I J.G. YSSEL DE SCHEPPER
I ALLE VERZEKERINGEN
NOGMAALS
REÜNIE JONGENSKAMP TJIMAHI
In het verslagje in het juli-nummer van
deze eerste reünie (na 40 jaar!) heb
ben wij wel het een en ander gemist.
Natuurlijk is de hartelijke sfeer van die
dag in een verslag moeilijk over te
brengen op diegenen, die om welke
reden dan ook - verstek moesten la
ten gaan. In een van redactiewege
drastisch ingekort verslag kon echter
de emotionele kant nauwelijks aan bod
komen; zo waren er meerdere ex-
tawanans die, door wat zij in dat laat
ste oorlogsjaar hadden meegemaakt,
de confrontatie niet aandurfden en het
dus hebben laten afweten.
Degenen die zich over hun aanvanke
lijke aarzeling hebben heengezet en er
wèl waren hebben, voorzover wij we
ten, het een geweldige dag gevonden.
Het viel op hoe goed in de meeste
gevallen het contact met vroegere
hantyo's, slapies en sobats weer kon
worden gelegd, ondanks alles wat wij
in de afgelopen veertig jaar hebben
meegemaakt.
Echt ontroerend was de "hormat" die
wij aan onze overleden kampcomman
dant konden brengen via zijn weduwe
en zijn zoon. De situatie in dit kamp
was immers verschillend van alle an-
EEN KOLONIAAL EREVELD
IN ZWOLLE
In onze vakantie besloot mijn echt
genote het graf te bezoeken van haar
grootmoeder, die in 1961, niet lang na
haar aankomst in Nederland, in een
Indisch bejaardenhuis in Zwolle is
overleden. Twee tantes, beladen met
risolles en lempers, vergezelden ons
op deze dagtrip.
Het kerkhof in Zwolle-Noord zou ik
willen beschrijven als een der mooiste
parken in Nederland; centraal een
grote vijver met verschillende soorten
lelies in bloei. De begroeiing bestaat
uit talloze variëteiten van coniferen,
loofbomen en heesters met daartussen
onopvallend de graven.
Een van de tantes bleek over onver
wachte botanische kennis te beschik
ken en vrijwel alle Europese bomen
van elkaar te kunnen onderscheiden;
ze toonde ons wilde kastanjes, beuken,
eiken, platanen, te veel om op te noe
men. Het graf van Oma, het doel van
onze tocht, ligt tussen twee eindeloze
rijen rechtopstaande gedenkstenen
van overledenen die allemaal in Zand-
hove zijn overleden, niet op dezelfde
dag, maar in de loop van de laatste
25 jaar, de meesten van vrouwelijke
kunne en geboren in plaatsen, ver
dere interneringskampen: hier zaten
- afgezien van een aantal volwasse
nen, die leiding gaven - uitsluitend
jongens van 11-20 jaar gevangen en
een dergelijke emotioneel kwetsbare
groep (puberteitsjaren!) was extra ge
baat bij de bescherming, die de flinke
kampcommandant met zijn staf tegen
de Jappen kon bieden.
Daarin schuilt ook het bijzondere van
deze reünie. Het betrof een homogene
groep in een uitzonderingspositie; in
het Jongenskamp was het overgrote
deel van alle geïnterneerde jongens
uit heel West-Java geconcentreerd,
alleen in Tjikoedapateuh (15e Bat.,
Bandoeng) was nog een andere (klei
ne) groep jongens gevangen en ver
der zaten er enkele in de twee andere
kampen in Tjimahi (Baros 5 en 4e/9e
Bat.), deze echter hoofdzakelijk omdat
ze daar bij hun vader of broer waren.
Omdat van de 1700 geïnterneerden
van het Jongenskamp Tjimahi (de huis
jes staan er nog!) pas ca. 400 konden
worden opgespoord, is het belangrijk
dat het adres wordt vermeld waar de
ex-tawanans, die nu pas van de reünie
horen terecht kunnen voor nadere
informatie (misschien komt er nog
eens een tweede Het adres is;
Fred Stumpf, Julianalaan 63, 3871 VG
Hoevelaken, tel. 03495- 3 53 97.
HET ORGANISATIECOMITÉ
BOKSEN (Moesson 1 mei 1985, nr. 18)
Ik mis in uw interessante verhandelin
gen/commentaren: Henny Quintemeyer,
voor wie voetwerk en the art of self-
defence een 2e natuur waren.
