O
Nieuws uit Indonesië
21 MEI a.s. INDISCHE DAG '83 - CONGRESGEBOUW
("O
17
TAAL-VERWARRING (I)
Mbok Kromo, een weduwe in Yogya,
is zeer blij haar zoon te logeren te
hebben. Zij heeft hem al lang niet ge
zien. Hij heeft een goede betrekking
in Bandung, en heeft nu zijn vrouw,
een aardig meisje uit Cimahi meege
bracht. En haar schoondochter heeft
haar verteld, dat zij een volle maand
zullen blijven. Nou, ze zal beiden maar
eens goed verwennen uit haar rijk
voorziene warung.
Maar wat moet dat? Op de ochtend
van de negende dag ziet ze beiden
druk bezig hun barang in te pakken.
"Maar kind, wat heb ik jullie gedaan,
dat jullie nu al er vandoor gaat?
Heb ik je te kort gedaan?" vraagt zij
huilend aan haar zoon. "Wel neen,
mbok" zegt de zoon verbaasd. "Ik heb
maar een week vrij. Daarbij twee
snipperdagen, en twee zondagen; en
het is een dag reizen naar Bandung.
Dus mijn tijd is werkelijk al op".
"Maarmaartoen jullie kwa
men, zei je toch, dat je selapan hari
zou logeren". "Wie heeft dat gezegd?
Ik zeker niet". "Dan was het je vrouw.
Dat is toch zo, kind?" valt zij uit
tegen haar schoondochter.
"Ja, dat is zo, Ibu" antwoordt het
vrouwtje beverig.
"Wat?" zegt haar man. "Heb jij dat
werkelijk tegen mijn moeder gezegd?"
Het vrouwtje voelt dat er iets mis is;
wat heeft zij voor verkeerds gedaan?
"Ja, Mas, dat heb ik gezegd. Maar in
Bandung heb jijzelf toch ook gezegd,
dat wij voor salapan hari bij moeder
zouden logeren", en ook zij begint te
huilen.
Zoonlief zwijgt en kijkt gefronst voor
zich uit, terwijl moeder en schoondoch
ter zachtjes snikken. De drukkende
stilte wordt verbroken door een scha
terlach van de zoon, waardoor de
beide anderen opschrikken. De zoon
geeft uitleg: "Kijk, Mbok, uw schoon
dochter heeft inderdaad gezegd, dat
wij sAlapan hari kwamen logeren,
maar niet sElapan hari En sAlapan is
het Sundanees voor negen (sembifan);
dus 9 dagen. En jij, vrouw, je moet
weten, dat sElapan hari bij de Javanen
35 dagen betekent".
Mbok Kromo omhelst haar schoon
dochter, en gaat snel naar haar wa
rung, om nog veel lekkere hapjes voor
de terugreis mee te geven.
NB.: Selapan is bij Javanen, vooral in
de desa's, een gewone term voor een
cyclus van 7 "pasarweken" van 5 da
gen (Kliwon-Legi-Paing-Pon-Wage).
Dus totaal 35 dagen. Periodieke werk
zaamheden of bijeenkomsten worden
vaak zo vastgesteld: eens in de 35
dagen op een vaste dag. Vandaag bv.
Senin (maandag) Kliwon; volgende bij
eenkomst weer op Senin Kliwon, pre
cies 35 dagen later; duidelijk. Onze
datering van de zoveelste dag volgens
de kalendermaand ligt hun niet zo
Moraal: als U de streektaal niet goed
kent, gebruik dan in Indonesia liever
de gebruikelijke Indonesische bena
ming (eenheidstaal). Het kan pijnlijke
misverstanden voorkomen. De bevol
kingsgroepen zelf kunnen wel eens
onder elkaar in verwarring komen,
zoals boven I
M.F.
U weet toch, wat "gelandangan" be
tekent? "Iemand zonder vaste woon-
of verblijfplaats" kunnen we netjes
zeggen. Een beetje grover: zwerver,
landloper, verschoppeling. In Jakarta
zijn ze bij bosjes te vinden onder
bruggen, aan de kant van de kali;
evenzo in andere grotere steden. Maar
ook in de slums van Calcutta, in Pa
rijs, New-York, Sao Paolo, en ga zo
maar door. Mannen, vrouwen, kinde
ren, in erbarmelijke omstandigheden.
Over twee van zulke vrouwen gaat het
in het volgende; anecdotisch, maar
vol schrijnend leed.
Een vrouwelijke gelandangan is juist
van haar "operatie-terrein" in Yogya
verhuisd, en ontmoet een "collega"
op de pasar van Denpasar.
"Wat was je werk in Yogya?" vraagt
de vrouw van Denpasar.
"Ik zocht er naar beling", antwoordt
de andere, (beling scherven)
"Je bent stapel. Beling zoeken, waar
voor?"
"Wel, dat kan toch verkocht worden".
"Idioot, wie wil er je baby kopen?"
"Wie heeft er een baby? Ik heb geen
man, en ook geen kind".
"Onnozel mens, al heb je geen echt
genoot, dan kun je nog wel een baby
krijgen I De baby kan je direkt na de
geboorte verkopen".
"Wat zit je te kletsen. Ik heb nog nooit
een kind gehad, ik ben zelfs nog nooit
in verwachting geweest".
"O, zo. Dus omdat het nog nooit ge
beurd is, kom je het hier zoeken?"
"Precies. Hier is er immers veel meer
van te krijgen. Kijk maar, jij zelf hebt
er al zoveel van, en de Yogyase wijst
naar de krandjang van de ander, die
vol zit met flessescherven.
"Ooo, bedoel je die beling", de vrouw
van Denpasar begint het te begrijpen.
"Ik dacht beling van Bali; en dat be
tekent zwanger zijn"
Eind maart verschijnen
"INDISCHE FAMILIE NAMEN"
door D. A. Visker
De tweede editie van een uit
gebreid register van Indische
familienamen (plm. 7.000) en
bijzonderheden over hun oor
sprong en ontwikkeling in de
laatste eeuw.
Een boek dat geslachten na U
nog waarde zal hebben
Prijs plm. 30,gebonden
"ALS HET MAAR LEKKER IS"
Een lijvig receptenboek met alle
gerechten, koekjes, etc. die naar
Indische smaak lekker zijn.
Een selectie uit de beste door
Tong-Tong/Moesson lezeressen
ingezonden recepten.
Prijs plm. f 25,
MOESSON-UITGAVEN
ZATERDAG 26 MAART 1983
PASAR SENANG UTRECHT
Zaterdag 26 maart a.s. organiseert de
werkgroep Pasar Senang van de Sek-
tie gerepatrieerden, wederom een ge
zellige Indische Bazaar in de "Prinsen
hof", Eykmanlaan 431, Utrecht. De op
brengst gaat naar enkele projecten in
Indonesië, waar de nood hoog is.
U bent van harte welkom en de toe
gang isgratis
De Pasar is open vanaf 11.00 uur -
23.00 uur en is te bereiken met bus 9
en de ringlijnen 10 en 20.
Sfeervolle zaal en natuurlijk weer lek
kere Indische koekjes, Indonesische
dansen, Indische drankjes en makanan.
Ook de welbekende stands staan er
weer zoals: de sierstenen, batik, hand
werk, obral (rommelmarkt) enz. en
verder grabbelton, rad van avontuur,
schiettent, boffen/wanboffen.
Kortom, de moeite waard voor een
goed doel
"Natuurlijk niet. Ik heb het over be
ling op Java; en dat betekent scherven
van glas of flessen
Het misverstand is opgelost en de
Yogyase gaat verder met zoeken.
M.F.
