NATUURGENEESKUNDIG
ADVIESBUREAU
GEORGE DE FRETES, OVERLEDEN
Het is drie uur 's middags, je zit op je
werk, de telefoon gaat, je meldt je en
dan hoor je: "George is vanmorgen
overleden." Je legt je pen neer, het
schiet door je hoofd en je zegt: "Wat!"
Alweer een doodsbericht. De tijd staat
inderdaad even stil. Je ziet die persoon
voor je, je weet nu dat hij er niet meer
is en je begrijpt het weer niet.. Of juist
wel en dan voel je je opeens zo een
zaam, bedroefd. Al het andere is niet
belangrijk meer. Je wil dezelfde tunnel
ingaan, die ander achterna. Het kan en
mag toch niet dat hij daardoor zo maar
opeens en zo alleen verdwijnt. Je moet
hem laten gaan en jij blijft achter. Met
lege handen en een leeg hart. En het
leven gaat tegen je zin door, gewoon
door. En wat ontstaat is een herinne
ring.
Op donderdag 19 november jl. overleed
onverwacht George de Fretes in zijn
woonplaats in Californië. George werd
op 23 december 1923 in Bandung ge
boren. Pas negen jaar jong bespeelde
George al de ukelele, banjo en mando
line als een volleerd musicus. Toen
ook bouwde hij zijn gitaar om tot een
hawaiian-gitaar en door veel te oefe
nen en te luisteren naar de platen van
Sal Hoopi en Andy lona leerde hij de
geheimen van dit instrument. In Indië
won George verschillende muziek
concoursen en in de uitzendingen van
George de Fretes
de NIROM was hij geen onbekende.
Vooral bekend was George met zijn
'Suara Istana' en "Royal Hawaiian Min
strels'.
George de Fretes was een begrip en
dank zij verschillende grammofoonpla
ten zal hij dat ook blijven. Wie kent
zijn muziek niet? Wie kan zijn spel, zijn
zang en zijn stijl nadoen of zelfs maar
benaderen? Niemand toch?
En dat is ook geen wonder, zijn stijl
was uniek. Zijn muziek sneed door je
ziel en de muziek kwam ook recht
streeks uit zijn ziel. Het was onze
muziek die hij speelde en nu is die
muziek nooit meer live te horen.
George is dood.
We hebben nog wat platen, ze zijn nog
te krijgen: "The music of George de
Fretes" (Philips 7111 436), "Schoon
ver van jou" (Philips 7551 051) en
"Heimwee naar Insulinde" (Philips 6454
407).
We hadden juist plannen om een nieu
we elpee te maken. Het heeft niet zo
mogen zijn. George de Fretes is niet
meer. Hij is naar huis en één ding weet
ik zeker: ze hebben daar boven nu
mooie muziek.
R.B.
Voor natuurgeneeskundige ad
viezen voor alle aandoeningen.
Gespecialiseerd in het adviseren
bij stofwisselingsziekten zoals
Rheuma, etc.
Maak nu een afspraak met onze
secretaris Dhr. THIERRY,
tel. 010-378917. Behandeladres:
Edisonstraat 25A, 3112 LS Schie
dam.
(Vervolg: "Boekbespreking")
van de jaren 1898 - 1899 I Snouck Hur-
gronje wordt ten tonele gevoerd, Mr
van Deventer, Multatuli en de Douwes
Dekker, die in de boerenoorlog vocht;
er is een moderne assistent resident
met twee aanvallige dochters; kortom,
wij herhalen: er gebeurt heel wat en
wel in het tempo van een toneelstuk
met vele bedrijven I I
Hoogtepunt van indringende beschrij
ving is een als een film geschreven
achtervolging van de eerder genoem
de geheimzinnige Chinees en wel door
Darsam, de Madurese bodyguard; hier
achter rent Minke om Darsam van
doodslag af te houden, achter Minke
rent met alle fut, die ze op kan bren
gen, Annelies, die haar geliefde narig
heid wil besparen en de rennende op
tocht wordt afgesloten met "mama",
njai Ontosoroh, die met de kain om
hoog en de haren los een militante
achterhoede vormtAls de geheim
zinnige Chinees, als een Deus ex Ma
china het verderop liggende bordeel
van Ah Tjong induikt en daarna on
vindbaar is, vindt Darsam daar de juist
vergiftigde heer Mellema sr
Na het proces Ah Tjong versus Melle
ma trouwt Minke met Annelies, na
eerst geslaagd te zijn als no. 2 van
heel Java voor het staatsexamen HBS!
