DAG IN, DAG UIT
De pendule deed trouw en rustig zijn werk en sloeg half negen. Zij zette haar
kopje neer en hij vouwde de krant dicht en nam zijn kopje op. Zij was achter
over gaan zitten terwijl hij zich voorover boog en naar buiten keek. De lucht zat
weer potdicht. Ze zeiden niets. Dat deden ze nooit wanneer ze zo 's morgens
bij elkander zaten. Wie weet waar elk van hen aan dacht, of misschien dachten
ze helemaal nergens aan, maar zaten ze gewoon oud te wezen. De straat was
weer leeg, de kinderen waren al spelend voorbij gelopen naar school, de vol
wassenen zaten al op kantoor. De melkboer en de bakker kwamen straks pas,
na de postbode die rond tien uur kwam maar die zelden iets leuks bracht. Rond
het middaguur zou de straat weer even opleven door de pauze en 's avonds
kwamen dezelfde mensen van vanmorgen weer langs, vlug op weg naar huis.
En dan was het weer stil, alleen nog donkerder dan nu.
Nu ging ook zij iets naar voren zitten.
Waarschijnlijk was dit het moment dat
zij zichzelf opdracht gaf iets te doen,
een mens moet toch wat doen. Maar
voordat ze opstond om de bedden op
te maken, de kopjes te wassen en een
beetje af te stoffen vouwde ze haar
handen in elkaar en zei: "Leo moet
morgen naar Den Haag" of zoiets.
Het was wel altijd een mededeling of
opmerking aangaande de kinderen.
Misschien dachten ze alleen maar aan
hen wanneer ze zo zwijgend voor zich
uit keken of misschien waren de kin
deren een vast onderwerp om de da
gelijkse conversatie mee te beginnen.
De kinderen. Ze hadden er vijf en
vroeger, ja vroeger toen ze nog alle
maal thuis woonden en toen hij nog
werkte en zij een meer dan volle dag
taak had aan het huishouden, toen was
het allemaal heel anders. Het was
druk. leuk, vrolijk, vol leven. Maar op
eens was dat voorbij en waren ze al
lemaal weg en hij hoefde 's morgens
vroeg de deur niet meer uit. En zij had
opeens genoeg aan een paar bood
schappen en een kleine pan. Opeens
was het zo en zaten ze alleen koffie
te drinken terwijl de mensen buiten
zich overal heen spoedden en de lucht
grauw en donker was en de wind guur.
"Waarom Den Haag", vroeg hij. "Voor
zijn werk geloof ik, Bea belde giste
ren. Alles is goed daar. De kleine gaat
binnenkort al naar de fröbelschool,
zo schattig die kleine vent".
Ze zwegen weer. "Kom", zei ze, hees
zich op en geeuwde. Hij zette zijn bril
af, nam een sigaret, stak die op en
leunde achterover. De pendule sloeg
10.00 uur.
Leo was Utrecht al gepasseerd en zat
nu op de snelweg naar Den Haag. Hij
was ruim op tijd vertrokken en zelfs
de dagelijkse file had zijn tijdschema
niet kunnen ontregelen. Hij graaide in
de rechterzak van zijn colbert en stak
even later een sigaret op. Hij draaide
het raam een stukje open en zette de
radio iets harder. In Den Haag een
paar zaken regelen en dan kon hij
vroeg naar huis, of zou hij even rond
lopen. Niet ach, naar huis maar. Zal
wel zien. Nog dertig kilometer.
Hij dacht aan huis. De kleine had hem
zo lief nagezwaaid. Hij zou een stuk
speelgoed kopen straks. Leo was best
gelukkig. Zijn leven verliep regelmatig
en rustig, zonder echte ups of downs.
Gisteravond was het gesprek thuis
opeens gekomen op vakantie. Indone
sië werd genoemd. Een hele onder
neming, dacht Leo. Maar drie weken
heb ik nog, te kort eigenlijk voor zo'n
verre reis. Maar toch wel leuk. Indo
nesië. Hij herinnerde zich wel wat maar
toch niet zo veel om heimwee te kun
nen hebben. Zes jaar was hij toen ze
weggingen. Bea wist veel meer, die
was zestien toen ze ging. Misschien
door haar ook dat de band met het
geboorteland levend bleef. Vroeger
werd thuis vaak gepraat over Indië.
