Het land van haar ouders
'm
INDISCHE MENSEN
Marion Bloem's film "Het land van mijn ouders" werd door Lilian Ducelle in
Moesson van 1 december 1983 besproken en het is niet de bedoeling dat ik dit
nu ga overdoen omdat de film onlangs op de televisie is vertoond. Niettemin,
nu 14 miljoen bewoners van dit lage land bij de zee, waaronder een paar honderd
duizend Indische Nederlanders, de film hebben kunnen zien, zou een compleet
stilzwijgen niet juist zijn en wel om de volgende redenen: de film is er en wordt
gezien, kranten en bladen staan bol van Marion Bloem, velen zijn laaiend en
thousiast over haar en haar werk en sommigen plaatsen vraagtekens en dit laat
ste is in sommige gevallen zwak uitgedrukt. Deze critici zijn schijnbaar in de
minderheid en daar ik uit eigen ervaren weet dat Marion Bloem slecht tegen
kritiek kan, zal deze verhouding Marion voldoende ruggesteun geven om haar
Indisch zendingswerk door te zetten.
Zo is zij de vrouw achter Judith Hees
die zich nog steeds dramatisch af
vraagt of iedereen wel Indisch is (zie
Moesson van 1 mei 1984) en is zij de
vrouw van de nog door de VPRO uit
te zenden film "Wij komen als vrien
den", die handelt over Nederlandse
militairen die in 1947 en 1948 in Indo
nesië overliepen naar de vijand.
Zij is ook de vrouw die in interviews
haar uitleg geeft over bijvoorbeeld de
verhouding tussen Indo's en Indone
siërs: "De bruine Indo-kinderen onder
scheidden zich van de bruine Javaanse
kinderen door hun kleding. Is het een
wonder dat de Javaanse kinderen, die
later vrijheidsstrijders zijn geworden,
de Indo's haatten?" (KRO-Studio, nr.
38 1984).
Zo zal Marion Bloem voorlopig nog wel
beschouwd blijven worden als DE per
soon die de ogen en harten van de
tweede generatie heeft geopend en die
het zoetsappige tempo doeloe sfeertje
zal wegblazen opdat de wrede kolonia
le periode eindelijk open en bloot zal
komen te liggen, zodat door een ieder
vol afschuw kennis genomen kan wor
den van hetgeen zich werkelijk gedu
rende meer dan 300 jaren heeft afge
speeld. Kortom: de Indo's zijn in de
jaren 80 ontdekt en door de Indo's
Neerlands koloniale geschiedenis. Wat
daarvoor is geweest, telt niet mee.
Terug naar de film "Het land van mijn
ouders". Inderdaad, het land van haar
ouders en in die zin is de film inhoude
lijk niet te bespreken. Beter was mis
schien geweest "Het leven van mijn
ouders" want van Indië zag en hoorde
je weinig en als buitenstaander be
greep je niets van Indië. Dat is ook
logisch, want wil je Indië laten zien,
dan moet je op zijn laatst in de 16e
eeuw beginnen, maar dat haal je na
tuurlijk niet in 1'/2 uur, zelfs niet in één
avond. Inhoudelijk mag de film niet te
bespreken zijn, omdat het een zeer
persoonlijk document is, neemt niet
weg dat 14 miljoen kijkers kennis heb
ben gemaakt met FAMILIE BLOEM, die
in één adem wordt genoemd met DE
Indo's. In dit kader is de film wel te
bespreken, zeker inhoudelijk.
Je hoeft je zeker niet te schamen voor
krontjong, botol tjebok, pentjak, oelek
op de grond, stenen enz. En wie (van
de tweede generatie) dat wel doet,
kan zeker iets leren uit de film. Maar
wil je dat niet, omdat je dat niet wil,
dat niet gekend hebt, dat hebt afge
zworen of om wat voor reden ook, dan
nog ben je Indo omdat de Indogroep
al sinds zijn ontstaan bestaat uit ver
schillende, zeer verschillende lagen.