P, RIJKE
deeld over de gehele "Gordel van
Smaragd". Plaatsen die ik nog kende,
maar soms ook gehuchten waar ik nog
nooit van gehoord heb: Klaten, Treng-
galek, Poerworedjo, Padangpandjang,
enz.
Als je niet goed op de overlijdensdata
zou letten, zou je kunnen veronder
stellen dat tussen 1950 en 1960 een
groot leger, bestaande uit voorname
lijk bejaarde dames uit het voormalige
Nederlands-lndië, Nederland is binnen
gevallen en bij Zwolle in de pan is
gehakt, zoals oude KNIL-legerberich-
ten dat uitdrukten.
Zoals oplettende lezeressen en lezers
al begrepen hebben, waren dit men
sen die door hun hoge leeftijd en mis
schien ook door andere handicaps -
zoals voor velen de taal - niet meer
in staat waren in Nederland een nieuw
leven te beginnen. Het werd slechts
een ander einde dan ze zich vroeger
voorgesteld hadden.
Veel nieuwe graven zijn er de laatste
jaren niet meer bij gekomen. Zoals ik
van een functionaris van een plaatse
lijke begrafenisonderneming vernam,
is Zandhove geen Indisch bejaarden
huis meer, hieraan blijkt sedert het
uitsterven van geschetste populatie,
geen behoefte meer te bestaan. The
EEN MINUUT STILTE
Nu de R weer in de maand is en alles
in dit land weer min of meer normaal
wordt - het weer was dat al gebleven -
kunnen we weer uitzien naar gevulde
speculaas. Als we ons niet vergissen,
is het toch niet zo heel lang geleden
dat we ook speculaas en banKetstaaf
op tafel hadden. Dat is ook zo, nog
geen jaar geleden was dat en nu al
weer. "Wat gaat de tijd toch snel"
zeggen we vervolgens en met routine
volgen we het draaiboek voor de herfst-
en wintermaanden. Zo tikt het leven
voorbij en nu ik het woord "tikt" heb
gebruikt, kan ik overgaan op de pen
dule.
Een vrij bescheiden wens van mij is
het willen hebben van een pendule.
Zo'n Westminster die duidelijk de
kwartieren slaat en elk heel uur met
een waar concert aankondigt. Dat laat
ste kan wel eens lastig zijn wanneer
je oor nodig is voor een gesprek of
muziek, maar dat onverbiddelijke van
dat gebimbam is wel een machtig iets.
Je kunt natuurlijk ook zeggen dat het
angstaanjagend is. Elke bim zegt dat
dit moment voorbij is, elke bam zegt
daarop dat dit moment ook nooit meer
terug komt. Nooit. Bim: weg vrijdag
6 september 1985. Bam: nooit komt er
meer een dag als vandaag. En dan is
het stil. Je hoort alleen tik, tik, tik en
dan weer een bam om ons te herin
neren dat het getik wel degelijk be
tekent dat de tijd voorbij gaat en dan
met de klemtoon op voorbij. Het enige
wat dagelijks terugkomt, is het getik
en gebimbam. Maar dat is eigenlijk
geen terugkomen, maar een voortdu
rend doorgaan en hierin zit ook onze
vergissing.
Kwart voor twee gisteren is niet de.
zelfde kwart voor twee van vandaag.
Maar ja, kan ik wel praten over een
pendule, ik heb een goed werkende
centrale verwarming, dus geen haard,
laat staan een schoorsteenmantel en
dat is wel de enige plek waarop ik die
gewetensvolle huisgenoot zou willen
plaatsen. Maakt niet uit, ik heb ver
schillende digitaal-klokken. We leven
nu eenmaal in een tijd dat de waar.
heid onhoorbaar wordt gemaakt.
RALPH
colonial war is over now, het is te
hopen dat zij die de oorlog overleefden
om hier te sterven, in Zwolle in vrede
mogen rusten.
R. SCHUCHNER
^Nlllll!!ll)ll1[lllll!illlllll!!ll!lllll!llll!llll!!ll!lllllllllll!l!lllll!lllllllilllll[l!ll!llll!llllllllll!ll!!llll!!llll!l!l![!llll|]l'
Alg. Assurantiebedrijf "Argo"
j Kantoor en woonhuis Corn, de Witt-
laan 83, Den Haag, Tel. 070-55 71 72
flIIIIUIIllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIlllllllllliïiIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlI
15
