ORIENT TRAVEL B.V.
HET GOUDEN MOLENTJE
SPUI 167a
DEN HAAG
Nungal 'eenzame klapper') etc. in
W. Java, en bv. de Niah-grot in Kali
mantan (Borneo).
De nestjes worden door de Chinezen,
doch ook door Aziatische bevolkings
groepen hoog geschat vanwege de
voedingswaarde, de genezende wer
king of als aphrodisiacum (geslachts
drift-opwekkende werking). Normaal is
de smaak nogal 'effen' of smaakloos,
doch de nestjes worden in de soep
met allerlei specereien, etc. toebereid.
De beste kwaliteit nestjes bevat de
minste veertjes (veelal donsveertjes
van de vogel zelf, zie foto).
De kuituur of traditie van het nestjes
verzamelen moet al heel oud zijn. Ar
cheologische onderzoekingen van de
bodem van de Niah-grot (Harrisson)
wijzen hierop, verder zijn de nestjes
al afgebeeld op urnen in Zuid China.
Men neemt dan ook een prehistorische
oorsprong aan. Geschreven documen
tatie is bekend van de T'ang Dynastie
(618 - 907 n. C.) (voor de kust van
China zijn enige eilandjes met zeer
bekende vogelnest-grotten), van som
mige Arabische schrijvers/geleerden,
zoals Idrisi (1154 n. C.) en tenslotte
wat betreft de Hollanders, beschrijft
de 'arts' (of beter chirurgijn) J. Bontius
in 1625 de handel van vogelnestjes in
Jacatra (nu Jakarta). Een uitvoerige
boekhouding van opbrengsten, etc. van
de Karang Bolong grotten (welke lange
tijd in handen zijn geweest van Zijne
Majesteit de Susuhunan van Surakarta
als feodaal recht) bestaat in geschre
ven documentatie en deze gaat terug
tot 1720! De opbrengst van deze grot
bedroeg in 1746 met 3 oogsten (niet
één zoals in het artikeltje van Mevr.
Domburg vermeld) per jaar circa
1.100.000,toenmalige 'guldens'. In
1840 werden deze rechten door het
toenmalige Nederlands-Indische Gou
vernement afgekocht van de Susuhu
nan voor een bedrag van maar even
tjes f 130.000,In 1881 en later wer
den deze grotten door het gouverne
ment verpacht aan belangstellenden
voor 725,per maand (toenmalig
geld, zonder inflatie). De opbrengst
van Karang Bolong bedroeg in 1847
(zoals uit Nederlandse boekhouding
blijkt) 50-60 pikul, dus ca. 3000-3700
kg nesten. Volgens Junghuhn (1853)
betaalden de Chinezen toendertijd
4.000,- 5.000,per pikul (ca.
62 kg) nestjes, en was de totale op
brengst van Karang Bolong 250.000,-.
Recent is vastgesteld dat 1200 'droge'
nestjes ongeveer 12 kg wegen, dus
1 pikul bevat ongeveer 6000 nestjes.
Hieruit blijkt wel de grote productivi
teit van de grot. Er moet nog gezegd
worden dat de 'plukkers' goed op de
hoogte waren van de broed-cyclus van
het vogeltje en daarmee in verband is
er een tijd, dat geen nestjes worden
verzameld, om ze de kans te geven
zich te vermenigvuldigen (broeden),
zodat de bevolking op peil blijft.
De nestjes worden geplukt door mid
del van lange bamboes aan het uit
einde voorzien van een sikkelvormig
mes ('julok'). Boven water (zee) - voor
een groot gedeelte van de Karang Bo
long grot is dit zo - bewegen de pluk
kers zich op rotan kabels of hangmat
ten en moeten de nestjes (anders val
len ze in het water) afgeschraapt wor
den in kleine mandjes. Zoals de schrijf
ster al vermeld gaat deze traditie vaak
over van vader op zoon. Een aardig
(jeugd)boek over het nestjes-plukken
en alle activiteiten, die daarmee sa
menhangen, is geschreven door S.
Franke - Si Boeroeng, bij de Javaanse
vogelnestplukkers, De Gulden Pers,
Haarlem (1946).
Nog wat over het voedsel. Dit is niet
'zeeschuim', doch bestaat uit zeer
kleine insekten, zoals muggen, haften,
vliegjes en kevertjes, die al vliegend
boven het wateroppervlak (meren, vij
vers) worden gegrepen, of bij sommige
salanganen-soorten hoog boven het
bomen-bladerdek ('super canopy fee
ders') worden verzameld en in voedsel-
ballen opgeslagen, en ook in deze
vorm aan de jongen (1 of 2 per nest)
gevoerd.
En wat de verhalen over Njai Loro
Kidul, de wispelturige godin der Zuid
zee betreft, en haar vazallen zoals bv.
Kiaj Belorong dan zou nog menig
Moesson aflevering gevuld kunnen
worden. Wie eens aan de Zd-kust van
Poeger heeft gestaan, of getracht
heeft Nusa Barung (een eiland voor de
kust) te bereiken weet van haar wis
pelturigheid mee te spreken, gezien
de sterke branding met aanstormende
golven en de niet voorspelbare stro
mingen. Bij zwaar weer wordt de ope
ning van Karang Bolong grot geregeld
tijdelijk door de zee afgesloten. Prach
tig is dan te zien hoe bij de aanrollen
de golven bij het ritmisch openen en
afsluiten van de grot, elke keer bij
'vrije' opening een wolk gierzwaluwen
naar buiten schiet, terwijl een tegen
gestelde 'wolk' naar binnen schiet.
Binnen in de grot is het volkomen
donker en moeten de gierzwaluwtjes
zich met 'echo-locatie' (vergelijkbaar
met radar) oriënteren I De oriëntatie,
de zgn. echo-locatie, geschiedt door
het uitstoten van ratelende klik-tonen
door de vogeltjes, die teruggekaatst
worden door de wanden en verder ob
stakels (stalactieten, enz.) in de grot
en het vogeltje het mogelijk maken
(via het gehoor) de afstand te schatten
tot het obstakel. Het is een buitenge
wone eigenschap, maar sommige blin
den kunnen het in zekere mate ook I
ADI
Schima (wallichii) noronhae (Theaceae),
thee-achtige boom..
2) Rafflesia, grote bloem (50-100 cm door
snede) van een bladgroenloze wortel
parasiet van bepaalde lianen.
Zet je pet op Boet, anders heb je straks
weer hoofdpijn.
De specialist op het Verre Oosten biedt aan
Speciaal tarief JAKARTAf 1.750,
Geen risico: U betaalt de reiskosten pas bij ontvangst van uw tickets, (slechts
10% deposito bij boeking).
DE NIEUWE AMERIKA/CANADA-PROGRAMMA'S ZIJN NU UIT
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070-63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020-23 74 84
Groeneweg 1 - 1381 CM WEESP
Tel. 02940 - 1 48 88 1 79 58
's WOENSDAGS GESLOTEN
Heeft weer vele nieuwe modellen in 22 kt. gouden briljanten sieraden.
briljant ringen vanaf750,
briljant oorknoppen vanaf500,
briljant hangers vanaff 500,
Bovendien tijdelijk bij besteding van een bedrag van f 500,
een fraai zwaar verzilverde theelepel met molentje cadeau.
Gaarne tonen wij U vrijblijvend onze modellen.
17
