poirrié
De wijkende grens
of de verschijning van Batara Brahma
REISBUREAU HDLWERDA B.V. biedt aan:
VOETSTAPPEN IN'N ANDERE WERELD
Reisbureau Holwerda B.V.
Het had die middag, 10 juli 1981, op het platteland om Jakarta hevig geregend.
Nu scheen de maan door de brekende wolken en de nachtwind speelde zachtjes
in de bladeren van de ketela-planten. We zaten op de balé-balé onder het afdak
van Abdul's huis en luisterden naar de tokèh's in de tuinen rond om ons heen.
Af en toe hoorden we in de verte, later dichterbij, de ronda op een telefoonpaal
slaan. Midden in de nacht zou een schallende stem uit de kleine mesigit deze
landelijke rust grondig verstoren om ons op te roepen tot het gebed. Maar zo
ver was het nog niet.
We spraken natuurlijk over het geloof,
en over de magische kracht die van
de Koran schijnt uit te gaan. Abdul
was Islamiet, uiteraard, maar hij was
ook Javaan. Dat zijn twee dingen die
elkaar bij nuchtere analyse schijnen
te moeten uitsluiten, maar die in de
praktijk van het leven wonderwel sa
men gaan. Abdul formuleerde het zo:
"Ik heb eigenlijk geen geloof (geen
dogma's), maar ik ben een gelovig
mens."
Hij had zich in de loop van zijn leven,
vooral tijdens de revolutiedagen, meer
dan eens laten leiden door "ingevin
gen van hogerhand" en had daardoor
tenminste driemaal het vege lijf weten
te redden. Deze verhalen, die niet
duidelijk een "wijkende grens" laten
zien, bewaar ik liever voor een andere
keer. Het verhaal over de Koran is
een gewoon wonder-verhaal, dat ik
óók achterwege laat, omdat het geen
licht schijnt te werpen op de persoon
van mijn vriend Abdul, die kort ge
leden gestorven is.
Het moet in de jaren '70 zijn geweest
dat Abdul, toen tussen 50 en 60 jaar
oud, zich in moeilijkheden bevond. Er
werd een initiatief, een beslissing van
hem verwacht, een sollicitatie, een
landkoop, ik weet het niet. Toen ge
beurde het volgende:
"Ik was op Ngadisari en logeerde in
het Bromo-Permai Hotel. Ik had die
dag naar de Bromo willen gaan, maar
de Tenggerezen, die anders zo graag
hun paardjes komen aanbieden, zaten
bedrukt en in elkaar gedoken langs
de kant van de weg. Ik vroeg: "Wat
scheelt er toch aan, Pak?" Ik kreeg
nauwelijks antwoord. Een van hen
mompelde bijna onverstaanbaar: "De
Bromo, mijnheer." Wel, ik weet niet
precies waarom, maar ik ging die dag
niet.
Ik ging vroeg naar bed. Ik moet in
slaap zijn gevallen zonder mijn olie
lampje uit te doen. Midden in de nacht
droomde ik dat een rode schicht als
een bliksem door mijn kamer naar
beneden sloeg. Ik schrok wakker en
zag dat één van de gordijnen tegen
het lampje was aangewaaid en vlam
had gevat. Ik kon gelukkig de brand
nog uitslaan vóórdat mijn hele kamer
(en het hele Bromo-Permai Hotel) in
lichter laaie stonden. Daarna zette ik
de deur open. Ik weet niet of het veel
mensen is opgevallen, maar ik heb
nog nooit zó veel rook uit een huis
zien komen.
Wel, de brand was geblust, maar van
slapen zou na deze emotie toch niet
veel meer komen. Omdat ik nu toch
op was, besloot ik met de toeristen
mee te gaan naar de Bromo. Op de
kraterrand was het koud. De toeristen
maakten de ene opname na de an
dere van de wolken in het oosten,
boven de Cemara Lawang, die zich
roder en roder kleurden. Op het mo
ment dat de zon opkwam keek ik niet
naar het oosten, maar de andere kant
op, waar de Batok ligt. En wat ik toen
zag
Hier begon Abdul's stem te trillen van
aandoening, zozeer greep wat hij toen
had gezien, jaren geleden, hem op
nieuw aan:
"Wat ik toen zag I Uit de Batok rees
een gestalte op, groot, glanzend, god
delijk Ik heb nog nooit zo'n mooi
mens gezien. Ik ben nog nooit zó ge
lukkig geweest."
Zijn verhaal was uit. Wij zaten een tijd
stil bij elkaar, luisterend naar de wind,
naar de tokèh's en naar de ronda die
op de telefoonpaal sloeq. Toen vroeg
ik: "En wie was die gestalte, Dul
"Wie zal het zeggen", zei hij en
begon te lachen: "Misschien Batara
Brahma zelf?"
F. v.d. BOSCH
"Eerlijk gezegd interesseert 't me geen bal,
of er nou een Turk, Indo of Surinamer naast
me komt wonen, als ie maar een mooie
zuster heeft".
(n.a.v. Elseviers magazine onderzoek
over tolerantie t.a.v. buitenlanders en
gastarbeiders)
KERSTVLUCHTEN
Toronto 16-12 tot
Minneapolis 20-12 tot
Oakland 20-12 tot
Los Angeles 20-12 tot
VERRE OOSTEN
Colombo retour f 1.375,-
Bangkok retour 1.450,-
Hong Kong retour 1.825,-
3-1 f 999,-
5-1 1.199,-
4-1 1.419,-
5-1 1.419,-
Jakarta retour f 1.550,-
Singapore retour 1.700,-
Amsterdam-Jakarta/Denpasar-Sydney/Melbourne retour v.a. f 2.917,
Aruba, Bonaire, Curagao retour v.a1.797,
Reisverzekering werelddekking v.a. 0,94 p.p. p.d.
Aangesloten bij het garantiefonds van de A.N.V.R.
Voor nadere informaties
Loosduinsekade 497, 2571 CM Den Haag
Telefoon 070 - 46 89 50 of 46 89 51 - Dagelijks geopend van
09.30 uur tot 17.00 uur - Zaterdag van 10.00 tot 13.00 uur.
Woensdagmiddag gesloten
20
