O
Bezettingskroniek 1942-1945 (14)
Ten bate van
INDONESIA-projekten
Een overzicht van de gebeurtenissen buiten de kampen op Java en elders,
verzameld uit kranten, brieven, dagboeken enz.
zijn of een deel van hun leven hebben
doorgebracht als van orang baroe, het
gemiddelde aantal vreemdelingen dat
Indonesië bezoekt blijft beneden het
gemiddelde dat de Asean-landen boe
ken. Daar zal, blijkens een discussie
in de volksvertegenwoordiging, wat
aan gedaan worden door verbetering
van de voorlichting die naar het oor
deel, zowel van de volksvertegenwoor
digers als van de regering, van onvol
doende kwaliteit is. Ook zullen de
voorlichtingsambtenaren van de am
bassades een speciale cursus gaan
volgen teneinde hen op de hoogte te
stellen van alle aspecten van het In
donesische leven.
De paradoxale situatie doet zich voor,
dat twee trekpleisters, Yogyakarta en
Bali, meer toeristen te verwerken
krijgen dan de beschikbare huisves
tingscapaciteit toelaat en dat remt het
aantal toeristen af. De directeur-gene
raal voor het toerisme wees op deze
toestand in een vergadering met bij
het toerisme betrokken figuren. Hij
wees ook op een ander gevaar dat
Bali bedreigt. Tal van jongelui trekken
op Bali de kampong in en vinden daar
goedkope huisvesting. Zij vormen al
dus, volgens de spreker, een gevaar
voor de instandhouding van de Ba-
lische cultuur. Men zou ze mogelijk
uit Bali moeten weren, en mpt die ge
dachte op de achtergrond besprak de
dir.gen. een plan om toeristenfacili
teiten te vestigen op het eiland Nusa
Dua voor de kust.
Uit eigen ervaring weten wij, dat hip-
pie-achtige types soms een ware ter
reur in de kampong uitoefenen, hun
verblijfkosten niet betalen en warong
houders bedreigen. Natuurlijk zijn er
onder de vooral Australische jongelui
die Bali op een koopje boeken, ook
keurige jonge mensen. Maar de op
vatting van de Baliërs over sommige
gasten vond duidelijk uitdrukking toen
onze chauffeur bij een ontmoeting met
zo'n stel Bali-kluivers ze ons aanwees
met de opmerking: Dua èkor Ippie I
JHR.
ben ik altijd genegen een deel van
boekenverkoop-ontvangsten af te
staan. Op uw uitnodiging zal ik op
reünies en andere bijeenkomsten mijn
werken graag uitstallen:
Het geschiedkundig-tweespan
a. Het zelfgedolven graf van
Neerlands glorie f 18,75
b. Herrijzenis niet gewenst f 19,75
Verder Koning Gouddwerg f 7,50
en Spitsroeden lopen I f 5,50
LEONORE GEORGE
(L. Hoffmeister-Hehuwat)
Meppelweg 497, 2544 AM Den Haag
telefoon 070 - 66 47 06
7 September 1944
De premier van Japan generaal Koiso
belooft Indonesië binnen de Gemeen
schappelijke Welvaartsfeer onder lei
ding van Japan, onafhankelijkheid na
de oorlog als beloning voor de oor
logsinspanning. Deze belofte moet
volgens de Japanners tot grote dank
baarheid en verdubbelde ijver leiden.
Een week lang worden grote betogin
gen georganiseerd en worden de zelf-
bestuurders naar Batavia gehaald om
te danken. In de verwachting dat Java
spoedig zal zijn afgesneden willen de
Japanners alles in het werk stellen om
van Java een bolwerk te maken, waar
bij zij het er op aan willen sturen dat
de Geallieerden niet als bevrijders
komen maar als invallers in een vrij
land.
15 September 1944
De Amerikanen bezetten zonder tegen
stand te ontmoeten Morotai en laten
het zwaar verdedigde Halmahera links
liggen.
