2|otel iètoeelmck Een gerenommeerd hotel.
Rustig gelegen, dichtbij centrum en Scheveningen. Ruime 1 en 2 per-
soons kamers. Uitstekende service. Een hotel waar u zich thuis voelt.
Mevrouw J. C. C. M. van Duijvenbode.
Sweelinckplein 78 - 2517 GL Den Haag - Telefoon 070-60 80 58
(Vervolg: Laatste Luister")
levliet, die eenzaam was achtergeble
ven om de vijand te ontvangen. Parle-
vliet had het er gelukkig levend afge
bracht en meer geluk gehad dan me
nige collega. De Japanners hadden
zich voor hun doen genadig gedragen.
Anders dan op Tarempa, één van de
eilanden van de Riouw Archipel. Daar
had een controleur zich schuil gehou
den, was uiteindelijk door de bevolking
verraden en had zijn gedrag met zijn
leven moeten bekopen. Deze jonge
bestuursambtenaar werd door de Ja
panse Marine op het strand onthoofd.
Uiteindelijk was deze groep ambte
naren uit Riouw terechtgekomen in
Bangkinang in het gezelschap van
mensen uit Midden-Sumatra.
Dat Van Brakel voor hem was opge
staan, moest een goed voorteken zijn I
"Gaat U zitten, Aardeman. Hebt U een
goede reis gehad? Gelukkig. Waar is
uw vrouw Aardeman zette zich in
de stoel voor het bureau en antwoord
de: "In Medan, ziek achtergelaten,
Resident. Ook al omdat ik niet weet
waarom en voor hoelang de Regering
mij hierheen gestuurd heeft. Zij zal zo
spoedig mogelijk repatriëren." Hij be
sloot maar meteen met de deur in huis
te vallen en vervolgde: "U heeft hier
Eman en De Ridder, beiden Assistent-
Resident en ouder in rang dan ik.
Waarom stuurt men ook mij hierheen?
Niet dat ik het niet een eer vind onder
U te dienen."
Aardeman zweeg. Van Brakel glim
lachte even zuurzoet en vroeg toen
"Weet U dan niet wat de reden is van
uw komst hier?" Zijn gezicht stond
strak, zijn voorhoofd gefronst van er
gernis.
"Neen, Resident," antwoordde Aarde
man oprecht en keek Van Brakel recht
in het gezicht. "Gouverneur Spits heeft
mij alleen gezegd dat ik naar Singa
pore moest vertrekken en mij bij U
melden." Welk antwoord Van Brakel
duidelijk maakte, dat Aardeman inder
daad niets wist en niets vermoedde
"Wanneer bent U uit Sabang geko
men?" vroeg Van Brakel en vouwde
zijn handen nadenkend samen.
"Eergisteren middag, Resident."
Buiten tjingelden een dogcar en wat
toeterende auto's voorbij. Binnen werd
het een moment doodstil. Van Brakel
zei niets meer, maar haalde een copie-
brief uit de lade van zijn bureau te
voorschijn en overhandigde deze zwij
gend aan Aardeman. Dan leunde hij
met een zucht terug in zijn stoel.
Het was een copie met duidelijk het
stempel "Copie" erop gedrukt. Een
schrijven van de Gouverneur Generaal
gericht aan de Vlootvoogd Helffrich,
luidende: "Excellentie Na ampel be
raad" enzovoorts - Het papier ritselde
in Aardemans handen. Wat stond daar?
Tot zijn grote verwondering las hij zijn
eigen naam in de briefEén moment
was hij stupéfaitHij keek niets-be-
grijpend naar de Resident, die knikte:
"Ja, U leest het goed Aardeman
Deze las verder. De inhoud van de
brief kwam hierop neer, dat op be
paalde wrijvingen, die de Admiraal met
Van Brakel had gehad, niet dieper zou
worden ingegaan, omdat de heer Van
Brakel de dienst binnenkort zou ver
laten en, dan kwam de klap op de
vuurpijl: "De heer Aardeman is opge
dragen zich naar Singapore te bege
ven teneinde de heer Van Brakel op
te volgen en zich op de hem wachten
de taak, namelijk het bestuur over de
Residentie Riouw en Onderhorigheden,
voor te bereiden." Zijn ogen lazen de
woorden, zijn hersens stonden een
moment stil. Hij was sprakeloos, ja
zelfs ontzet I Want dit was geen brief
gericht aan de Resident Van Brakel
persoonlijk, maar een copie van de
brief gericht aan de vlootvoogd, waar
uit Van Brakel zijn ontslag las I Zijn
ontslag en de aanstelling van Aarde
man als Resident. En dat in een copie-
briefGeen mens had hem daarop
voorbereid. Niemand had enige toe
spelingen gemaakt. Hij voelde zich een
moment voor de leeuwen gegooid De
nonchalance en de achteloosheid van
het geheel waren kwetsend.
