertiger
jaren plus de Japanse bezetting was
er van die oude glorie niet veel meer
over. Aan de behoeften van de be
volking kan de suikerindustrie op Java
(wat daar dan van over is) niet meer
voldoen en Indonesië importeert thans
suiker, terwijl een halve eeuw geleden
de uitvoer van Java-suiker, Indië een
eervolle plaats onder de suiker-uit
voerende landen opleverde.
Zoals men weet heeft de regering te
Jakarta thans plannen om in de ge
westen buiten Java vijf suikerfabrieken
op te richten. Over de suikerindustrie
op Java werd tot dusver door Antara,
onze meest geraadpleegde bron, niets
vermeld. Thans blijkt, dat zeer onlangs
de minister van landbouw, Sudarsono,
Java toch niet geheel is vergeten. Wel
is waar zijn de fabrieken op Java, voor
zover nog producerend, sterk verou
derd en knaagt de landhonger aan de
arealen geschikt voor beplanting met
riet, maar de minister heeft toch plan
nen tot rehabilitatie van de Java-suiker-
industrie. Daartoe zal zowel de molen
capaciteit moeten worden verbeterd
als het plantareaal uitgebreid. Een
zoet vooruitzicht
Australië als handelspartner
Vóór de oorlog was Australië als han
delspartner van Nederlands-lndië een
haast te verwaarlozen factor, al onder
hield de KPM, en later ook de KLM,
een geregelde verbinding met dat land.
Beide vervoersmaatschappijen waren
voornamelijk van belang voor het toe
ristenverkeer.
De belangstelling van onze zuider
buren voor de tropische schoonheden
van het buurland was groot, maar het
handelsverkeer onbetekenend. Austra
lië nam van Indië voornamelijk de
goedkopere soorten thee af, die de
Australiër een "kick in the mouth"
gaven. Sedert de zeventiger jaren is
daarin verandering gekomen en de
handel heeft thans een omvang van
meer dan 500 miljoen Australische dol
lars a rond f 2,80 per dollar. In 1979/
80 nam de Indonesische uitvoer in
tropische producten A$ 84 miljoen voor
zijn rekening. Deze cijfers werden
verstrekt door de secretaris-generaal
van het departement van handel en
coöperatie, Abdulkadir, bij gelegen
heid van de opening van een Indo
nesisch kantoor voor handelsbevor
dering in Sydney in februari.
Toerisme in Indonesië
De belangstelling in Nederland voor
een bezoek aan Indonesië moge dan
groot zijn, zowel bij hen die er geboren
(lees verder volgende pagina, Ie kolom)
Een van de vele eettentjes bij de Borobudur, die als paddestoelen uit de grond zijn op
geschoten, sedert de restauratie van dit monument een aanvang nam.
15
