poirrie
DÉGOTIEK
Godsdienstrechtbanken
Nieuws uit Indoaesië
Grote sortering Cocktailbloesjes Dresses
uit Indonesia en India.
Jasjes Bloesjes uit de Philippijnen.
Ook alleenverkoop van Bruidskleding
made in Indonesia.
Ik was volkomen verrast door de me
dedeling van mijn huisjongen en zei
hem, dat hij het Dorpshoofd van
Liline kon zeggen dat ik hem de vol
gende dag graag op mijn kantoor wil
de ontvangen en dat ik hem alles wil
de vergeven voor zijn onvriendelijke
wensen om mij blind te willen hebben
en dat ik het waardeer dat hij op zijn
oude dag nog naar mij toe wil komen
om mij om vergiffenis te vragen."
De volgende dag kwam het oude
Dorpshoofd in vol ornaat het detache
ment binnenlopen, zodat ik hem tege
moet liep. Toen hij mij zag bleef hij
eerbiedig staan, vouwde zijn handen
voor zijn lichaam en wachtte af tot ik
bij hem was.
Ik stak mijn hand naar hem uit en zei:
"Tuan Kepala negorij Liline, ik heb
gisteren alles van mijn bediende ge
hoord en het verheugt mij dat u zo
nederig wilt zijn om aan mij uw ver
giffenis aan te bieden. Het Nederland
se gouvernement is hier niet om als
boeman op te treden maar om zoveel
mogelijk orde, rust en hulp te verze
keren aan alle bewoners van deze
eilanden van Indonesië. Ik hoop dat
wij samen in de toekomst kunnen wer
ken aan het geluk van uw negorij en
de andere mensen van de Wemale
stam."
Daarna gingen wij naar de militaire
kantine, waar in bijzijn van de thuis
zijnde brigadecommandanten een koe
le dronk werd geserveerd op de goede
afloop.
Guna-guna had het af moeten leggen
tegen de moderne medische weten
schap.
Wat bedoel je met 'daar heb je alwéér een
Vliegende Hollander'
Naast de gewone en de militaire rechtbanken bestaan in Indonesia ook
"Pengadilan Agama": rechtbanken voor godsdienstzaken. In elke Kabupaten
(Daerah tk. II) is er een; en "hoger beroep" is mogelijk bij een "Majelis Islam
Tinggi", waarvan er nu 10 bestaan in enkele provincie-hoofdplaatsen; dit aantal
kan nog worden uitgebreid. Deze rechtbanken zijn onderdeel van het staats
apparaat en behoren organisatorisch tot het Departemen Agama (niet het De-
partemen Kehakiman). Alle functionarissen zijn dus ambtenaren (pegawai ne
gerij, en als zodanig bezoldigd.
Het is duidelijk, dat met "Agama" hier
alleen de Islam bedoeld wordt; de be
schikkingen van de P.A. zijn geba
seerd op de Islam-wetten, en hebben
rechtskracht voor de Islamieten. Om
gekeerd, voorzover er bij de andere
godsdiensten (Christ. Kerken, R.K.
Kerk, Hindu, Buddha) instanties zijn,
die met een "rechtbank" of Raad te
vergelijken zijn, hebben deze alleen
interne bevoegdheden zonder wette
lijke kracht.
Met deze korte vermelding zal uw
weetgierigheid denkelijk niet voldaan
zijn. Vraag: welke zaken worden er
door de P.A. behandeld? Ja, dan moe
ten we een beetje in het verleden
wroeten.
Want voor 1830 waren er een groot
aantal "pengadilan serambi" (genoemd
naar de serambi van een masdjid,
waar gewoonlijk zitting werd gehou
den) tot in de desa toe, en waar door
kaum, modin, penghulu rechtspraak
werd gehouden in alle kwesties ver
band houdend met Islamwetten. Die
functionarissen waren geen staats
ambtenaren (niet aangesteld door het
N.l. Gouvernement). In 1830 werden
deze rechtbanken onder supervisie
van een landraad geplaatst, en gaf het
Gvt. zich het recht om de functiona
rissen aan te stellen en te ontslaan
(maar zonder hen te bezoldigen
hun competentie werd echter niet be
perkt.
In 1882 kwam de grote verandering.
Geen verspreide losse rechtbankjes
meer, maar officiële "Priesterraden",
in elke Kabupaten, met eigen compe
tentie, los van de Landraad.
In 1922 kwam een commissie tot her
ziening van de Islam-rechtspraak, on
der leiding van Pangeran Hoesein Dja-
jadiningrat. Resultaat: de Priesterra
den werden tot werkelijke rechtban-
ken opgetrokken, en er kwam een
Hoger Islam Hof voor Java en Ma
dura. Maar de bevoegdheid van de
P.A. werd beknot tot de afhandeling
van alleen huwelijks-zaken volgens de
Islamwetten: huwelijk (nikah) - schei
ding (talak) - en hereniging (rujuk).
Dit werd als een pijnlijke ingreep ge
voeld, want zo werden zoveel andere
zeer belangrijke kwesties buitenge
sloten, als: erfenissen (warisan) - le
gaten en religieuze stichtingen (wa-
kaf - eigendomskwesties (harta) en
grondrechten. Dit alles moest voor
taan door de gewone rechtbanken vol
gens algemeen burgerlijk recht wor
den behandeld; terwijl de Islam hier
voor eigen wetten kent. Daarover zijn
de jaren door heftige debatten ge
voerd, maar tot nu toe, tot onder de
R.I. is in die beperkte competentie
(alleen huwelijkszaken) geen wezen
lijke verandering gekomen. De laatste
jaren is er een dispuut bijgekomen: Is
de beschikking van een M.I.T. (zie bo
ven) finaal, of kan men cassatie vra
gen aan de Mahkamah Agung, het
hoogste civiele gerechtshof? In enkele
perkara's heeft de M.A. zich inder
daad bevoegd verklaard en vonnissen
van een M.I.T. nietig verklaard. Dit
heeft tot grote ontstemming onder Is
lamieten geleid. Er is een soort com
promis gevonden, doordat op de M.A.
een Hakim Agung speciaal belast is
met godsdienstzaken, die rekening
houdt met de Islamwetten. De huidige
Minister van Godsdienst echter zou
zelf graag zien, dat de P.A. zijn volle
bevoegdheid zou terugkrijgen (dus niet
alleen huwelijkszaken), zoals het was
vóór de herziening van 1922. m.f.
Voor de komende feestdagen
DÉGOTIEK - Danckertstraat 86 - Den Haag - Telefoon 070 - 46 44 43
18