18 September 1944
Aan de vooravond van lebaran is van
de beloofde klerenuitdeling praktisch
niets gekomen. Er is ook geen extra
rijst en klapperolie uitgedeeld. Op de
vrije markt zijn kleren niet meer te
betalen. De Java Shimbun schrijft geen
kwaad woord meer over de Indone
sia. In elke uitgave worden de Ja
panners vermaand vriendelijk te zijn
en niet uit de hoogte te doen.
Een Engelse onderzeeboot heeft bij
Indrapoera een Japans schip getorpe
deerd dat met krijgsgevangenen en
koelies voor de Pakanbaroespoorweg
van Tandjong Priok op weg was naar
Padang. Van de 6000 opvarenden
worden nog geen 1000 gered.
20 September 1944
Duitsland is met verslagen legers en
verwoeste steden bezig aan de laatste
wanhopige ronde. In het Westen zijn
Frankrijk en België praktisch bevrijd.
Bij Arnhem zijn luchtlandingstroepen
neergestreken. Prinses Juliana is uit
Canada in Londen aangekomen. In de
Pacific wordt de Amerikaanse over
macht steeds groter zoals bijv. bij de
landing op Saipan waaraan 2000 sche
pen deelnamen. In Batavia sluiten de
Chinezen weddenschappen af dat de
Amerikanen over drie maanden op
Java zijn.
25 September 1944
Gisteravond waren voor de eerste keer
geallieerde vliegtuigen boven West-
Java, o.a. boven Batavia waar zij op
Senén en Pegangsaan strooibiljetten
uitgooiden. De keibodan (hulppolitie)
kwam direkt in de weer om ze op te
rapen en huis aan huis op te halen.
1 Oktober 1944
In Batavia is een registratie van Indo-
Europese jongens vanaf 16 jaar door
gevoerd, waarbij hun gevraagd werd
of zij soldaat wilden worden. De meer
derheid heeft geweigerd en een klein
gedeelte bleef thuis en meldde zich
ziek. Er gaan verhalen dat jongens die
ja hadden gezegd door hun moeders
die buiten stonden te wachten weer
naar binnen werden gestuurd.
De rijstdistributie is verminderd van
1 liter per vier personen tot 1 liter per
vijf personen. Clandestiene rijst die
iedereen kopen moet kost 1,50 per
liter.
3 Oktober 1944
De berichten van Radio Oranje over
maatregelen tegen collaborateurs ver
oorzaken onrust bij hen die al of niet
vrijwillig voor de Japanners werken.
HOE LEEFDEN WIJ TOEN
(3)
(Herinneringen en anekdotes uit de
bezettingsjaren).
De moeder van C. is door de Japanners
uit haar hotel in M. gezet. Ze mag
vijf kleine kamertjes in de bijgebouwen
blijven bewonen die met bilik van de
rest van het gebouw zijn gescheiden.
Van achter deze schutting blijft zij
haar bezittingen in de gaten houden.
Als er in de keuken een bord valt
klinkt haar krijsende stem door de
spleten en wil zij weten wat er nu
weer uit de inventaris verdwijnt. De
hele dag is zij bezig met een lange
stok handdoeken en beddegoed over
de schutting te hengelen. Met de was-
man "ruilt" ze lakens en handdoeken,
goede tegen kapotte. De bedienden
helpen haar met andere spullen die ze
verkoopt om aan geld te komen. De
Japanner die het gebouw beheert durft
niets te zeggen want hij is bang voor
haar. Het hotel is nu een bordeel.
B.Z.
(wordt vervolgd)
"DE VERRE OORLOG"
door Prof. dr. N. Beets
Lot en levensloop van de krijgs
gevangenen onder de Japanner.
Bersiaptijd, soevereiniteitsover
dracht, assimilatie in Nederland.
Foto's en tekeningen, 480 pag.
Omstreeks half mei verwacht. Tot
die datum geldt een intekenprijs
van f 45,daarna wordt de
prijs f 56,50. Bestel daarom nu
Telefonisch of schriftelijk.
Ook bij Boekhandel Moesson.
16
