"DE SCHORPIO
Korte inhoud:
Rima Melati en Peter Tuinman
Monique van der Ven en Peter Tuinman
Van filmbesprekingen maakt Moesson geen gewoonte, hoewel wij films met een
duidelijk Indische of Indonesische tendens graag onder de aandacht van onze
lezers willen brengen. Ook voor een eventuele gedachtenwisseling zoals bij
Stille Kracht, Max Havelaar b.v.
"De Schorpioen" van Ben Verbong ("Het Meisje met het Rode Haar" was zijn
eerste grote produktie) kan zo'n discussie waard zijn, als U de film gaat zien
natuurlijk.
Waar het in deze film om gaat is een
zaak die zich in 1948 in Indonesië heeft
afgespeeld, een kwalijke zaak die om
duidelijke redenen in de doofpot is ge
stopt. Totaal weggemoffeld, zelfs bij
Dienst Leger Contacten waar ik in die
tijd werkzaam was, werd er nauwelijks
of vaag over gesproken. Ik neem aan
dat men in Nederland helemaal niets
van het "schandaal" te weten kwam,
afgezien nog van het feit dat, wat in
het verre Indonesië gebeurde niet di-
rekt de publieke belangstelling trok.
Het ging namelijk om de zaak Aarnoud
(spelling misschien niet goed, hij was
meen ik vaandrig). A. werd om duistere
redenen door "onbekenden" buiten
Bandung neergeschoten. Nu was be
schoten worden in '48 niets bijzonders,
vooral niet als je buiten de stadsgren
zen kwam. Maar A's beschieting was
moord met voorbedachte rade. Waar
om, waarvoor? Er werd gezegd dat hij
teveel wist van "een kwestie in het
leger".
36 Jaar later raakt een jonge regisseur
(Verbong werd in '49 geboren) gefas
cineerd door deze kwestie. Hij duikt in
documenten en schrijft zelf een plot.
Een thriller-achtig begin waar door
flashbacks in Indonesië, de stukken
van de puzzle in elkaar passen. In de
zaak A. vielen meerdere slachtoffers,
dat gebeurt ook in de film. Voor de
buitenwereld loopt de zaak dood (zoals
in werkelijkheid), voor de insiders is
het belangrijk dat de gebeurtenissen
en de motieven vaag en geheim blijven.
Het kan zijn dat Prof. L. de Jong in zijn
deel over de Pacific oorlog ook nog
iets uit de doeken doet over de zaak
Aarnoud, anders zullen na "De Schor
pioen" ongetwijfeld naarstige speur
ders er zich in woord en geschrift mee
bezighouden. Maar Ben Verbong ge
niet de eer van de eerste te zijn.
Hoofdrolspeler Peter Tuinman heeft een
prettig manlijk gezicht, zegt weinig (a
la Kees Brusse) en acteert m.i. daarom
al goed. Adrian Brine en Monique van
der Ven en alle anderen overigens,
doen voortreffelijk werk. Rima Melati
speelt een kleine maar belangrijke bij
rol als de huishoudster van de ver
moorde Kemp. De opnamen in de
Preanger rond Bandung zijn schitterend
en het moment waarop de Nederland
se wapens in Indonesische handen
overgaan is summier maar indringend
in scene gebracht. Cameraman Theo
van de Sande vertelt een eigen verhaal
fraai synchroon lopend met het scena
rio van Verbong en Pieter de Vos.
Om U alvast gerust te stellen; de on
misbare erotiek (een beschaafd woord
voor meestal vervelend sexueel ge-
frunnik) is in deze Nederlandse film
beperkt tot een korte scene.
Conclusie: mooi camerawerk, goed
scenario, fijne muzikale illustratie (Ni-
cola Piovani) en een mooi stukje Indo
nesië. In september draait de film in
vele bioscopen, wat let U q
Lou Wolff (de goede) heeft de slechte
eindelijk ontmaskerd en te pakken. Hij
houdt de hand van de slechterik in een
pot schorpioenen gedrukt en het leed
is dan voor een groot deel geleden.
Nog niet helemaal echter, want op
departementaal niveau blijft een on
zichtbare en onaantastbare hoofd
slechterik zitten die er voor zorgt dat
bepaalde gebeurtenissen uit het ver
leden eeuwig verborgen zullen blijven.
Lou kan daar niet tegen op en stort
zich in de armen van Anna. Al.
98 Minuten heeft regisseur Ben Ver
bong nodig gehad om de thema's lief
de, eenzaamheid en machtsmisbruik te
weven tot een film door middel van
korte en simpele dialogen, flashbacks
en beelden van een desolate kust
plaats. Het verhaal, dat voor een groot
deel is gebaseerd op ware gebeurte
nissen, speelt zich af in het jaar 1956,
toen Nederland druk bezig was met de
wederopbouw, de Russen Hongarije
binnen vielen en Indië pas verloren
was. Lou Wolff, de hoofdfiguur, pro
beert aan geld te komen voor een reis
naar Amerika, waar zijn ex-vrouw en
kind wonen. Hij probeert dat echter op
een oneerlijke manier en zijn werk
gever hoeft Wolff er nog maar even
van te overtuigen dat het verwisselen
van paspoort en identiteit voor ieder
een de beste oplossing is. Maar de in
middels opgebloeide wederkerige lief
de tussen Lou en Anna - een animeer-
meisje tegen wil en dank - in de enige
dans- en drankgelegenheid in de kust
plaats, weerhoudt Lou ervan de boot
westwaarts te nemen. Hij gaat zelfs
onderzoeken hoe het precies zit met
zijn nieuwe paspoort en wie Willem
Kemp was of is, de mans wiens identi
teit hij heeft moeten aannemen. En dan
wordt Lou bedreigd, geslagen en be
schoten want hij bemoeit zich met za
ken die in de doofpot moeten blijven:
wapenhandel tussen Nederlandse hoge
militairen en Indonesische extremisten
anno 1948 en het vermoorden van hen
die destijds deze affaire aan het licht
wilden brengen.
De Schorpioen is best om aan te zien.
Even bijten door de eerste trage 30
minuten, maar vervelen hoeft U zich
niet, want de opnamen van de trooste
loze kustplaats brengen een melancho
lieke ziel helemaal tot leven. R R
14
