Indische spekkoeken
MALEIS
Te koop
Van mevrouw C. M. L. Pardede-van Boetzelaer ontvingen wij de twee bovenstaande foto's, waarvan de eigenaar onbekend is. Wellicht
herkent een van de lezers een of meer van de afgebeelde personen. De foto links is in juli 1915 in Tomohon genomen, verder is er geen
enkel gegeven van. De rechterfoto is gedateerd Malang, 16 maart 1919, "na afloop van 't kinderfeest". Achterop staan de volgende
namen: Jeanne Ketting Olivier, "Ik" (zonder hoed), Riekje Dogterum, Mevr. Coert, Ita Coert, juffr. Boecage, mevr. Sesink Clee.
Er is al heel wat geschreven over de Indonesische taal, maar ik wil er toch mijn
steentje toe bijdragen, omdat ik mij enorm interesseer voor talen. Niet om te
spreken, want ik ben meer van de wiskundige kant, maar de herkomst ervan. Als
ik nog eens opnieuw zou kunnen beginnen, zou ik beslist dit onderwerp kiezen
voor studie.
Ik ben dus een leek, maar ik geloof
dat er drie opvallende soorten woor
den zijn in het Maleis (ik vergeet dus
even de Bahasa Indonesia), met name:
1. woorden die door de klank aan
geven wat ermee wordt bedoeld,
2. woorden die zijn ontleend aan an
dere talen,
3. woorden die door een klein nuance
(uitspraak-)verschil iets heel anders
gaan betekenen.
In categorie 1 denk ik aan (en er zijn
er nog veel meer I): tekleh (houten
sloffen) en ik hoor ze gewoon over de
straat klepperen. Mentjret (diarree) -
ik hoef U niet te vertellen wat ik hoor!
Mlempem - kent U een beter woord
voor voos of oudbakken? Ketjoet -
juist dat samenknijpen van de lippen
bij het uitspreken van dit woord doet
denken aan zuur.
Amblas - en ik zie mijzelf in de grond
zinken.
Categorie 2.
mobil automobiel, sopir chauf
feur, persneling versnelling, dong-
krak dommekracht, ban auto
band, setrum stroom, toh tochl,
selèh gelei, jam, arsip archief,
arlodji horloge, bis bus.
Verder zijn er in deze categorie woor
den die een extra explicatie vereisen:
Een paar jaar geleden was ik in Indo
nesië en ik ging naar een bank om
geld te wisselen. Bij binnenkomst was
het eerste wat ik zag twee loketten
naast elkaar. De ene met opschrift
"terima"; dat was duidelijk: geld op
nemen. Daarnaast het opschrift "seto-
ran". Het heeft even geduurd voordat
ik mij realiseerde dat ik daar geld kon
"storten" I
En wat denkt U van een bushalte in de
stad Jakarta die "pelbak" heet? Op die
plaats werd vroeger het stadsvuil ver
zameld. Rekent U maar uit: vuilnisbak
puilnisbak - puilnisbak puilbak -
en daar is "pelbak"
En dan de overname uit het Spaans
(Portugees?): sepatu (schoen) of in
het Spaans zapato, botol (fles) bo-
tella, mentega (boter) mentequilla.
Ik was op een keer in Spanje op zoek
naar meel, want ik wilde pannekoeken
bakken. Maar wist ik veel wat meel
was in het Spaans? In de camping
winkel stootte ik op een artikel dat
"harina de trigu" heette. Bingo, dat
woord trigu deed het helemaal! Tepung
trigoe, toh
Zelfs in het Madoerees meen ik over
eenkomsten te ontdekken met Spaans
(Portugees?): "Wacht even" is in het
Madoerees: andanteh geloeh (atten-
der?) En dan praat ik nog niet eens
over dat heerlijke "petjoh", waarin
een jager vertelt van: "En ik pasang
doeè a a a r, kapot die varken!"
Ik hoor het schot
Categorie 3.
Het leukste verhaal dat ik in deze ca
tegorie weet te passen is dat van mijn
moeder (die inderdaad het Maleis
nooit machtig is geworden). Zij kwam
na de tweede wereldoorlog terug in
Indonesië. Toen had je de z.g. "onder-
nemingswacht" (OW). Op een nacht
werd mijn moeder wakker door een
aanhoudend gehoest van één van die
OW'ers, die om het huis liep.
Bezorgd als zij altijd is geweest, zocht
zij een of ander hoestmiddeltje en riep
naar buiten: "Kenapa batoe?". De con
sternatie was grootDe OW'ers zoch
ten alles af om die "stenengooier" te
vinden. Het heeft lang geduurd voor
dat mijn vader had uitgelegd dat mijn
moeder "batoek" had bedoeld.
Er zijn er meer:
djadjar rij, maar dadar omelet;
biro bureau, maar biroe blauw;
djari vinger, maar tjari zoeken;
soempah eed, maar djoempa ont
moeten.
HENK SMIT
Sï
SPANJE, COSTA BLANCA
mooi appart. v.a. 46.000,
In Torrevieja (Alicante): villa's,
bouw- en plantgronden, tuinde
rijen in voile produktie, restau
rants etc. Bijzondere aanbiedin
gen I Absoluut betrouwbaar.
Inl. na 19.00 uur 070-60 81 22.
TANTE NON's
Franco thuis in speciale verpakking.
Min. 500 gram f 20,
Min. 750 gram f 25,
stort op giro 38 92 616
Mevr. F. Y. Robert-Flamand
Mozartlaan 629
5011 SP TILBURG, tel. 013 - 56 08 35
20