O
POIRRIÉ
INDOSOFIE
In Moesson van 1 maart stelt Ralph
Boekholt de vraag: Bestaat er zoiets
als een Indische filosofie?
Het antwoord kan kort zijn: nee, die
bestaat niet.
Filosofie wijsbegeerte begeerte
naar wijsheid antwoorden trachten
te vinden op vragen als hoe, waarom,
waarheen, van waar
Dat zijn vragen die een baby of kleuter
zich niet stelt, dus kan hij geen filosoof
zijn. Hij imiteert en leert, zo is hij ge
programmeerd, maar heeft daarbij geen
begeerte naar wijheid, hoogstens naar
een koekje of zijn fles.
De grote stimulans tot het wijsgerig
vragen is de Dood of de Angst of de
Verwondering (Plato en Aristoteles).
De antwoorden op die vragen zocht
en vond de mens gewoonlijk in de
religie. De filosofie steunde op en was
heel lang ondergeschikt aan de theo
logie (in het Westen tot aan de Re
naissance, terwijl de Oosterse wijsbe
geerte zich nog altijd binnen de reli
gie beweegt), vandaar dat van elkaar
verschillende godsdiensten ook ver
schillende filosofieën voortbrachten.
Het is dus begrijpelijk dat men niet kan
spreken van een Indische filosofie,
aangezien de Indo-Europeaan geen
aparte religie aanhangt, noch ooit heeft
aangehangen, die specifieke vragen
en antwoorden oproept. Soms wordt
de levenshouding abusievelijk als filo
sofie bestempeld.
Voorschriften voor hoe te handelen
vallen daar echter niet onder, maar on.
der ethiek. Het denken over de ethiek
daarentegen is wèl filosofie. Aristote
les, Spinoza, Kant en anderen heb
ben belangrijke wijsgerige ethische
geschriften geschreven. Bepaalde
ethische opvattingen vinden hun neer
slag in de opvoeding van het kind en
bepalen de latere levenshouding van
de volwassene.
De woorden "halus" en "komt terecht
(zie art. R.B.), zo typerend voor (de
meeste) Indische mensen, zijn ont
leend aan de Oosterse levensbeschou
wing, beïnvloed door Buddhisme en
Hinduïsme, welke laatste immers tot in
de 16e eeuw de heersende godsdienst
in Indonesië was. Men vindt dezelfde
houding in andere landen in het Verre
Oosten.
Buddhisme: eerbied voor alles wat
leeft, zelfs voor het kleinste insect (ha-
lus). Hinduïsme: fatalisme, onderdanig
heid aan het Lot, voortspruitend uit het
kastenstelsel, je kunt er nou eenmaal
niets aan veranderen, houd je nou maar
aan de regels van je kaste, je opge
legd door het Lot, dan komt alles wel
terecht.
Vanzelfsprekend heeft de Indische le
venshouding invloeden ondergaan van
beide culturen waartoe zij behoort, de
Westerse en de Oosterse. Er zitten al
lerlei voorouderlijke resten in ons on
derbewustzijn, waarvan we geen weet
meer hebben, maar die ons doen den
ken en handelen zoals we doen.
Een Indische filosofie? Nee.
Wat niet wil zeggen dat er geen In
dische filosofen zijn I
HÉLÈNE WESKI
KOLONIST OP NIEUW GUINEA
Hierbij enkele toevoegingen aan het
artikel van Bruinsma getiteld "Kolonist
op Nieuw Guinea" in Moesson van
1 maart 1984.
Alle vluchten van de Marine Lucht
vaart Dienst van Biak naar Sarmi wa
ren tevens patrouilletochten; immers in
1954/55 was er al sprake van infiltra
ties. De vliegtocht ging altijd via het
eiland Japèn over de rivieren. De Mari
ne Inlichtingen Dienst (Marid) had dan
de officiële posten die vanuit het vlieg
tuig moesten worden waargenomen
te fotograferen.
Bruinsma heeft het over grote glazen
bollen aan weerskanten van het Cata-
lina vliegtuig. Dit waren de geschuts
koepels voor de mitrailleurschutters,
die altijd meegingen. De Marid overi
gens maakte gebruik van kruizen, die
door het kamponghoofd werden ge
regeld. Indien er geen gevaar was
werden twee balken over elkaar ge
houden die geen pijl vormden. In geval
van infiltratie werden twee balken zo
danig over elkaar geschoven dat zij
een pijl vormden in de richting .waar
het gevaar vandaan kwam. Dit alles
was als vertrouwelijke informatie bij
de piloten bekend, die gevaar-signalen
telegrafisch doorgaven aan de basis
in Biak, van waaruit dan een peleton
mariniers werd uitgezonden. Soms
werd ook heftig met een rood-wit-
blauwe vlag gezwaaid, ten teken dat
alles in orde was.
Th. H. VON WIEDERHOLD
StruisvogelpolitiekEn boven liggen nog
een stuk of twaalf aanmaningen.
DE DICHTER
Lex is aan het dichten geslagen.
We weten dat sinds afgelopen
zondag toen we weer eens bijeen
waren. Op een gegeven moment
zei Mieke op haar quasi noncha
lante wijze "Lex dicht". Monden
vielen toen open want Mieke
wordt altijd serieus genomen en
het is bekend dat Lex altijd voor
onverwachte verrassingen zorgt.
Toen hij binnen kwam werd hij
dan ook bewonderend aangeke
ken. "Lexje zag eens manga's
hangen als ramboetan zo groot"
zei ik om leuk te zijn. Niemand
lachte natuurlijk. Terecht. Hij wist
nu dat wij geïnformeerd waren,
lachte verlegen, maar keek toch
vrijmoedig de kring rond. Lex is
anak mas van tante Lieke en wat
zij hem vraagt, kan hij niet wei
geren. "Mag ik wat van Ie lezen
jongenEven later was hij terug
met een map met getypte vellen.
Tante leunde achterover en be
gon te lezen, terwijl de anderen
overgingen op een ander onder
werp. Lex tuurde uit het raam
met een verre blik. Waarschijn
lijk werd er weer een versregel
geboren. Ook tante keek nu met
verre blik. Naar het plafond. Ze
merkte niet dat ik de map van
haar schoot nam en ik las.
en ze zei zul je
voorzichtig doen
en dacht misschien is deze zoen
een afscheid voor het leven
Ergens kwam dit mij bekend voor
maar ik las verder.
"Schat, ik hou van jou
en ik blijf je trouw".
Ook dit kwam me bekend voor,
maar ik kon me vergissen. Ver
der gebladerd.
"Vergeet me niet,
vergeet me niet,
toe meneer, geef me een bos
vergeet me niet".
Dit was nieuw en ik sloot de map.
"Zo moet je schrijven zei tante
en keek me met vochtige ogen
aan. Mieke keek triomfantelijk.
"Mooi" zei ik en gaf de map aan
Lex. "Hoe kom je erop jongen",
vroeg tante. Hij barstte opeens
in snikken uit.
Hij laat zich gaan," zei Nana,
die veel van poëzie houdt.
"Lexje liet eens tranen vloeien,
als"Hou je mond" riepen
Mieke en Nana in koor. "Laat
hem maar even liggen," zei tan
te. "Kom maar vent," zei ik "gaan
we boven samen dichten." Even
later kon ik melden dat hij sliep.
"Ik heb hem voorgelezen uit
eigen werk".
RALPH
