i)otel ê>toceltntfe Een gerenommeerd hotel.
KRATON VAN SOERAKARTA AFGERRAND
8
(Vervolg: "Djogjase roddels")
Als alles gezeten was, dan klonk het
tromgeroffel en de gongslagen en een
enkele trompet van de pradjoeritskorp-
sen, die in een merkwaardig schuife
lend ritme langs ons trokken en zich
richting moskee op de aloon-aloon be
gaven. Die pradjoerits waren in uni
formen gekleed van de 18e eeuw met
antieke patroontassen met een ko
peren W. van de Willem III en van
die oude snaphanen. Er was ook een
korps, dat nog antieker was uitgerust
met pijl en boog en lansen. Die had
den een oude Javaanse kleding met
ontbloot bovenlijf en bloemen versie
ring. Als deze krijgers zich in een haag
hadden opgesteld langs de weg naar
de moskee dan moesten zij een salvo
afvuren. Dit moest niet allemaal tege
lijk gebeuren, maar als een rentengan.
Het duurde dan ook tientallen van
seconden voor de laatste knal ver
stierf.
Daarna kwamen de goenoengans
langs: op draagbaren versierde rijst
bergen, versierd met jonge klapper
bladeren en allerlei vruchten des velds.
Er waren halve, bolvormige - de vrou-
Het is gebeurd in de nacht van 31 ja
nuari op 1 februari. Daarvoor waren
er allerlei onheilspellende tekenen.
Tengevolge van de hevige regens
stortte een deel van de ringmuur (ba-
loewarti) in, daarna op de weg van
Solo naar Wonogiri werden door he
vige rukwinden tientallen huizen en
bomen omvergeblazen. En toen om
9 uur 's avonds begon de brand uit te
breken in de Sasono Parasdyo, de
ruimte tussen de troonzaal (Sasono
sewoko) en de Dalem Probosuyoso.
Naar men zegt kortsluiting. De licht-
leidingen waren al sinds 60 jaar niet
meer vernieuwd, vertelde ZH Pakoe
Boewono XII, die vader van 42 kinde
ren is. Daarna tastte het vuur ook de
Sasono Ondrowino aan, de statie
eetzaal. Om 3 uur in de ochtend van
1 februari was het drama voltooid. De
kraton die gebouwd werd in het jaar
1745, nadat de Chinezenopstand de
kraton van Kartasoera had verwoest,
lag nu ook in de as. De meeste poe-
saka's (erfstukken met magische ei
genschappen) konden gered worden,
inclusief twee stel oude gamelaninstru
menten. Maar de Dampar of rijkstroon
werd een prooi van de vlammen.
Het vorig jaar herleefde de oude kra
ton voor een ogenblik en voor een
gedeelte in de oude glorie, toen een
team van de amerikaanse televisie een
opname maakte van de heilige bedojo-
dans. Maar nu is dat ook voltooid ver
leden tijd.
De "decline and fall" van het Solose
rijk begon eigenlijk al met de Jappen-
tijd. En toen de Nationale Revolutie
uitbrak, aarzelden de Soenan en de
Mangkoenegara om zich aan de zijde
Een van de goenoengans van rijst, die na
afloop van de Garebeg plechtigheden aan
het volk werden verdeeld.
welijke - en de kegelvormige - de
manlijke - goenoengans. Deze offe
randes werden in de moskee aan het
daar verzamelde volk verdeeld. Het
van de Republiek te scharen en zich
te proclameren tot een Daerah Istime-
wa binnen de Republiek zoals Yogya
wel deed. En toen de nederlandse
troepen Solo binnenvielen leek het er
op, dat beide vorsten dit niet al te zeer
betreurden. Dat is hun duur te staan
gekomen. Surakarta en het gebied van
de Mangkoenegara werden een deel
van de provincie Midden Java (ex-
keresidenan Soerakarta). Soerakarta
werd het stiefkind van de Republiek
Indonesia. Pas onder president Soe-
harto kwam daar verandering in, o.a.
omdat zijn vrouw afkomstig is van de
Mangkoenegaran. Soerakarta kreeg
een eigen universiteit en een uitge
strekte campus met prachtige gebou
wen. Maar het hart is nu weg. Solo
is Solo niet meer.