Aardeman keek op naar het strakke
gezicht van Van Brakel. Deze was
geen gemakkelijk heerschap, maar om
op deze manier te worden behandeld?
De vreugde over zijn zojuist bekend
geworden aanstelling werd erdoor ver
drongen.
"Hebt U dan zelf geen brief ontvangen,
Resident?,, vroeg hij
"Neen. Ik'heb deze copiebrief gekre
gen en lees daaruit, dat ik moet op
krassen. Gepensioneerd antwoordde
Van Brakel bitter. Buiten claxoneerde
driftig een auto en raasde voorbij.
Aardeman was te beleefd en tevens
te geschokt om Van Brakel het hoe
en waarom te vragen. Achter de scher
men moest veel gebeurd zijn, waar hij
geen weet van had. Hij was te ver
standig om dieper op de kwestie in te
gaan. Maar Van Brakel was hoofd
ambtenaar, gedecoreerd met de Oran
je Nassau en de Nederlandse Leeuw
en dan op zulk een wijze aan de dijk
gezet te worden Dat ging alle perken
te buiten. De oorlog had blijkbaar veel
zinnen verduisterd en de burgerlijke
beleefdheid aangetast! Een belediging
zonder meer I
Maar de vreugde over zijn eigen aan
stelling borrelde omhoog. Riouw
gonsde het door zijn hoofd. Hij had
zijn baton de maréchal eindelijk be
reikt De residentspet zou nu zijn
hoofd bedekken
"Enfin, U weet het nu," verbrak Van
Brakel hun stilzwijgen en reikte hem
de hand. "Mijn hartelijke gelukwensen,
Aardeman."
Deze wist later niet meer hoe hij op
nieuw in zijn kantoor was gekomen.
Ineens zat hij weer op zijn oude stoel.
Neen, men had intussen een andere,
goede stoel en een net tafeltje op zijn
plaats gezetWel herinnerde hij zich
de vragende blikken. De kabar-angin
had haar werk snel gedaan - gezien
stoel en tafel I Hij moest wel vertellen
wat er gaande was. Zijn buurman stond
op en feliciteerde hem. Toen kwamen
alle anderen. De geluksvogel Resi
dent van Riouw I Hij was erg getroffen
door de hartelijkheid van zijn oudere
collega Eman, die zichzelf gepasseerd
wist en al enige jaren in de Riouw ar
chipel had gediend.
Riouw gonsde het door Aardemans
hoofd, toen hij half dubbelgevouwen
in een sado terug hobbelde naar zijn
hotel. Resident was voor de oorlog
een groot heer, vaak geridderd en ge
kleed in uniform met een degen opzij,
voor wie een ieder boog en de onder
danen neerhurkten langs de kant van
de weg als hij voorbij reed in zijn koets
met palfrenier achterop - Seri Padoe-
ka Toean Besar. Voorlopig echter zat
hij ongemakkelijk achter de rug van de
sado-koetsier, die met zijn blote teen
de bel deed klingelen als hij een bocht
nam.
Het was intussen bar heet geworden.
Hier en daar begon het asfalt aan de
randen van de weg te smelten met
glinsterende gitzwarte kralen. De stra
ten waren er in Singapore tijdens de
Japanse bezetting niet beter op ge
worden. Telkens schokte de kar door
een kuil of gat of andere oneffenheid
in het wegdek. Aardeman lette er nau
welijks op, te zeer verdiept in het zo
juist gevoerde gesprek.
Riouw - een uitgestrekt gebied, meer
zee dan land. Honderden eilandjes door
een reuzen Godenhand uitgestrooid
als even zovele paarlen van schoon
heid in de saffierblauwe zee. De Ma-
leier zegt ervan: "banjaknja segantang
lada", even zoveel peperkorrels als er
in een gantang (inhoudsmaat) gaan.
Van allerlei vorm en grootte, begroeid
met manggrove bossen of gecultiveerd
met stranden omzoomd met palmen of
rotsachtige kusten, koraalriffen, kort
om een bonte verscheidenheid, zoals
alleen de tropen kunnen voortbrengen.
De Riouw overgoten door gouden zon
licht is droom-mooi en paradijselijk,
maar wel warm.
Ach, wat kan een mens veranderen
door een enkel blij berichtVol ener-
10
