Joyce Cohen-Top
op de trap voor haar huis.
lijker. Joyce en ik woonden 26-27 ja
ren geleden in hetzelfde kosthuis aan
de Joh. Verhulststraat in Amsterdam.
Ze was toen net getrouwd met Ruud
Cohen en Joyce was in verwachting.
We zouden nou voor 't eerst kennis
maken met de "baby" die inmiddels
een jonge man van 25 is, Erik, en die
met Joyce al 't werk doet op een groei
ende farm. Ze wonen 29 mijl van Hilo
vandaan en 3 mijl van Pahoa dat ze
aangaf als "net Banjuwangi voor de
oorlog." Doodstil is het daar buiten
en ik vind Joyce maar geweldig flink.
Martin (12) en Quentin (14) gaan nog
naar school en met hun Indische
snoetjes hebben ze nergens last van
daar. Ruud zit nog in Californië, want
z'n baas kon hem niet missen. Hij komt
eens in de maand thuis. Verder lijkt
alles daar op Indië, neen niet Indone
sië, Indië van ver voor de oorlog. Een
paar mijlen van Joyce vandaan wonen
ongeveer tien Indische families. Veel
ramee op z'n tijd. Er zijn o.a. drie da
mes die zich gewoon na een vakantie
in Hawaii hebben gevestigd. Vonnie
Niggebrugge, Edith Boers en Els Rij-
gers wonen in de "Pondok Wahine"
en ze halen er hun hart op aan het
klimaat en de planten. Alles is lava
daar, en de aarde waar alles in groeit
bestaat uit zwarte sintels. Als je bij
iemand op bezoek komt moet je dan
ook je schoenen bij de voordeur op
de lanai (galerij) laten. Prachtig ge
woon.
Joyce heeft een groot huis, veel zelf
geverfd en zo. Regenwater wordt op
gevangen in een enorme bak (je kunt
erin zwemmen zo groot is 't) en het
water wordt dan het huis ingepompt
(elektrisch). Toen wij er waren viel 't
licht uit. Pech deze, je kan niet baaien,
of wat maar. Dus wachten tot het licht
weer aangaat. Met echte Indische gast
vrijheid onthaalde Joyce ons op de
sights and sounds van de Big Island.
Alles is zo weelderig. Ik heb nog nooit
zulke grote waringins of manggabomen
gezien, enorm. De kleuren van de
bloemen zijn zo fel, de lucht zo zacht
en altijd is daar de bries, en de oce
aan - blauw met groen en een rand
van wit schuim op elke golf die zich
op het zwarte strand in een fijne mist
stuk gooit. En achter je de bergen, de
Mauna Kea en de Mauna Loa. En tje-
mara's, veel tjemara's. Natuurlijk ston
den je oren wijdopen om 't geruis van
die tjemara's op te vangen. Joyce wou
ons laten zien hoe de kemirie eruit ziet
voor je ermee begint te koken.
De Hawaiiaan noemt het kukui (ku-
ku-i). Ze is maar klein die Joyce, dus
grote sprong om een tak naar zich toe
te trekken en "ééh, ééh, ééh," horen
we. De Hawaiiaanse eigenaar schudt
een waarschuwende vinger naar haar;
"één maar", zegt Joyce, De kemiri
werd bekeken en dan was er nog de
belimbing, en de djambu klutuk en de
katès en de srikaja. Paniek, noemt
Joyce al het gekijk en geroep van "kijk
dan dit, kijk dan dat". Riettuinen zijn er
ook zo veel en met de bergen op de
achtergrond waande ik me in Taju bij
de Muria. Precies zo. De kraters op
het eiland braken nog steeds lava uit,
vooral de Kilauea. Het is een groots
natuurschouwspel ten beste gegeven
door Madame Pélé, de Vuurgodin die
daar woont. Neem nooit wat mee van
daar, lava of plantjes of zo. Madame
Pélé duldt dat niet en zal je achter
volgen met pech alle dagen van je
leven. Als je uit Indië komt respecteer
je zo'n waarschuwing, als je het niet
gelooft ga dan maar naar het post
kantoor in Hilo waar de pakjes blijven
binnenkomen van mensen die wat ze
meenamen aan Madame Pélé terug
sturen!
Het eiland Hawaii is het jongste eiland
in de archipel en groeit nog steeds.
De lava ligt er afgekoeld en verhard
in grote cirkels zo ver als je zien kan,
zwart en doods, dit is pahuehue (pa-
hoi-hoi), ligt het in brokken dan heet
het aa (a-a). Op het eiland worden de
richtingen niet aangegeven met noord
of zuid maar met aan de bergkant
(mauka-side) of aan de zeekant (ma-
kai-side). Moet je ook even aan wen
nen, vooral als je niet precies de oce
aan in zicht hebt, of de bergen ver
scholen gaan achter dikke wolken.
Roewet. We brachten nog gauw een
bezoek aan de "Pondok Wahine".
Doodgezellig om zo midden in Hawaii
even een kopje koffie te halen bij
Indische mensen. "Ajo, vertel van die
koffer en van die pisoh blati", zegt
Joyce. In geuren en kleuren het ver
haal gedaan. "Kan je nagaan, er zijn
nog 20 zoals deze in Honolulu", wij
zend op Wally en mij, zegt Joyce. Ik
beloofde haar dat ik het allemaal wel
aan Moesson zou pennen.
"Kijk maar uit naar 'Aloha' zei ik.
"Ik sla meteen het blad dicht toch",
was Joyce's wederwoord. Ik hoop dat
ze dit leest. Ze belde ons nog op na
de storm in Honolulu, want de Indische
Deskundige inspectie van de
kemiri boom.
groep daar wou weten hoe die groep
uit Pennsylvania door de storm was
gekomen. Sympathiek gebaar. Mahalo
Joyce I
Veel te gauw zaten we alweer op de
airport in Hilo om terug te gaan naar
Honolulu. De plane bleef maar weg.
"Deze Aloha Airlines djam karèt",
zeiden we tegen elkaar. Maar dat
kwam door de orkaan "Iwa" die op
komst was. Wisten wij veel. Om een
lang verhaal kort te maken, we land
den in Honolulu en dachten dat we elk
ogenblik teruggeblazen zouden wor
den naar het vasteland (de plane ging
te keer in de lucht dat het een lieve
lust was I). We waren dolblij terug te
zijn in ons hotel na een urenlange rit
door Honolulu omdat alle verkeers
lichten uit waren en iedereen tegelijk
naar huis gestuurd werd om de orkaan
af te wachten. Wat een chaos. Die
avond zaten we met z'n allen op onze
kamer in het stikdonker. De storm
loeide zonder ophouden en we zaten
elf hoog. Vijf van ons gingen naar be
neden (lopen) naar het restaurant om
te zien of we wat te eten konden vin
den. Bij de salad bar zagen we drie
kaarsen branden en ik vond dat de sla
dat licht echt niet nodig had maar wij
wel.
Op deskundige wijze werd de kaars
gegapt. Ik wandelde zo terloops naar
de bar, blies eerst de kaars uit (slim?)
en pakte het ding met me mee in de
duisternis. Met eten en licht kwamen
we weer boven. Je weet één Indo weet
raad op veel dingen, laat staan 22.
We hadden dan ook champagne, whis
key, seven-up, coca cola, en waar
vraag ik je, tref je ooit Indische men
sen aan zonder eten? Van alles en
nog wat kwam er tevoorschijn. Zo
werd de orkaan uitgezeten en de ra
vage die "Iwa" achterliet op de eilan-
(lees verder volgende pagina)
