poirrié
Exclusief Reisbureau HOLWERDA Exclusief
REISBUREAU HOLWERDA B.V. Loosduinsekade 497, 2571 CM
dode bomen, waarin we met veel moei
te naar boven zijn geklommen naar
opener terrein. So far, so good. Zulke
spelletjes hadden we als kind ook ge
daan. Het is slecht voor je vel en voor
je kleren, maar levert geen echte ge
varen op. Anders werd het toen we op
een tjot dicht onder de Pundak Lembu
op een steile grashelling kwamen. Het
was met de voeten nog wel af te tas
ten, maar de dichte grasschoven, die
er overheen hingen, duwden onze
knieën zo onverbiddelijk weg, dat we
het niet konden blijven volgen. We zijn
toen in de helling naar boven geklau
terd.
Die bleek steiler dan we hadden ge
dacht en het gras, waar we ons aan
optrokken, wortelde in de zandige
grond niet al te vast. Hoogtevrees is
in zo'n geval een luxe die je wel van
je afzet. Je speelt met je leven. Toen
we boven waren, zeiden we niet veel.
Dichtgegroeide paden zijn, behalve
aan het in de bergwand uitgekapte tra
cé, vaak te herkennen aan de 'Indische
sering', die het Boswezen indertijd
tegen afstorting en brandgevaar langs
de buitenrand heeft geplant, en die
zich vanuit die positie niet schijnt te
hebben verspreid. Langs de Ider-lder,
ten westen van de Pundak Lembu,
helpt ze de welig woekerende fuchsia
ondoordringbare wildernissen vormen,
waardoorheen lange tunnels met het
kapmes open worden gehouden. Lupi
ne, in Ngadisari aangeplant, is door
mens en dier langs de paden ver
spreid.
In de Zandzee leek mij de vegetatie
sedert veertig jaar sterk te zijn toege
nomen. Tussen Penanjaan en Batok,
buiten het bereik van Bromo-alluvium,
was de vlakte met korte alang-alang
ijl begroeid. Toen we, op weg naar
onze geheime badplaats onder de
Widadaren-top, rondom de Batok kwa
men, bleken ook de hellingen tege
over de Mungal-pas dichter en hoger
op begroeid dan voorheen, o.a. met
bosbes en edelweiss. Is de Zandzee
bezig dicht te groeien? Gaat hier in
luttele eeuwen ontstaan wat elders op
Java (Gedé, Papandayan) een 'alun-
alun' heet, een ring van grasland rond
om een bebost topgebied Een hache
lijke vraag, want de nukkige Bromo
blijft zand en stenen uitwerpen, zodat
het effekt van klimaatschommelingen,
dichtslibbing van de bodem, en ande
re oorzaken van verandering, telkens
wordt doorkruist.
En hoe speels en onberekenbaar kan
de natuur niet zijn: in de naakte zand
vlakte tussen Bromo en Pundak Lem
bu, niet ver van de lavaklippen die daar
uit het zand steken, stond één, zegge
en schrijve één, heuse cemara. Als
zaadje aangewaaid op de wind van
over de Cemara Lawang. Een andere
zwerver op de wind, maar een minder
gelukkige, was een grote dode neus
hoornkever.
Van de bevolking van Ngadisari heb ik
niet veel nieuws te vertellen. Ik ben
met die mensen te weinig in contact
geweest. Het is hetzelfde stugge boe
renvolk van toen. Voor zover er niet
te verdienen valt, hebben ze aan toe
risten en andere vreemdelingen geen
boodschap. De kinderen roepen geen
'Hello, Mister -' naar je, de mannen
reageren niet als je 'Selamat siang',
zegt. De Bahasa Indonesia is voor hen,
meer dan elders in Javaanse landen,
een vreemde taal, die geen vertrouwe
lijkheid schept. Maar zeg je, gewoon,
zoals vroeger, 'Menyang ngendi', of
nog beter, in de taal van de streek,
'Katé ngendi, Pak', dan kun je er zeker
van zijn dat je weerwoord krijgt.
F. v.d. BOSCH
Bij het kaartje van het Zandzee-gebied,
i- dat H. Zollinger tekende in november
Een begrip voor service, kwaliteit en solvabiliteit.
Wij bieden aan
Verzorgde 28 daagse wereldreis: Singapore, Hongkong, Taipei,
Honolulu, San Francisco, Las Vegas. Vertrek 26-8 incl. ontbijt,
transfers, excursies, reisverzekering en luchthavenbelastingen.
Bij voldoende deelname is er Nederlandse reisleiding aanwezig.
Verlenging mogelijk in Honolulu, San Francisco en
Las Vegas. f 6.975,
Verzorgde 19 daagse reis Hawaii (Oahu en Maui) 3.496,
Verzorgde 15 daagse reis Los Angeles en Hawaii (Oahu) f 3.425,
Verzorgde 15 daagse rondreis Californië v.af 3.379,
Amsterdam-New York v.a. 989,Amsterdam-
Amsterdam- Sydney-Melbourne v.a. f 2726,
Los Angeles v.a. f 1479,Amsterdam-Perth v.a. 2592,
Amsterdam-Toronto v.a. 1098,Amsterdam-Jakarta v.a. f 1800,
Amsterdam-Bangkok v.a. 1594,Amsterdam-Auckland-Wellington-
Amsterdam-Singapore v.a. 1700,Christchurch v.a. f 3032,
Familie over laten komen uit Indonesië, Australië, Nieuw Zeeland
Koop bij ons hun ticket, vraag nadere informatie aan.
DEN HAAG - Telefoon 070 - 46 89 50 46 89 51 - Dagelijks geopend van 09.30 tot
17.00 uur - zaterdag van 10.00 tot 13.00 uur - woensdagmiddag gesloten.
1844, een maand nadat Junghuhn daar
de schetsen voor zijn grote Zandzee-
kaart had gemaakt, die veel en veel
beter is:
Midden in de Zandzee liggen, van ZW
naar NO, drie kraters op een rij: de
grote Widadaren-krater of Segara We-
di Kidul, 2) Segara Wedi Lor, 3) Bromo.
Links van de Bromo ligt de Batok, ten
N. van de Batok, bij f', de Penanjaan,
daar tegenover, bij c', de Pundak Lem
bu, tussen deze beide toppen de lange
dwarsrug Cemara Lawang. Rechts bo
ven ziet U de weg van Probolinggo
door het dal van Sukapura bergop
waarts gaan. Ngadisari ligt onder het
kleine topje op de Cemara Lawang.
De weg die in de Dasar afdaalt splitst
zich in vieren: n) naar de Mungal-pas,
bij g', en verder naar Tosari,2) naar de
Bromo, 3) door de Dasar en de Rujak
naar de Ider-lder, bij j', waar men west
waarts naar Gubug Klakah gaat en
oostwaarts naar Ledok Amba, dat op
een zijrib ligt. het niet voor paarden
begaanbare pad, Anda, dat bij h' het
pad naar Ledok Amba bereikt De Ce
mara Lawang, tussen Penanjaan en
Pundak Lembu, is ongeveer zeven km
lang, de doorsnee van de Zandzee
dwars op die richting eveneens. De
kaart is sterk vertekend.
"Mevrouw Bruynemaes thoe Blankenberghe,
aangenaam". "Raden Mas Du Coutoubou-
souque van Salemba helemaal tot hier, non".
12
