Geen gewoon Indisch meisje
filmde haar gewone Indische ouders.
POIRRIÉ
Toen ik daar in het filmhuis aan de Denneweg zat voor de film van Marion Bloem,
"Het land van mijn ouders", dacht ik: laat die film alsjeblieft herkenbaar zijn.
Laat wat er gezegd wordt waar zijn, laten de beelden gewoon en echt zijn. Want
als het niet zo is, dan ben ik zo weg, dan wil ik die film niet eens uit zien. Per
slot van rekening is het land van Marions ouders ook mijn land. Maar hoe ziet
het land eruit dat uit de camera van Marion Bloem komt?
"HET LAND VAN MIJN OUDERS"
De film begint met de mooie (Indische)
ogen van Marion Bloem. Marion is naar
Nederlandse begrippen exotisch mooi
en dat is alvast een pluspunt om een
film mee te starten. Marion op de
schaats, Marion op Balische dansles.
Ik moet even denken aan de foto-ver
gelijkingen in het boekje van Ralph
Boekholt "Mendoeng", Holland-lndo-
nesië. Marions stem die vertelt over
haar familie, haar vader, haar moeder,
jeugdfoto's, trouwfoto's. Het Indische
huis, KNIL-militair, een knappe Indische
jongen trouwt een lief Indisch meisje.
De stem van Marion vertelt over de
simpele dingen uit het Indische leven
zoals ze die van haar ouders gehoord
heeft, want zelf heeft zij, geboren en
getogen in Nederland, dat leven niet
gekend. Misschien dat ik het me ver
beeld, maar haar stem klinkt gefor
ceerd-neutraal en vlak als van een
Nederlandse journaallezer, een buiten
staander.
Dan komt het vakantie-filmpje over In
donesië. Slecht beeld, zo slecht als
zelfs een amateur tegenwoordig niet
meer maakt, en ik zit bijna weer in de
startblokken. Maar het commentaar bij
de beelden tipt zaken aan die waar
zijn, wordt iets emotioneler, met daar
naast opmerkingen waar je je handen
bij dichtknijpt. Er is filmdocumentatie
bij, de oorlog, de politiële acties, het
arme volk, de onderdrukking van het
volk, de armoede. "Zouden wij (de
familie Bloem) net zo arm leven als we
in Indonesië waren gebleven?" vraagt
Marion zich af.
Het commentaar krijgt hoe langer hoe
meer de vorm van een open vraag en
terecht, alles op de film is voor Marion
immers alleen geschiedenis-op-papier.
Nederlands-lndië en de geschiedenis
van haar ouders zijn iets van horen
zeggen. Op school hier heeft Marion
het anders gehoord. Ze is nu bezig de
waarheid zelf te ontdekken.
De laatste helft van de film is een ju
weel. ledereen die de film gezien heeft
zal de familie Bloem, Pa, Ma, Oma en
tantes in zijn hart gesloten hebben. Nu
bleef de camera bezig met de Indische
ouders waar het om begonnen was.
Pa Bloem, een Indo zoals Tjalie die be
schreven zou hebben. De kleine man
op de achtergrond, maar met een per
soonlijkheid die elke stoere filmheld
van het doek zou vegen. Aarzelend,
maar toch zonder schroom uitkomend
voor wat hem na aan het hart ligt,
krontjong en pentjak (dat hij uitstekend
beheerst), zijn kennis van, geloof in de
kracht van stenen, zijn graag in de
keuken bezig zijn. Nog altijd een knap
pe man om te zien, een prettige man
om naar te luisteren. Marion weet hem
met haar goed gestelde vragen aan
de praat te houden. Knap filmwerk
En dan de moeder. Kittig, praat ge
makkelijker dan haar man, geen blad
voor de mond, maar toch af en toe die
ouderwetse gêne in haar toon van:
"Zeg ik nu niet te veel, kan dat nu
wel?" Zij is het die overduidelijk de
leiding in het gezin Bloem heeft, zij
aanvaardde het Hollandse leven voor
100% en met het volle verstand, met
alle consequenties en risico's en praat
er vrijelijk over.
Dan is er nog de vrolijke Oma, en een
kleine, levendige nicht, de krontjong-
muziek, het familiefeest.
Nu moet de film eindigen. Een apotheo
se? Heeft de kijker wat geleerd? Welke
kijker, de Nederlander voor wie het net
zo goed een Turks of Marokkaans ge
zin had kunnen zijn, of de Indische kij
ker die verheugd zichzelf heeft ont
dekt in duizenden spotjes? Heeft Ma
rion eindelijk het antwoord gevonden
op haar vragen over identiteit, erfelijk
heid, waarden en al dat soort zaken
die haar bezig hebben gehouden
(Waarschijnlijk pas sinds ze psycholo
gie ging studeren). Is haar speurtocht,
zoals ze haar werk noemt, toch een
ontdekkingsreis geworden?
Slotanalyse: Marion Bloem is net zo'n
gewoon Indisch meisje als ieder ander,
hoe kan dat anders met zulke ouders,
zo'n background, zo'n opvoeding?
Waarom dan eerst zo'n opgeklopt di
lemma in dat vervelende boek van
haar? Ze had deze mooie film gewoon
"Mijn ouders" kunnen noemen. Al was
het milieu waaruit ik kom, anders, had
den mijn ouders andere interessen, in
nerlijk verschilden ze niets van Pa en
Ma Bloem. Ze waren gewone Indische
ouders.
De film eindigt met net iets teveel
symbolische beelden van Marion, die
hardnekkig doorgaat met haar Balische
dans waar ze tot in de eeuwigheid niets
van terecht zal brengen. Niet alleen
omdat ze zo Westers stijf is, maar om
dat het nu eenmaal niet iedereen ge
geven is de legong te kunnen dansen.
Of country and western te zingen.
Compliment voor allen die aan deze
(eerste lange) Indische film hebben
meegewerkt. Had er geen spijt van.
L.D.
50 INDISCHE RESTAURANTS
De titel van deze zojuist uitgekomen
culinaire gids luidt "De 50 beste Indo
nesische restaurants in Nederland"
maar U kunt met uw sloffen aanvoelen
dat dat in vele verkeerde keelgaten
geschoten zal zijn. Goed is goed maar
best is iets anders. "50 van de beste
restaurants" zou vriendelijker hebben
geklonken, en misschien meer de waar
heid hebben benaderd. Want Neder
land telt 1900 Chinese- Indische res
taurants, arrogant dus om daar 50
beste uit te halen I
Deze gids is, hoe dan ook, een aardige
handleiding want van Groningen tot
Maastricht ligt een spoor van aange
naam ingerichte Indische eetgelegen-
heden met ook nog een voortreffelijk
verzorgd menu. Om er een paar te
noemen "Deli" in Alkmaar, "Indone
sia" in Amsterdam, "Baru" in Gronin
gen, "Redjeki" in Delft, "Mooi Java" in
Haarlem, "Raden Mas" in Schevenin-
gen enz. enz. Uitgebreide beschrijvin
gen van het interieur, aardige inleiding,
wat specialité's, wat prijzen en vaak
ook nog een prachtige foto erbij. Uit
gebreide woordenlijst. Een zuiver com
merciële uitgave, toch wel grappig om
te lezen en te schenken aan een zaken
relatie of de baas op kantoor.
En U eigen lievelings eethuisje (een
van de 1850 die niet genoemd zijn)
schrijft U er maar bij I
'De 50 beste Indonesische restaurants'
f 14,90, porto f 2,30.
"Onze ouders hebben ons met hun veront-
reinigingsgeharrewar wel goed de boom in
geholpen."
4