Een gestratificeerde groep binnen een
gestratificeerde samenleving. Vele In
do's zullen veel in de familie Bloem
hebben herkend zonder nochtans zich
zelf herkend te hebben. Wat zij her
kenden was een bepaalde - overigens
vrij brede - laag van de Indische groep.
De groep die door Tante Lien is uit
gebeeld, de groep die het bij Neder
landers bestaande beeld over Indo's
bevestigt want ze krijgen niets anders
te horen en te zien. Niet de aanzien
lijke, niet de heel eenvoudige. Telken
male wanneer een Indo op de Holland
se teevee verschijnt, praat hij uitdruk
kelijk Indisch, zeult hij met botol tje
bok, eet hij, danst hij en moet hij zich
zelf verdedigen als koloniale onder
drukker I Tegenwoordig komt daarbij
een jongere Indo die hopeloos zoekt
naar zijn identiteit en zijn ouders op
hun donder geeft omdat ze de waar
heid zouden hebben verzwegen.
Als voorlopige slotapotheose is daar
dan aan toegevoegd dat per 13 okto
ber jl. op Hilversum 5 - de zender
speciaal voor allerlei minderheidsgroe
pen - wekelijks een programma is ge
wijd aan Indische Nederlanders. En dat
is mijn vraagteken na het zien op de
televisie van "Het land van mijn ou
ders": het was niet het land en ook
niet het leven van zoveel andere In
dische mensen. Dat had gezegd moe
ten worden. Het was de film van
Marion Bloem, één Indisch meisje, niet
HET Indische meisje, want dat bestaat
niet.
RALPH BOEKHOLT
(Ingezonden)
Toen we naar de uitzending van Ma
rion Bloem zaten te kijken en te luiste
ren kregen we sterk de indruk naar
twee zenders tegelijk afgestemd te
hebben. Aan de ene kant de IKON-
zender met samenstellers die er hele
maal niks van snappen en als zovele
Nederlanders absoluut niet weten wat
een Indische jongen nu feitelijk is.
De andere zender was open voor de
familie Bloem die probeerden hun ver
droogde communicatielijnen weer soe
pel te krijgen. Dochter probeerde ein
delijk eens contact te krijgen met Pa,
die van de zwijgzame is geweest en is.
Maar die wel even de echte Indische
jongen op het beeld zette en tussen
neus en lippen liet merken daar trots
op te zijn en totaal geen last te hebben
van de onzekerheid waar zijn dochter
Marion onder lijdt.
Hoe jammer is het dat er na afloop niet
even verteld werd hoeveel Nederland
te danken heeft aan die Indische men
sen, die bastaards of mistiezen, zoals
Marion ze zelfs noemde.
Hoeveel voortreffelijke mensen had
den en hebben wij niet van gemengde
bloede, om het eens mooi te zeggen.
Marion kan niet begrijpen dat er twee
soorten Indische mensen zijn: Euro
pese en Indische die beiden indertijd
als Indo-Europeaan te boek stonden
maar die niet veel op elkaar leken wat
gedrag betreft: meedoen met de Hol
landers in de Soos of in eigen groep
genieten van natuur en gezelligheid.
Het verschil werd simpelweg bepaald
door de maatschappelijke positie die
men kon of wilde bereiken.
Het verpauperen in de kampong, zoals
dat in onze tijd genoemd werd, over
kwam ook Hollanders en was voor de
toeschouwers erger dan voor de pau
pers.
Marion is duidelijk een Indo-Europese
maar ze kan beter gaan badmintonnen
dan srimpi-dansen.
Vader Bloem behoort m.i. tot de In
dische Adel en wij in Moesson weten
wel wat we daarmede bedoelen want
de oprichter behoorde daar ook toe.
J. JASKI
"Marion heeft deze film voor eigen
familie gemaakt om op verjaardagen
thuis gezellig af te draaien. De film
wekt geen echte "thuisherinneringen".
Waarom moet het home sweet home
voor de Indo persé in de kampong
liggen?"
O. BOR
3
