STUDEREN IN HOLLAND ANNO 1926
Indische spekkoeken
TUNAS Trade, Tours Travel
International B.V.
Vader en moeder, intussen al terug in Indië, hadden mijn studieprestaties aan
de hand van correspondentie gevolgd en zij waren van oordeel dat de misslag
van het blijven zitten in de 2e klas HBS te wijten was aan het verwaarloosde
toezicht op het huiswerk. Ze vonden het nodig een ander kosthuis te zoeken.
Daartoe heeft bijgedragen dat mijn broer en ik in een klaagbrief naar huis schre
ven dat wij moeite hadden met de huisregels van ons kosthuis. Overdag geen
muziek, 's avonds om 11 uur licht uit, zachtjes de trap op en af enz. Daarbij
kwam dat mijn ouders er geen genoegen mee namen dat we alleen maar aard
appelen kregen met wat groenten en een brokje vlees. Had je toevallig honger,
dan mocht je nog eens opscheppen, maar vlees en jus waren dan al op. Op aan
beveling van kennissen kwamen we toen bij een Indisch huisgezin. Met het leren
ging het toen beter en misschien blijkt daaruit dat de omgeving, of liever het
milieu, waar je in je studietijd terecht kwam, maatgevend was voor het welslagen
van gekoesterde verwachtingen.
nèk Tidjah die me grootgebracht heeft,
heb ik een binding; zij heeft eenvoudig
mijn hele visie op de wereld bepaald.
Ik geloof nooit dat ik zonder haar het
levensgevoel zou hebben dat ik nu heb.
En hoe leef je dan in Holland? Je laat
aan Hollandse mensen eigenlijk altijd
dat ene zien, dat witte gezicht. En je
laat aan Indische mensen dat andere
gezicht zien, al kan je dat witte niet
helemaal weglaten. Je bent allebei. Ik
ben Nederlander, echt Nederlander,
maar ik ben ook Indonesiër, Indisch
man, of hoe je het ook wil uitdrukken.
Ik ben grootgebracht in een land dat
ik nooit vergeet. Tot mijn negentiende
jaar, en ik ben er later teruggekeerd
om er te werken.
Heimwee, ja heimwee. Vanmorgen
kreeg ik nog een brief van Joop van
den Berg, die mij een citaatje stuurde
van Hans Koningsberger, 'Kong', zoals
ik hem vroeger noemde, de vertaler
in het Engels van een nieuwe druk van
Maria Dermoüts Tienduizend dingen
voor een Amerikaanse uitgever.
Koningsberger schrijft in zijn bundel
Aquarel van Holland; 'Heimwee is er
altijd en ik betreur het niet I Want ge
luk is bevrediging en bevrediging is
herinnering en herinnering is heimwee
en dat is geluk
Ik kan het hem letterlijk nazeggen
met al mijn gespletenheid ben ik ei
genlijk langs een hele grote omweg
toch een gelukkig mens.
INDISCHE BEJAARDENTEHUIZEN
Naar aanleiding van het artikel over
Huize Bethel in Moesson van 15 maart
jl. laat het Overleg van de Nederlands
Indische Tehuizen voor alle duidelijk
heid nog eens weten dat ook de hier
na te noemen bejaardentehuizen ge
heel op Indische Nederlanders zijn
ingesteld
Dennenrust - Hartenseweg 50
Wageningen - Tel. 08373- 1 90 02
St. Jan de Baptist - Grevelingen 66
Den Bosch - Tel. 073- 12 87 99
De Leeuwerik - Badhuislaan 1
Laag Soeren - Tel. 08337 -214
Raffi - Boschstraat 57
Breda - Tel. 076- 14 51 50
Patria - Nassaulaan 58
Baarn - Tel. 02154- 1 74 46
Deze 5 tehuizen voldoen alle aan de
door de provinciale Inspectie vastge
stelde voorwaarden en zijn erkend als
Nederlands Indische tehuizen met een
landelijk opnamebeleid.
Na de HBS ging ik naar de Landbouw
school in Deventer. Meer dan de helft
van de 300 studenten was in Indië ge
boren. De Deventer burgerij was voor
ons nogal stijf maar bij hun dochters
waren Indo's in elk geval favoriet. Wij
met onze sterke verhalen over de Oost.