De mystiek aangelegde Javaan zag al
dadelijk (post factum) allerlei voorte
kenen. Volgens een abdi dalem (hof-
dienaar) zag hij een half uur voor de
ramp een lichtend vrouwelijk wezen
door de lucht zweven met een bran
dende fakkel in de hand. Een dochter
van de huidige Soenan zou de nacht
tevoren een droom gehad hebben en
een verschijning gehad hebben van
Pakoe Boewono X (die de kraton en
de stad vroeger in alle glorie opbouw-
was voor een Javaan een kostbaar be
zit iets daarvan te bemachtigen. Eens
in de 7 jaar is er een Garebeg Maulud
Besar. Dit is een schrikkeljaar. De
Mohammedaanse kalender werkt met
maanmaanden, zodat ze eens per Win-
dul (dat is 7 jaar, meen ik) een volle
week moesten verspringen.
Na de goenoengans kwamen bedien
den met de poesaka's langs, meest
krissen. Alleen bij heel bijzondere ge
legenheden, zoals bij die Garebeg
Maulud Besar en ook als men hoopte
rampen te kunnen afwenden, zoals een
grote eruptie van de Merapi, dan werd
ook het rijpaard naar de moskee ge
bracht om gezegend te worden door
de imams.
Als dat allemaal voorbij was ging het
gezelschap terug naar de Bangsal
Kentjono, waar je dan, dorstig als een
paard, deze dorst kon lessen met
setrop of een whiskey-soda (soeda
mati al dood Daarna volgde een
massaal vertrek, waarbij de Sultan
zich opstelde op de overloop naar het
kantoortje en van iedereen een hand
kreeg. De meesten gingen daarna
sooswaarts.
(wordt vervolgd)
de) die haar gezegd zou hebben:
"Schrik niet als de kraton afbrandt."
Dat vrouwelijke wezen was natuurlijk
de godin van de Zuidzee, Nyai Loro
Kidoel. Zij zou haar maandelijks ren
dezvous met de Soenan op Selasa
Wage 29 januari hebben in de toren
kamer van Songgoboewono (stut van
het heelal), maar de Soenan was er
niet, die zat in Jakarta. Toen zou Nyai
Loro Kidoel in toorn ontstoken zijn en
haar woede eerst gekoeld hebben op
de kratonmuur en toen hevige wind met
regen en hagel ten zuiden van Solo en
tenslotte de kraton zelf.
Maar iedere Javaan vraagt zich af: wat
heeft dit te beduiden. Bomaanslagen,
branden, de Boroboedoer en nu de
kraton. En de wijze Javaan wijst dan
naar de geschriften van Ronggowarsito
die een eeuw geleden al schreef, dat
de mengso bendoe zou komen, de tijd
van onheil en goddelijke toorn. Wat is
daar tegen te doen? Niets. Alleen de
juiste zielehouding bezitten: éling en
waspada, Introspectie, je bewust zijn
van je conditie en dan waakzaam.
Paulus zou zeggen: "zij die lachen
alsof ze niet lachen, zij die iets kopen
alsof ze niets bezitten. Want de wayang
gestalte van deze wereld gaat voorbij".
Daar preekte ik de vorige week al
over en zal het deze week weer doen.
D.H.
Rustig gelegen, dichtbij centrum en Scheveningen. Ruime 1 en 2 per-
soons kamers. Uitstekende service. Een hotel waar u zich thuis voelt.
Mevrouw J. C. C. M. van Duijvenbode.
Sweelinckplein 78 - 2517 GL Den Haag - Telefoon 070-60 80 58