Een paar maanden daarna komt de
klap op de vuurpijl I De Hollandse erf
genamen van de Mellemafamilie eisen
niet alleen de boerderij en landerijen
op, neen, ook Annelies moet bij vonnis
van de arrondissementsrechtbank te
Amsterdam als wettig erkend minder
jarig kind van Mellema naar Holland
komen. Zij zal aldaar onder voogdij
schap worden gesteld van haar half
broer Ir Maurits MellemaDit on
danks haar Islamitisch huwelijk met
Minke, dat onder deze omstandigheden
geen rechtsgeldigheid bezit. Mama,
njai Osontoroh, vecht terug voor alles
wat ze waard is, maar het Nederlandse
recht wijkt niet en Annelies gaat uit
eindelijk gelaten naar het land van de
blonde duinenHet geheel is een
met verve en couleur geschetst melo
drama, dat helaas door de vertaling
hier en daar nogal geleden heeft; bv.
als Minke zijn geliefde Annelies een
"vermolmde pop" noemt I I
Zo zijn er meer "vertaalde" schoon
heidsfoutjes. Toch ontkomen wij niet
aan de indruk, dat de schrijver, al heeft
hij het in eerste instantie niet bedoeld,
een stuk volkstoneel (komedie stambul)
heeft gecreëerd. Het verhaal is zo
beeldend geschreven, dat wellicht in
schrijvers onbewuste de aloude Javaan
se wajangvoorstellingen, dan wel de
zo populaire Indonesische volksopera
(Miss Ribut, Miss Cici) een visuele rol
gespeeld hebben. Wij moesten bij het
lezen en herlezen van het "stuk" den
ken aan "Setan Bantal", opgevoerd
door Miss Cici in Buitenzorg zo rond
1935; wat hebben wij toen genoten van
dit toneelstuk, compleet met de schurk
in de coulissen I I Rest ons nog met
respect te getuigen van de sfeer, waar
in de zo gave verhouding is beschre
ven tussen Minke en zijn wijze in alle
opzichten aristocratische Javaanse
moeder
Waarom het boek verboden is, is ons
niet recht duidelijk; misschien van
wege de wel erg laatdunkende aan
merkingen op het Javaanse volk, zijn
adat, leefregels en gewoonten
Waarom het boek zo heet en met welk
oogmerk het eigenlijk geschreven is,
is ons ook niet helemaal duidelijk, ten
zij het eerlang als werkelijk volkstoneel
wordt opgevoerd. Een persiflage, ja
een satire op een zo lang voorbije
periode mist zijn doel, ook als histo
rische roman, als uitzonderlijke situa
ties en personen, NU in terugblik als
"ZO was het" worden voorgesteld I
Last but not least: Alle publiciteit, het
verbranden van zijn boeken incluis,
hebben Ananta Toer geen windeieren
gelegd; hij zou bij wijze van spreken
ergens een rustig eiland kunnen kopen,
waar hij zich geleidelijk naar de Nobel
prijs toe zou kunnen schrijven, al zijn
wij dan wel van mening, dat eerst zijn
talent voor op zich zelf zeker niet
onverdienstelijk melodrama (komedie
stambul) zodanig zal moeten sublime
ren, dat Pramoedya Ananta Toer in de
Bahasa de wezenlijke tragiek van het
Griekse treurspel kan uitdragen.
AvI.
32