Bij de winkeliers en bars konden we
ook een potje breken, ze hadden ons
graag.
De lessen Tuinbewerking waren van
groot belang. De eerstejaars hadden
elk een stuk grond van 3 bij 6 meter
te bewerken en te onderhouden. Daar
op werd afwisselend sla, kool en aard
appelen geplant. Op klompen stond je
te spitten, zaaien en te wieden. Was
de oogsttijd daar, dan ging de leraar
de tuinen langs voor een beoordeling.
Houtbewerking was ook een bijzonder
vak; geleerd werd hoe je gereedschap
professioneel moest hanteren. Dage
lijks werden werkstukken op model
afgeleverd en aan het einde van de
cursus werd je bekwaamheid getoetst
op het maken van voorzieningen, zoals
hekwerken, deuren, kozijnen enz. Als
klapstuk mocht je ook iets voor jezelf
maken. De meesten kozen dan voor
de zgn. landbouwstoel: de eenper
soons-luierstoel welke uitgeschoven
kon worden.
Voor ons landbouwers van de MKLS
was huisvesting nooit een probleem.
De bevolking nam ons in de kost om
dat men wist dat we goede betalers
waren. Op een gegeven moment kwa
men we op het idee de gehele boven
verdieping van een hotel-restaurant af
te huren. Twee grote kamers inclusief
avondeten voor maar 65,de man
per maand. Niet duur en we hadden
dan ook nog gratis de gelegenheid om
zaterdags beneden mee te doen aan
de danspartijtjes. De hoteleigenaar was
een redelijk man en omdat hij met één
been sleepte waren we eensgezind om
hem te helpen in geval van nood.
Onze feestavonden werden door Nji
Sri niet altijd in Deventer gevoerd. Op
invitatie van schoolbesturen traden wij
met onze band aan in Zwolle, Apel
doorn en overal waar een HBS was.
Voor de bandleden, een pianist, drum
mer, banjonist, saxofonist en violist,
werden de transportkosten vergoed,
ook de consumptie. Meer niet teneinde
de amateurstatus geen geweld aan te
doen.
De tijd brak aan dat de school alle
aandacht opeiste. Aan de uitslag of je
tot de volgende klas was bevorderd
was een voorwaarde verbonden. Deze
bestond uit het afleggen van een proe
ve van bekwaamheid - noem het er
varing opdoen - voor de duur van 6
weken op een boerderij. Omdat ik met
mijn sollicitatie naar een plaats op een
boerderij in Holland te laat was, kwam
ik via een omweg terecht op een boer
derij in Frankrijk.
Daar heb ik uiteraard veel beleefd,
maar het zou te ver voeren om daar
nu over te verhalen. Terug in Deventer
werden de aantekeningen gemaakt in
Frankrijk uitgewerkt. Voor het uitein
delijk ingeleverde werkstuk kreeg ik
een 6.
Toen ontving ik bericht uit Indië dat
mijn broertje een ernstig ongeluk had
gehad. De hoge doktersrekeningen
waren een ware aanslag op de finan
ciën van mijn ouders en oorzaak dat
ik mijn studie af moest breken.
Intussen had ik contact opgenomen
met een Engelse firma die een baan
had in Brazilië. Terwijl de correspon
dentie met die firma nog gaande was,
kreeg ik onverwacht bezoek van twee
rechercheurs die mij kwamen aanzeg
gen dat voor mij passage was geboekt
voor de reis naar Indië. Dat was het
dan. Adieu Holland, adieu Brazilië.
R. W. DÜMPEL
TANTE NON's
Franco thuis in speciale verpakking.
Min. 500 gram f 20,
Min. 750 gram f 25,
stort op giro 38 92 616
Mevr. F. Y. Robert-Flamand
Mozartlaan 629
5011 SP TILBURG, tel. 013-56 08 35
385 Beeklaan
2562 AZ DEN HAAG
Telex: 34193 tunas nl.
Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en wen
sen gesneden
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung,
Singapore, Hongkong, USA.
7
