ii
Miep (links), Asje, de oudste en Fiep Kruyt aan boord voor een vakantie in Nederland.
bijkomstigheden die me ontgaan zijn.
Wat me direct bij haar opvalt als ze
praat, is dat ze "terang" is. Ze kiest
haar zinnen en woorden, maar haar
gedachten liggen niet verborgen. Mis
schien is dat zo bij mensen die een
leven lang aan zichzelf en voor ande
ren gewerkt hebben.
"U bent warga negara?"
"Ja, ik heb na de overdracht bewust
voor warga negara gekozen.
Natuurlijk, ik ben in dit land geboren
(Modjowarno 1913) en getogen, mijn
ouders hebben hier geleefd en ge
werkt. Ik heb altijd geweten dat ik
ook hier mijn toekomst zou vinden.
De oorlog heeft daar niets aan kunnen
veranderen. Ben wel veel weggeweest,
na 3 jaar internering in Batavia, met
de evacuatie naar Australië, laborato
riumwerk. In 1946 in Jakarta afgestu
deerd. Ik heb in Soerabaja bij het mo-
biele-team gezeten, dat was vreselijk
afmattend. Naar Nederland als arts via
het Rode Kruis. Toen naar Bandoeng,
8 jaar in het Emanuel Ziekenhuis tot
1957 en toen Soerabaia, Mardi San-
tosa. Daar kwam ik in het bestuur, van
die tijd af wist ik dat op dit terrein
mijn doel gericht zou zijn. Sociaal werk,
naast medische hulp. Meewerken aan
de opbouw van het land, het helpen
van de bevolking, mijn medemensen
hier."
"Krijgt u alle medewerking? Of liever
gezegd, is het makkelijk om mensen
mee te krijgen voor een bepaald doel?"
"Je moet hier werken naar eigen in
zicht, intuitief doe je hier de nuttigste
dingen. Nooit uit zijn op succes, op
eer. Ook niet eerzuchtig zijn of ook
maar in de verste verte denken dat je
er ooit "beter" van zult worden!"
Haar toon wordt iets feller als ze praat
over het materialisme van vele dok
toren, ze heeft niet veel op met de
Dokters-Bond. Ze komt er heel eerlijk
voor uit dat ze veel Nederlandse dok
toren star en betweterig vindt. Dat ze
vaak vooroplopen met heel wat me
dische snufjes, maar dat met hun on
genaakbaarheid ten aanzien van een
voudige feiten de patiënten niet ge
diend zijn.
"Acupunctuur?" "Natuurlijk komt die in
het ziekenhuis. Indonesië is een mo
dern land en met de Westerse nieuwig
heden halen ze ook een heleboel
slechts binnenshuis. Misschien uit on
wetendheid, misschien ook bewust, er
valt aan te verdienen immers? Ik ver
zet me daar altijd tegen, ik zeg het
ook ronduit. Het helpt niet altijd, maar
het personeel dat ik moet opleiden,
weet hoe ik erover denk".
rara™ m
"Heeft u fijne medewerkers?"
"Geweldige. Daar is in de eerste
plaats Otto Iskandar, hij is in Amster
dam opgeleid voor maatschappelijk
werk, zit al 14 jaar hier, mijn rechter
hand. Ik weet niet wat ik zonder hem
moest doen. Iemand waar je dag en
nacht op kunt rekenen. En zoveel goe
de doktoren, verplegers en verpleeg
sters. Maar ook gewone medewerk
sters, zonder opleiding maar die naar
eigen inzicht zoveel goeds kunnen
doen. Neen, ik heb niet te klagen, ik
ben een erg gelukkig mens. Sinds kort
ben ik een èxtra gelukkig mens, ik heb
na 20 jaar "op de zaak" gewoond te
hebben, nu een eigen huis! Met een
tuin Eerlijk gezegd heb ik er altijd
wel naar verlangd om wat privacy te
hebben, maar ach, ik had het altijd zo
druk, was zo weinig thuis eigenlijk.
Maar nu ik een eigen huis heb, nu ga
ik wat meer tijd maken voor mezelf.
En wat belangrijk is, ik kan nu ook
bezoek ontvangen inplaats van alleen
maar bij mensen te komen".
Even heb ik moeite mij te realiseren
dat ik tegenover een dokter zit, een
befaamde dokter die opgetogen is
eindelijk een eigen huis te hebben.
Zelfs voor Indonesië is dat in 1981
iets bijzonders.
Ere-doctoraat
In oktober vorig jaar kreeg dokter
Kruyt te horen dat ze ter gelegenheid
van het 100-jarig bestaan van de Vrije
Universiteit te Amsterdam een ere
doctoraat kreeg toegekend voor haar
werk in Indonesië. Zij is de eerste
vrouw die deze bijzondere onderschei
ding van de VU ontvangt. Bij de acht
heren die ook het ere-doctoraat ont
vangen is m. Yap Thiam Hien, advo
caat in Jakarta. Hij geniet internatio
naal bekendheid om zijn belangeloze
inzet voor onderdrukten. Jammer dat
de Nederlandse televisie aan deze
twee Indonesische gasten geen aan
dacht besteedde; wat dr. Kruyt te zeg
gen had in haar dankwoord was zeer
de moeite waard.
Sofie Kruyt vertelt over de plechtig
heid in de Nieuwe Kerk op 20 oktober:
"Ik was de laatste, de 9e in de rij.
Onze plaatsen waren in de zij-beuk op
de voorste rij, achter ons de promo
toren. Toen was het wachten op Ko
ningin Beatrix.
De Dies-rede van de Rector Magnifi
cus was erg goed. Een terugblik met
moedige critiek en aanwijzingen voor
de toekomstige koers.
Na een muzikaal intermezzo kwam de
plechtige uitreiking van de ere-docto-
raten. Eerst las de rector voor de re
den waarom ieder deze eer was waar
dig gekeurd - de persoon was dan al
op het podium - daarna sprak de ere-
promotor de formule uit en reikte de
bul over. Op dat moment werd ook de
"cappa" omgehangen, een prachtig
ding van groen met paars en een grote
penning met het wapen van de Uni
versiteit er aan. Het model valt niet
te beschrijven.
Ik was dus de laatste, die met prof.
Kuiper het podium beklom. Zoals dat in
Indonesië de gewoonte is, stond ik
voor de Koningin even stil om een
kleine buiging te maken, bij het langs
gaan. Yap deed dat ook. - Dit
is inderdaad door haar opgemerkt:
"Alleen de Indonesiërs hebben mij ge
groet- Bij het voorlezen van de
Rector was ik mij hevig bewust: Dat
heeft mijn moeder gedaan - dat heeft
mijn zuster gedaan, ik was een lid van
mijn geslacht. En dat bleef zo, ik ver
tegenwoordigde daar zo velen. Na het
overhandigen van de bul, plechtig mo
ment, kreeg ik van mijn promotor een
hartelijke zoen, wat een applaus te
weeg bracht. Dat hebben mijn man
nelijke collega's niet gekregen, wel
het applaus natuurlijk.
Toen bleef ik achter op het podium om
het dankwoord uit te spreken namens
de 9 nieuwe doctores. Ik was erg rus-
13
