Linkerfoto: de Jl. Pahlawan, vroeger Heerenstraat. Rechterfoto: de vroegere residentswoning, tegenwoordig een kartonfabriek, voor de
voorgalerij is het gemetseld voetstuk te zien waarop een leeuw staat. (Foto's: P. Storm van Leeuwen)
mensen zijn die ons dat kunnen ver
tellen? Enfin, er moet nog iets over
blijven voor een volgend bezoek.
Lopen wij nu terug dan zien wij links
en rechts, tussen nieuwere huizen, de
oude huizen uit een rijk koloniaal ver
leden, met indrukwekkende pilaren.
Halverwege aan de linkerzijde zien wij
een lange witte muur vol met vlagge-
stokken, waarachter een sportveld
ligt. Weer een eind verder vlak bij het
begin van de Jl. Pahlawan, staat een
eind van de weg af het reusachtige
monumentale voormalige sociëteits
gebouw. De U-vormige oprijlaan om
sluit een dor gazon. Op dit gebouw
heeft men nu een inschrift geplaatst
"Yayasan Pendidikan Untung Suropa-
ti" - een kweekschool (huidig Neder
lands: paedagogische academie) ge
noemd naar de held Untung Suropati.
Bij navraag blijkt het gebouw een en
kele keer te dienen voor feesten.
Ziet U de rijtuigen af en aan rijden,
halt houdende voor de marmeren trap
terwijl vanuit het gebouw een gezellig
geroezemoes komt van stemmen en
klinkende glazen en buiten vanuit het
donker de djangkriks en tonggerets
hun concert geven?
Ook het stationsgebouw, waar Theo
van Oudijck zijn beminde stiefmoeder
Léonie afhaalde, staat er nog en is
naar omstandigheden behoorlijk on
derhouden. Direkt voor het station is
een pasar waar een gezellige drukte
heerst, en wandelt men er doorheen
dan komt men in een straat waar tien
tallen dokars op hun klanten staan te
wachten.
Het haventje van Pasoeroean is een
voudig: een gekanaliseerde uitmon
ding van een kali met aan weerszijden
een pad, waarlangs de - hoofdzakelijk -
Madoerese vissersprauwtjes kunnen
aanmeren. Daar liep 's avonds Resi
dent van Oudijck, met de oppas ach
ter zich aan; Zoo vreemd, die
HollandersWat denkt hij nu
Waarom doet hij zooJuist op dit
uur op deze plekDe zeegeesten
waren nu omEr zijn kaaimannen
onder het water, en iedere kaaiman is
een geest
Nu zijn daar geen kaaimannen meer.
Het is de moeite waard om langs het
pad naar het uiteinde van de haven
te lopen. Kleine parelmoer-kleurige
krabbetjes schieten ijlings de blubber
in en als je je even niet verroert ko
men zij weer nieuwsgierig tevoorschijn.
Overal zijn Madoerese vissers bedrij
vig. Hier kan men naar hartelust foto
graferen, iets wat bijvoorbeeld in de
haven van Probolinggo pertinent ver
boden is, want daar liggen - hooguit
anderhalve - marineschepen.
Eigenlijk is Pasoeroean nü een drukke
Javaanse kustplaats, zoals vele andere,
en weinig ademt meer de sfeer van
tempo doeloe. Maar wil men op Java
nog veel oude eind vorige-eeuwse
(lees verder volgende pagina)
Marianne Eibers (31) ging begin dit jaar in haar eentje naar Indo
nesië, haar geboorteplaats Pasuruan opzoeken. Geen verzorgde
reis, geen gids, niets. Ze kende Indonesië niet, toen ze er wegging
had ze er nog niets van gezien. Na 30 jaar zag ze Pasuruan. "Ik
had het adres van de familie Kwee aan de jalan Hasanudin van mijn
vader gekregen. Oude relatie van toen hij nog bij het Proefstation
werkte. Ik stond ineens voor een reusachtig wit huis met een witte
leeuw in het midden van het voorerf. Een huis uit de verhalen van
Couperus. Dat kan gewoon niet, dacht ik, hier kunnen ze niet
wonen. Maar ze woonden er wel. Een schitterend huis met gran
dioze kamers en galerijen, spiegelglad gewreven vloeren. Een
vriendelijke familie, zo gastvrij en hartelijk. Niets was hen te veel
en ze kenden me niet eens I "In Pasuruan heeft de tijd stilgestaan,
tenminste dat moet ik er wel uit opmaken als ik een vergelijking
maak met Jakarta."
Marianne sloeg op haar reis aan het dichten, ze móést gewoon.
U zult haar nog wel tegenkomen in de volgende Moessons.