Het was toch een echt Indisch huis,
bedacht Leo en hij schaamde zich er
niet voor. Hoe zou het eigenlijk zijn
met de oude lui. Al lang niet meer ge
weest. Te gek eigenlijk. Bea had gis
teren nog met ma gebeld. Alles was
goed, gezond, rustig. Pa las veel en
ging nu ook meer rusten, zo in de
namiddag. Ze gingen zelden uit. Ze
zullen wel opkijken als ze horen van
Indonesië dacht Leo. Misschien willen
ze wel mee. Zal wel niet, al te oud, of
niet. Zal wel niet willen. Of wel. Na
tuurlijk wel. Ze waren nooit meer terug
geweest. Kon ook niet, te duur, voor
al vroeger met alle kinderen nog thuis
en nu al te oud.
Voorburg al, nu opletten.
De pendule sloeg half negen. De lucht
was weer donkergrijs en de dagelijkse
parade van voorbijgangers was al
voorbij. De krant lag nog dichtgevou
wen. Beiden hadden niet zoveel ge
slapen maar ze waren niet moe. De
kopjes werden nog eens bijgevuld.
Beiden zaten nu aan tafel.
Negen uur gisteravond rinkelde de
telefoon opeens. Anders nooit zo laat.
Ze schrokken even. Het was Leo, wat
een verrassing.
"Jammer dat ze maar drie weken kun
nen maar toch heerlijk" sprak zij glun
derend. Hij zweeg maar zijn gezicht
straalde. In gedachten maakte hij de
reis al en hij vertoefde in zijn land.
'Hij is de eerste van ons die terug
gaat" zei hij en met betraande ogen
knikte hij zijn hoofd. "Een paar kleine
dingetjes maar wil ik bestellen", zei zij.
"Eén ding wil ik graag" zei hij, "een
foto van ons huis".
De pendule sloeg tien en ze bleven
zitten.
PHILIP MIKHAËL
KENAF, EEN LICHTPUNT
Millioenen en nog eens millioenen ton
nen ongelezen, oninteressant reclame
materiaal worden per dag in vuilnis
bakken gestopt of in het gunstigste
geval verzameld en naar een recycling
bedrijf gebracht. Nederland alleen al
presteert het om per jaar 14.000 boe
kentitels op de markt te brengen. De
helft daarvan misschien alleen de
moeite van uitgeven waard. En voor
deze misdadige verspilling worden
millioenen en nog eens millioenen bo
men gekapt. Zinloze moord met voor
bedachte rade.
"Door de boeken het bos niet meer
zien" zou een prachtige slogan zijn
voor natuurbehoud. Maar aan slogans
heb je niets. Gelukkig zijn er wakkere
koppen die voortdurend aan een prak
tische oplossing van wereldproblemen
werken.
Papierfabricage bijvoorbeeld. In Ame
rika heeft men ontdekt dat uit de
cannabisplant "kenaf" kan worden ver
vaardigd dat de grondstof is voor
krantenpapier. Het al drie jaar durende
ANPA-proefproject leverde de conclu
sie op dat kenaf alleen voordelen heeft
boven houtpulp. Per acre is de op
brengst van kenaf-pulp negen maal
hoger dan die andere boom-pulp. Ke
naf kost aanzienlijk minder aan ener
gie en is uitermate geschikt voor de
akkerbouw in ontwikkelingslanden die
over weinig bos beschikken. Er is geen
kunstmest voor nodig alleen water en
zon. Het papier uit kenaf is van uit
stekende kwaliteit. Dank zij de in
spanning van een kleine dagbladuit
gever uit Arizona, Donald A. Sold-
wedel, die zijn collega's wist te sti
muleren om het project voort te zet
ten, is nu bewezen dat dit eenjarige
pretentieloze gewas onze bossen kan
sparen.
Een hoopvol bericht in een donkere
tijd.
Maar het beste zou zijn als we het
drukken van al die reclame-onzin dras
tisch zouden verminderen en dat er
eens wat kritischer werd gedrukt en
uitgegeven.
Dank aan onze goede lezer de heer
L. de Bruijn uit Blokker die ons ge
regeld op de hoogte houdt van tech
nische en agrarische snufjes en ver
beteringen.
5
