Humor te land
in de lucht en buitengaats
18
HERKOMST (IV)
Buitengaats met de G.M. (Gouvernements marine)
De Gouvernements Marine oorlogs
schepen hadden in de maanden vóór
het uitbreken van de oorlog in Nederl.
Indië onder andere de taak om te pa
trouilleren in de noordelijke toegangs
wegen naar Java. Zij waakten in de
wateren rondom Sumatra, de Riouw
archipel, Straat Makasser en in de
Molukken.
Een patrouille eenheid bestond uit de
G.M. schip, ondersteund door drie Dor-
niervliegboten van de Marine lucht
vaartdienst. 's Nachts lagen de vlieg-
boten ten anker op beschutte plaatsen
tussen de eilandjes.
De bemanningsleden van de Dorniers
sliepen aan boord van het schip, waar
ook een aantal vliegtuigmakers en ra
dio-telegrafisten van de Marine ge
stationeerd waren, 's Nachts werd er
verscherpt "zeewacht" gelopen en
snelle motorboten en bemande zoek
lichten waakten over de zeevogels van
de Marine.
Tegen zonsopgang stegen zij op en
tijdens hun verkenningsvluchten, die
tot 17.00 uur duurden, stonden zij in
voortdurend radio contact met het
"moederschip".
De Dorniers lagen 's nachts ten anker op
door het schip uitgezochte, beschutte plaat
sen tussen de eilandjes. (ill. W. Doeve)
Dadelijk na het opstijgen, ging het G.M.
schip "anker op" om op patrouille te
gaan en om een andere veilige anker
plaats voor de komende nacht te zoe
ken.
Eenmaal in de twee maanden werd de
patrouille eenheid door een andere van
dezelfde samenstelling vervangen. De
taak van de eenheid bestond uit het
bestrijden en rapporteren van vijande
lijke acties. De vliegtuigen konden niet
alleen op het moederschip tanken,
doch de G.M. had op een aantal eiland
jes voorraden aangelegd voor de on
derzeeërs en vliegboten.
Zo sloop een G.M. oorlogsschip, be
wapend met een vorige eeuws kanon
van 7.5 cm en één 9 mm luchtafweer-
£$iinyjaArch.
I Har/mi
eil.
BORNEO
biuton
JAVA
Het patrouillegebied tussen de Anabas, Na-
tuna en Tambelan eilanden, (ill. W. Doeve)
mitrailleur rondom de Natoena, Anabas
en Tambelan eilanden in de Zuid Chi
nese zee, de meest verwijderde eilan
den van het Nederlands-Indisch grond
gebied. Het gebied dat hier gepa-
troulleerd moest worden, heeft een
oppervlakte van ongeveer 750 x 750
kilometer in het vierkant. Kunt u zich
dat voorstellen, een gebied zo groot
als heel Nederland, België, Luxemburg
en half Duitsland en in die enorme
waterplas met een onnoemlijk aantal
eilanden en eilandjes een schip met
drie vliegboten.
Het schip was op weg naar een van
de zwaar geheime bases voor de con
trole van de aanwezige voorraden. Op
het eilandje constateerde de officier
van het G.M. schip, aan de hand van
zijn voorraadstaten, en in aanwezigheid
van de inheemse bestuursambtenaar
van het betreffende eilandje, dat er
tien drums met dieselbrandstof ont
braken en enkele drums met smeer
olie.
"Oh, dat komt beslist in orde" zei de
bestuursambtenaar breed lachend,
want hij leefde op zijn eilandje nog in
de gemoedelijke, alles komt 'beres'
stijl van vóór de mobilisatie: "de Ja
panse vissers die de diesel en smeer
olie hadden geleend, hadden beloofd
dat zij, als zij weer langs zouden ko
men, deze zouden teruggeven
Met dank aan de mannen van het eer
ste uur van de G.M. van wie wij het
verhaaltje kregen. Zij tekenen hierbij
aan dat ieder land TIJD nodig heeft om
de oorlogsmachine goed gesmeerd te
doen draaien. Onze strijdmacht kreeg
die tijd helaas echter niet.
REDACTIE
In zijn nieuwste boek SEBELUM PRA-
HARA (VOOR DE STORM) d.w.z. voor
de PKI coup zegt Rosihan Anwar dat
Indojongens bluffend de uitdrukking
gebruikten: "Bouwmaken seg". Het is
ons een raadsel waar deze uitdrukking
vandaan komt.
In de KAMUS DIALEK JAKARTA staat
dat: ukuran Sinyo, betekent de schoen-
kledingmaat van een Indojongen van
beneden de veertien jaar. Wie kent
deze uitdrukking
In Maleisië 1982 heet een kalkoen nog
steeds ayam Belanda. Waarom?
In het Javaans zwerft in oudere tek
sten nog het woord gruteni rond,
waarvan de herkomst voor veel Indo
nesiërs een raadsel is. Onze onvol
prezen Javanoloog Dr. Pigeaud geeft
in zijn woordenboek uit de dertiger
jaren op: gekleed zijn in groot tenue.
Wij vragen ons af wie en in welke
hoedanigheid dat groot tenue droeg?
Hoe langer hoe vaker komen we in het
Indonesisch naast het woord trotaar
het woord kaki lima tegen voor stoep.
Wie weet van wie die kaki zijn
Sinds een paar jaren is het onsterfe
lijke woord "rebewes" gesneuveld
voor SIM. Surat Izin Mengemudi. Maar
wel zegt de Jakartaanse rij-instrukteur
nog: "Kalau ngerem harus mompa",
(pompend remmen) en aan het einde
van de les zegt hij mogelijk nog: "Me-
markir mobil di muka rumah saya", als
hij wil dat de wagen voor zijn huis ge
parkeerd wordt om tenslotte even bin
nen te wippen om te ngopi (voor een
koffiepauze).
Hoe zou het komen dat de Indonesiërs
hun eigen huidskleur alleen maar kun
nen omschrijven met soklat of coklat,
kopisusu of sawomatang, langsep of
een andere vrucht? Is het niet vreemd
dat het woord bruin als zodanig niet
voorkomt bij de kleuren in Indonesië?
Of ervoer men vroeger de kleur pi-
rang als ons bruin
In zijn veelomstreden en zelfs in Ja
karta openlijk verbrand boek BUMI
MANUSIA (AARDE DER MENSEN) van
PRAM (Pramoedya Ananta Tur) staat
op blz. 50 te lezen: "Kami duduk di
rumputan menonton orang-orang be-
radu layang." De vertaalster die ove
rigens voortreffelijk vertaalt zegt: "Wij
gingen op het gras zitten en keken
hoe mensen met scherpe touwen vlie
gers tegen elkaar lieten botsen om te
zien welke het strerkste was".
Wij hebben ook vaak naar vechtende
vliegers zitten kijken maar wij hebben
nooit vechtende vliegers op elkaar
zien botsen. Mana bisa Het vechten
bestaat alleen maar in het trachten
door te snijden van eikaars scherp
glastouw. Bukan? Of vergissen wij
ons
KNOOREN-YO SOAN ENG
